मकराक्षंहतं श्रुत्वा रावणः समितिंजयः
रोषेण महताविष्टो दन्तान् कटकटाय्य च

makarākṣaṃhataṃ śrutvā rāvaṇaḥ samitiṃjayaḥ
roṣeṇa mahatāviṣṭo dantān kaṭakaṭāyya ca

जहि वीर महावीर्यौ भ्रातरौ रामलक्ष्मणौ
अदृश्यो दृश्यमानो वा सर्वथा त्वं बलाधिकः

jahi vīra mahāvīryau bhrātarau rāmalakṣmaṇau
adṛśyo dṛśyamāno vā sarvathā tvaṃ balādhikaḥ

त्वमप्रतिमकर्माणमिन्द्रं जयसि संयुगे
किं पुनर्मानुषौ दृष्ट्वा न वधिष्यसि संयुगे

tvamapratimakarmāṇamindraṃ jayasi saṃyuge
kiṃ punarmānuṣau dṛṣṭvā na vadhiṣyasi saṃyuge

तथोक्तो राक्षसेन्द्रेण प्रतिगृह्य पितुर्वचः
यज्ञभूमौ स विधिवत् पावकं जुहवेन्द्रजित्

tathokto rākṣasendreṇa pratigṛhya piturvacaḥ
yajñabhūmau sa vidhivat pāvakaṃ juhavendrajit

जुह्वतश्चापि तत्राग्निं रक्तोष्णीषधराः स्त्रियः
आजग्मुस्तत्र सम्भ्रान्ता राक्षस्यो यत्र रावणिः

juhvataścāpi tatrāgniṃ raktoṣṇīṣadharāḥ striyaḥ
ājagmustatra sambhrāntā rākṣasyo yatra rāvaṇiḥ

शस्त्राणि शरपत्राणि समिधो
अ अथ विभीतकाः
लोहितानि च वासांसि स्रुवं कार्ष्णायसं तथा

śastrāṇi śarapatrāṇi samidho
a atha vibhītakāḥ
lohitāni ca vāsāṃsi sruvaṃ kārṣṇāyasaṃ tathā

सर्वतो
अग्निं समास्तीर्य शरपत्रैः सतोमरैः
चागस्य सर्वकृष्णस्य गलं जग्राह जीवतः

sarvato
agniṃ samāstīrya śarapatraiḥ satomaraiḥ
cāgasya sarvakṛṣṇasya galaṃ jagrāha jīvataḥ

सकृद्धोमसमिद्धस्य विधूमस्य महार्चिषः
बभूवुस्तानि लिङ्गानि विजयं दर्शयन्ति च

sakṛddhomasamiddhasya vidhūmasya mahārciṣaḥ
babhūvustāni liṅgāni vijayaṃ darśayanti ca

प्रदक्षिणावर्तशिखस्तप्तहाटकसन्निभः
हविस्तत्प्रतिजग्राह पावकः स्वयमुत्थितः

pradakṣiṇāvartaśikhastaptahāṭakasannibhaḥ
havistatpratijagrāha pāvakaḥ svayamutthitaḥ

हुत्वाग्निम् तर्पयित्वाथ देवदानवराक्षसान्
आरुरोह रथश्रेष्ठमन्तर्धानगरं शुभम्

hutvāgnim tarpayitvātha devadānavarākṣasān
āruroha rathaśreṣṭhamantardhānagaraṃ śubham

स वाजिभिश्चतुर्भिस्तु बाणैस्तु निशितैर्युतः
आरोपितमहाचापः शुशुभे स्यन्दनोत्तमः

sa vājibhiścaturbhistu bāṇaistu niśitairyutaḥ
āropitamahācāpaḥ śuśubhe syandanottamaḥ

जाज्वल्यमानो वपुषा तपनीयपरिच्छदः
मृगैश्चन्द्रार्धचन्द्रैश्च स रथः समलंकृतः

jājvalyamāno vapuṣā tapanīyaparicchadaḥ
mṛgaiścandrārdhacandraiśca sa rathaḥ samalaṃkṛtaḥ

जाम्बूनदमहाकम्बुर्दीप्तपावकसन्निभः
बभूवेन्द्रजितः केतुर्वैदूर्यसमलंकृतः

jāmbūnadamahākamburdīptapāvakasannibhaḥ
babhūvendrajitaḥ keturvaidūryasamalaṃkṛtaḥ

तेन चादित्यकल्पेन ब्रह्मस्त्रेण च पालितः
स बभूव दुराधर्षो रावणिः सुमहाबलः

tena cādityakalpena brahmastreṇa ca pālitaḥ
sa babhūva durādharṣo rāvaṇiḥ sumahābalaḥ

