नरान्तकम् हतम् दृष्ट्वा चुक्रुशुर् नैरृतर्षभाः
देवान्तकः त्रिमूर्धा च पौलस्त्यः च महोदरः

narāntakam hatam dṛṣṭvā cukruśur nairṛtarṣabhāḥ
devāntakaḥ trimūrdhā ca paulastyaḥ ca mahodaraḥ

आरूढो मेघ सम्काशम् वारण इन्द्रम् महा उदरः
वालि पुत्रम् महा वीर्यम् अभिदुद्राव वीर्यवान्

ārūḍho megha samkāśam vāraṇa indram mahā udaraḥ
vāli putram mahā vīryam abhidudrāva vīryavān

भ्रातृ व्यसन सम्तप्तस् तदा देव अन्तको बली
आदाय परिघम् दीप्तम् अन्गदम् समभिद्रवत्

bhrātṛ vyasana samtaptas tadā deva antako balī
ādāya parigham dīptam angadam samabhidravat

रथम् आदित्य सम्काशम् युक्तम् परम वाजिभिः
आस्थाय त्रिशिरा वीरो वालि पुत्रम् अथ अभ्ययात्

ratham āditya samkāśam yuktam parama vājibhiḥ
āsthāya triśirā vīro vāli putram atha abhyayāt

स त्रिभिर् देव दर्पघ्नैर् नैरृत इन्द्रैर् अभिद्रुतः
वृक्षम् उत्पाटयाम् आस महा विटपम् अन्गदः

sa tribhir deva darpaghnair nairṛta indrair abhidrutaḥ
vṛkṣam utpāṭayām āsa mahā viṭapam angadaḥ

देव अन्तकाय तम् वीरस्ःचिक्षेप सहसा अन्गदः
महा वृक्षम् महा शाखम् शक्रो दीप्तम् इव अशनिम्

deva antakāya tam vīrasḥcikṣepa sahasā angadaḥ
mahā vṛkṣam mahā śākham śakro dīptam iva aśanim

त्रिशिरास् तम् प्रचिच्चेद शरैर् आशी विष उपमैः
स वृक्षम् कृत्तम् आलोक्य;उत्पपात ततो अन्गदः

triśirās tam pracicceda śarair āśī viṣa upamaiḥ
sa vṛkṣam kṛttam ālokya;utpapāta tato angadaḥ

स ववर्ष ततो वृक्षान् शिलास्ःच कपि कुन्जरः
तान् प्रचिच्चेद सम्क्रुद्धस् त्रिशिरा निशितैःशरैः

sa vavarṣa tato vṛkṣān śilāsḥca kapi kunjaraḥ
tān pracicceda samkruddhas triśirā niśitaiḥśaraiḥ

परिघ अग्रेण तान् वृक्षान् बभन्ज च सुर अन्तकः
त्रिशिरास्ःच अन्गदम् वीरम् अभिदुद्राव सायकैः

parigha agreṇa tān vṛkṣān babhanja ca sura antakaḥ
triśirāsḥca angadam vīram abhidudrāva sāyakaiḥ

गजेन समभिद्रुत्य वालि पुत्रम् महा उदरः
जघान उरसि सम्क्रुद्धस् तोमरैर् वज्र सम्निभैः

gajena samabhidrutya vāli putram mahā udaraḥ
jaghāna urasi samkruddhas tomarair vajra samnibhaiḥ

देव अन्तकस्ःच सम्क्रुद्धःपरिघेण तदा अन्गदम्
उपगम्य अभिहत्य आशु व्यपचक्राम वेगवान्

deva antakasḥca samkruddhaḥparigheṇa tadā angadam
upagamya abhihatya āśu vyapacakrāma vegavān

स त्रिभिर् नैरृत श्रेष्ठैर् युगपत् समभिद्रुतः
न विव्यथे महा तेजा वालि पुत्रःप्रतापवान्

sa tribhir nairṛta śreṣṭhair yugapat samabhidrutaḥ
na vivyathe mahā tejā vāli putraḥpratāpavān

स वेगवान् महावेगम् कृत्वा परमदुर्जयः
तलेन भृशम् उत्पत्य जघान अस्य महा गजम्

sa vegavān mahāvegam kṛtvā paramadurjayaḥ
talena bhṛśam utpatya jaghāna asya mahā gajam

तस्य तेन प्रहारेण नागराजस्य सम्युगे
पेततुर् लोचने तस्य विननाद स वारणः

tasya tena prahāreṇa nāgarājasya samyuge
petatur locane tasya vinanāda sa vāraṇaḥ