सो
अभिनिर्याय नगरादिन्द्रजित्समितिञ्जयः
हुत्वाग्निं राक्षसैर्मन्रैरन्तर्धानगतो
अब्रवीत्

so
abhiniryāya nagarādindrajitsamitiñjayaḥ
hutvāgniṃ rākṣasairmanrairantardhānagato
abravīt

अद्य हत्वा रणे यौ तौ मिथ्याप्रव्रजितौ वने
जयं पित्रे प्रदास्यामि रावणाय रणार्जितम्

adya hatvā raṇe yau tau mithyāpravrajitau vane
jayaṃ pitre pradāsyāmi rāvaṇāya raṇārjitam

अद्य निर्वानरामुर्वीम् हत्वा रामं च लक्ष्मणम्
करिष्ये परमां प्रीतिमित्युक्त्वान्तरधीयत

adya nirvānarāmurvīm hatvā rāmaṃ ca lakṣmaṇam
kariṣye paramāṃ prītimityuktvāntaradhīyata

आपपाताथ सम्क्रुद्धो दशग्रीवेण चोदितः
तीक्षणकार्मुकनाराचैस्तीक्षणस्त्विन्द्ररिपू रणे

āpapātātha samkruddho daśagrīveṇa coditaḥ
tīkṣaṇakārmukanārācaistīkṣaṇastvindraripū raṇe

स ददर्श महावीर्यौ नागौ त्रिशिरसाविव
सृजन्ताविषुजालानि वीरौ वानरमध्यगौ

sa dadarśa mahāvīryau nāgau triśirasāviva
sṛjantāviṣujālāni vīrau vānaramadhyagau

इमौ ताविति संचिन्त्य सज्यं कृत्वा च कार्मुकम्
सन्ततानेषुधाराभिः पर्जन्य इव वृष्टिमान्

imau tāviti saṃcintya sajyaṃ kṛtvā ca kārmukam
santatāneṣudhārābhiḥ parjanya iva vṛṣṭimān

स तु वैहायसं प्राप्य सरथो रामलक्ष्मणौ
अचक्षुर्विषये तिष्ठन्विव्याध निशितैः शरैः

sa tu vaihāyasaṃ prāpya saratho rāmalakṣmaṇau
acakṣurviṣaye tiṣṭhanvivyādha niśitaiḥ śaraiḥ

तौ तस्य शरवेगेन परीतौ रामलक्ष्मणौ
धनुषी सशरे कृत्वा दिव्यमस्त्रं प्रचक्रतुः

tau tasya śaravegena parītau rāmalakṣmaṇau
dhanuṣī saśare kṛtvā divyamastraṃ pracakratuḥ

प्रच्छादयन्तौ गगनम् शरजालैर्महाबलौ
तमस्त्रैः सुरसङ्काशौ नैव पस्पर्शतुः शरैः

pracchādayantau gaganam śarajālairmahābalau
tamastraiḥ surasaṅkāśau naiva pasparśatuḥ śaraiḥ

स हि धूमान्धकारं च चक्रे प्रच्छादयन्नभः
दिशश्चान्तर्दधे श्रीमान्नीहारतमसावृतः

sa hi dhūmāndhakāraṃ ca cakre pracchādayannabhaḥ
diśaścāntardadhe śrīmānnīhāratamasāvṛtaḥ

नैव ज्यातलनिर्घोषो न च नेमिखुरस्वनः
शुश्रुवे चरतस्तस्य न च रूपं प्रकाशते

naiva jyātalanirghoṣo na ca nemikhurasvanaḥ
śuśruve caratastasya na ca rūpaṃ prakāśate

घनान्धकारे तिमिरे शरवर्षमिवाद्भुतम्
स ववर्ष महाबाहुर्नाराचशरवृष्टिभिः

ghanāndhakāre timire śaravarṣamivādbhutam
sa vavarṣa mahābāhurnārācaśaravṛṣṭibhiḥ

स रामं सूर्यसङ्काशैः शरैर्दत्तवरो भृशम्
विव्याध समरे क्रुद्धः सर्वगात्रेषु रावणिः

sa rāmaṃ sūryasaṅkāśaiḥ śarairdattavaro bhṛśam
vivyādha samare kruddhaḥ sarvagātreṣu rāvaṇiḥ

तौ हन्यमानौ नाराचैर्धाराभिरिव पर्वतौ
हेमपुङ्खान्नरव्याघ्रौ तिग्मान्मुमुचतुः शरान्

tau hanyamānau nārācairdhārābhiriva parvatau
hemapuṅkhānnaravyāghrau tigmānmumucatuḥ śarān

अन्तरिक्षं समासाद्य रावणिं कङ्कपत्रिणः
निकृत्य पतगा भूमौ पेतुस्ते शोणितोक्षिताः

antarikṣaṃ samāsādya rāvaṇiṃ kaṅkapatriṇaḥ
nikṛtya patagā bhūmau petuste śoṇitokṣitāḥ

अतिमात्रं शरौघेण पीड्यमानौ नरोत्तमौ
तानिषून्पततो भल्लैरनेकैर्निचकर्ततुः

atimātraṃ śaraugheṇa pīḍyamānau narottamau
tāniṣūnpatato bhallairanekairnicakartatuḥ

यतो हि ददृशाते तौ शरान्निपतिताञ्शितान्
ततस्ततो दाशरथी ससृजाते।अस्त्रमुत्तमम्

yato hi dadṛśāte tau śarānnipatitāñśitān
tatastato dāśarathī sasṛjāte|astramuttamam

रावणिस्तु दिशः सर्वा रथेनातिरथः पतन्
विव्याध तौ दाशरथी लघ्वस्त्रो निशितैः शरैः

rāvaṇistu diśaḥ sarvā rathenātirathaḥ patan
vivyādha tau dāśarathī laghvastro niśitaiḥ śaraiḥ

तेनातिविद्धौ तौ वीरौ रुक्मपुङ्खैः सुसंहतैः
बभूवतुर्दाशरथी पुष्पिताविव किंशुकौ

tenātividdhau tau vīrau rukmapuṅkhaiḥ susaṃhataiḥ
babhūvaturdāśarathī puṣpitāviva kiṃśukau

नास्य वेद गतिं कश्चिन्न च रूपं धनुः शरान्
न चान्यद्विदितं किं चित्सूर्यस्येवाभ्रसम्प्लवे

nāsya veda gatiṃ kaścinna ca rūpaṃ dhanuḥ śarān
na cānyadviditaṃ kiṃ citsūryasyevābhrasamplave

तेन विद्धाश्च हरयो निहताश्च गतासवः
बभूवुः शतशस्तत्र पतिता धरणीतले

tena viddhāśca harayo nihatāśca gatāsavaḥ
babhūvuḥ śataśastatra patitā dharaṇītale

लक्ष्मणस्तु सुसङ्क्रुद्धो भ्रातरं वाक्यमब्रवीत्
ब्राह्ममस्त्रं प्रयोक्ष्यामि वधार्थं सर्वरक्षसाम्

lakṣmaṇastu susaṅkruddho bhrātaraṃ vākyamabravīt
brāhmamastraṃ prayokṣyāmi vadhārthaṃ sarvarakṣasām

तमुवाच ततो रामो लक्ष्मणं शुभलक्षणम्
नैकस्य हेतो रक्षांसि पृथिव्यां हन्तुमर्हसि

tamuvāca tato rāmo lakṣmaṇaṃ śubhalakṣaṇam
naikasya heto rakṣāṃsi pṛthivyāṃ hantumarhasi

अयुध्यमानं प्रच्छन्नं प्राञ्जलिं शरणागतम्
पलायन्तं प्रमत्तं वा न त्वं हन्तुमिहार्हसि

ayudhyamānaṃ pracchannaṃ prāñjaliṃ śaraṇāgatam
palāyantaṃ pramattaṃ vā na tvaṃ hantumihārhasi

अस्यैव तु वधे यत्नं करिष्यावो महाबल
आदेक्ष्यावो महावेगानस्त्रानाशीविषोपमान्

asyaiva tu vadhe yatnaṃ kariṣyāvo mahābala
ādekṣyāvo mahāvegānastrānāśīviṣopamān

तमेनं मायिनं क्षुद्रमन्तर्हितरथं बलात्
राक्षसं निहनिष्यन्ति दृष्ट्वा वानरयूथपाः

tamenaṃ māyinaṃ kṣudramantarhitarathaṃ balāt
rākṣasaṃ nihaniṣyanti dṛṣṭvā vānarayūthapāḥ

यद्येष भूमिं विशते दिवं वा
रसातलं वापि नभस्तलं वा
एवं निगूढो।अपि ममास्त्रदग्धः
पतिष्यते भूमितले गतासुः

yadyeṣa bhūmiṃ viśate divaṃ vā
rasātalaṃ vāpi nabhastalaṃ vā
evaṃ nigūḍho|api mamāstradagdhaḥ
patiṣyate bhūmitale gatāsuḥ

इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे वाल्मीकीये आदिकाव्ये युद्धकाण्डे अशीतितमः सर्गः

ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe vālmīkīye ādikāvye yuddhakāṇḍe aśītitamaḥ sargaḥ