विषाणम् च अस्य निष्कृष्य वालि पुत्रो महा बलः
देव अन्तकम् अभिद्रुत्य ताडयाम् आस सम्युगे

viṣāṇam ca asya niṣkṛṣya vāli putro mahā balaḥ
deva antakam abhidrutya tāḍayām āsa samyuge

स विह्वलित सर्व अन्गो वात उद्धत;इव द्रुमः
लाक्षा रस सवर्णम् च सुस्राव रुधिरम् मुखात्

sa vihvalita sarva ango vāta uddhata;iva drumaḥ
lākṣā rasa savarṇam ca susrāva rudhiram mukhāt

अथ आश्वास्य महा तेजाःकृच्च्राद् देव अन्तको बली
आविध्य परिघम् घोरम् आजघान तदा अन्गदम्

atha āśvāsya mahā tejāḥkṛccrād deva antako balī
āvidhya parigham ghoram ājaghāna tadā angadam

परिघ अभिहतस्ःच अपि वानर इन्द्र आत्मजस् तदा
जानुभ्याम् पतितो भूमौ पुनर् एव उत्पपात ह

parigha abhihatasḥca api vānara indra ātmajas tadā
jānubhyām patito bhūmau punar eva utpapāta ha

तमुत्पतन्तम् त्रिशिरास् त्रिभिर् आशी विष उपमैः
घोरैर् हरि पतेःपुत्रम् ललाटे अभिजघान ह

tamutpatantam triśirās tribhir āśī viṣa upamaiḥ
ghorair hari pateḥputram lalāṭe abhijaghāna ha

ततो अन्गदम् परिक्षिप्तम् त्रिभिर् नैरृत पुम्गवैः
हनूमान् अपि विज्नाय नीलस्ःच अपि प्रतस्थतुः

tato angadam parikṣiptam tribhir nairṛta pumgavaiḥ
hanūmān api vijnāya nīlasḥca api pratasthatuḥ

ततस्ःचिक्षेप शैल अग्रम् नीलस् त्रिशिरसे तदा
तद् रावण सुतो धीमान् बिभेद निशितैःशरैः

tatasḥcikṣepa śaila agram nīlas triśirase tadā
tad rāvaṇa suto dhīmān bibheda niśitaiḥśaraiḥ

तद् बाण शत निर्भिन्नम् विदारित शिला तलम्
सविस्फुलिन्गम् सज्वालम् निपपात गिरेःशिरः

tad bāṇa śata nirbhinnam vidārita śilā talam
savisphulingam sajvālam nipapāta gireḥśiraḥ

स विजृम्भितम् आलोक्य हर्षाद् देव अन्तकस् तदा
परिघेण अभिदुद्राव मारुत आत्मजम् आहवे

sa vijṛmbhitam ālokya harṣād deva antakas tadā
parigheṇa abhidudrāva māruta ātmajam āhave

तम् आपतन्तम् उत्पत्य हनूमान् मारुत आत्मजः
आजघान तदा मूर्ध्नि वज्र वेगेन मुष्टिना

tam āpatantam utpatya hanūmān māruta ātmajaḥ
ājaghāna tadā mūrdhni vajra vegena muṣṭinā

शिरसि प्राहरद्वीरस्तदा वायुसुतो बली
नादेनाकम्पयच्चैव राक्षसान् स महाकै

śirasi prāharadvīrastadā vāyusuto balī
nādenākampayaccaiva rākṣasān sa mahākai

स मुष्टि निष्पिष्ट विकीर्ण मूर्धा
निर्वान्त दन्त अक्षि विलम्बि जिह्वः
देव अन्तको राक्षस राज सूनुर्
गत असुर् उर्व्याम् सहसा पपात

sa muṣṭi niṣpiṣṭa vikīrṇa mūrdhā
nirvānta danta akṣi vilambi jihvaḥ
deva antako rākṣasa rāja sūnur
gata asur urvyām sahasā papāta

तस्मिन् हते राक्षस योध मुख्ये
महा बले सम्यति देव शत्रौ
क्रुद्धस् त्रिमूर्धा निशित अग्रम् उग्रम्
ववर्ष नील उरसि बाण वर्षम्

tasmin hate rākṣasa yodha mukhye
mahā bale samyati deva śatrau
kruddhas trimūrdhā niśita agram ugram
vavarṣa nīla urasi bāṇa varṣam

महोदरस्तु सम्क्रुद्धः कुञ्जरं पर्वतोपमम्
भूयः समधिरुह्यशु मन्दरं रश्मिमानिव

mahodarastu samkruddhaḥ kuñjaraṃ parvatopamam
bhūyaḥ samadhiruhyaśu mandaraṃ raśmimāniva

ततः शरौघैरभिवर्ष्यमाणो
विभिन्न गात्रःकपि सैन्य पालः
नीलो बभूव अथ विसृष्ट गात्रो
विष्टम्भितस् तेन महा बलेन

tataḥ śaraughairabhivarṣyamāṇo
vibhinna gātraḥkapi sainya pālaḥ
nīlo babhūva atha visṛṣṭa gātro
viṣṭambhitas tena mahā balena

ततस् तु नीलःप्रतिलभ्य सम्ज्नाम्
शैलम् समुत्पाट्य सवृक्ष षण्डम्
ततःसमुत्पत्य भृश उग्र वेगो
महा उदरम् तेन जघान मूर्ध्नि

tatas tu nīlaḥpratilabhya samjnām
śailam samutpāṭya savṛkṣa ṣaṇḍam
tataḥsamutpatya bhṛśa ugra vego
mahā udaram tena jaghāna mūrdhni

ततः स शैल अभिनिपात भग्नो
महा उदरस् तेन सह द्विपेन
विपोथितो भूमि तले गत असुः
पपात वर्ज अभिहतो यथा अद्रिः

tataḥ sa śaila abhinipāta bhagno
mahā udaras tena saha dvipena
vipothito bhūmi tale gata asuḥ
papāta varja abhihato yathā adriḥ

पितृव्यम् निहतम् दृष्ट्वा त्रिशिरास्ःचापम् आददे
हनूमन्तम् च सम्क्रुद्धो विव्याध निशितैःशरैः

pitṛvyam nihatam dṛṣṭvā triśirāsḥcāpam ādade
hanūmantam ca samkruddho vivyādha niśitaiḥśaraiḥ

स वायुसूनुः कुपितश्चिक्षेप शिखरं गिरेः
त्रिशिरास्तच्छरैस्तीक्ष्णैर्बिभेद बहुधा बली

sa vāyusūnuḥ kupitaścikṣepa śikharaṃ gireḥ
triśirāstaccharaistīkṣṇairbibheda bahudhā balī

तद्व्यर्थम् शिखरं दृष्ट्वा द्रुमवर्षं तदा कपिः
विससर्ज रणे तस्मिन् रावणस्य सुतं प्रति

tadvyartham śikharaṃ dṛṣṭvā drumavarṣaṃ tadā kapiḥ
visasarja raṇe tasmin rāvaṇasya sutaṃ prati

तमापतन्तमाकाशे द्रुमवर्षं प्रतापवान्
त्रिशिरा निशितैर्बाणैश्चिच्छेद च ननाद च

tamāpatantamākāśe drumavarṣaṃ pratāpavān
triśirā niśitairbāṇaiściccheda ca nanāda ca

हनूमांस् तु समुत्पत्य हयांस् त्रिशिरसस् तदा
विददार नखैःक्रुद्धो गज इन्द्रम् मृग राड् इव

hanūmāṃs tu samutpatya hayāṃs triśirasas tadā
vidadāra nakhaiḥkruddho gaja indram mṛga rāḍ iva

अथ शक्तिम् समादाय काल रात्रिम् इव अन्तकः
चिक्षेप अनिल पुत्राय त्रिशिरा रावण आत्मजः

atha śaktim samādāya kāla rātrim iva antakaḥ
cikṣepa anila putrāya triśirā rāvaṇa ātmajaḥ

दिवि क्षिप्ताम् इव उल्काम् ताम् शक्तिम् क्षिप्ताम् असम्गताम्
गृहीत्वा हरि शार्दूलो बभन्ज च ननाद च

divi kṣiptām iva ulkām tām śaktim kṣiptām asamgatām
gṛhītvā hari śārdūlo babhanja ca nanāda ca

ताम् दृष्ट्वा घोर सम्काशाम् शक्तिम् भग्नाम् हनूमता
प्रहृष्टा वानर गणा विनेदुर् जलदा;इव

tām dṛṣṭvā ghora samkāśām śaktim bhagnām hanūmatā
prahṛṣṭā vānara gaṇā vinedur jaladā;iva

ततःखड्गम् समुद्यम्य त्रिशिरा राक्षस उत्तमः
निचखान तदा रोषाद् वानर इन्द्रस्य वक्षसि

tataḥkhaḍgam samudyamya triśirā rākṣasa uttamaḥ
nicakhāna tadā roṣād vānara indrasya vakṣasi

खड्ग प्रहार अभिहतो हनूमान् मारुत आत्मजः
आजघान त्रिमूर्धानम् तलेन उरसि वीर्यवान्

khaḍga prahāra abhihato hanūmān māruta ātmajaḥ
ājaghāna trimūrdhānam talena urasi vīryavān

स तल भिहतस् तेन स्रस्त हस्त अम्बरो भुवि
निपपात महा तेजास् त्रिशिरास् त्यक्त चेतनः

sa tala bhihatas tena srasta hasta ambaro bhuvi
nipapāta mahā tejās triśirās tyakta cetanaḥ

स तस्य पततःखड्गम् समाच्चिद्य महा कपिः
ननाद गिरि सम्काशस् त्रासयन् सर्व नैरृतान्

sa tasya patataḥkhaḍgam samāccidya mahā kapiḥ
nanāda giri samkāśas trāsayan sarva nairṛtān

अमृष्यमाणस् तम् घोषम् उत्पपात निशा चरः
उत्पत्य च हनूमन्तम् ताडयाम् आस मुष्टिना

amṛṣyamāṇas tam ghoṣam utpapāta niśā caraḥ
utpatya ca hanūmantam tāḍayām āsa muṣṭinā

तेन मुष्टि प्रहारेण संचुकोप महा कपिः
कुपितस्ःच निजग्राह किरीटे राक्षस ऋषभम्

tena muṣṭi prahāreṇa saṃcukopa mahā kapiḥ
kupitasḥca nijagrāha kirīṭe rākṣasa ṛṣabham

स तस्य शीर्षाण्य् असिना शितेन
किरीट जुष्टानि सकुण्डलानि
क्रुद्धःप्रचिच्चेद सुतो अनिलस्य
त्वष्टुःसुतस्य इव शिरांसि शक्रः

sa tasya śīrṣāṇy asinā śitena
kirīṭa juṣṭāni sakuṇḍalāni
kruddhaḥpracicceda suto anilasya
tvaṣṭuḥsutasya iva śirāṃsi śakraḥ

तान्यायत अक्षाण्य् अग सम्निभानि
प्रदीप्त वैश्वानर लोचनानि
पेतुःशिरांसि इन्द्र रिपोर् धरण्याम्
ज्योतीम्षि मुक्तानि यथा अर्क मार्गात्

tānyāyata akṣāṇy aga samnibhāni
pradīpta vaiśvānara locanāni
petuḥśirāṃsi indra ripor dharaṇyām
jyotīmṣi muktāni yathā arka mārgāt

तस्मिन् हते देव रिपौ त्रिशीर्षे
हनूमत शक्र पराक्रमेण
नेदुःप्लवम्गाःप्रचचाल भूमी
रक्षांस्य् अथो दुद्रुविरे समन्तात्

tasmin hate deva ripau triśīrṣe
hanūmata śakra parākrameṇa
neduḥplavamgāḥpracacāla bhūmī
rakṣāṃsy atho dudruvire samantāt

जग्राह अर्चिष्मतीम् च अपि गदाम् सर्व आयसीम् शुभाम्

jagrāha arciṣmatīm ca api gadām sarva āyasīm śubhām

गदाम् आदाय सम्क्रुद्धो महा पार्श्वो महा बलः
हरीन् समभिदुद्राव युग अन्त अग्निर् इव ज्वलन्

gadām ādāya samkruddho mahā pārśvo mahā balaḥ
harīn samabhidudrāva yuga anta agnir iva jvalan

अथ ऋषयःसमुत्पत्य वानरो रवण अनुजम्
महा पार्श्वम् उपागम्य तस्थौ तस्य अग्रतो बली

atha ṛṣayaḥsamutpatya vānaro ravaṇa anujam
mahā pārśvam upāgamya tasthau tasya agrato balī

तम् पुरस्तात् स्थितम् दृष्ट्वा वानरम् पर्वत उपमम्
आजघान उरसि क्रुद्धो गदया वज्र कल्पया

tam purastāt sthitam dṛṣṭvā vānaram parvata upamam
ājaghāna urasi kruddho gadayā vajra kalpayā

स तया अभिहतस् तेन गदया वानर ऋषभः
भिन्न वक्षाःसमाधूतःसुस्राव रुधिरम् बहु

sa tayā abhihatas tena gadayā vānara ṛṣabhaḥ
bhinna vakṣāḥsamādhūtaḥsusrāva rudhiram bahu

स सम्प्राप्य चिरात् सम्ज्नाम् ऋषभो वानर ऋषभः
क्रुद्धो विस्फुरमाण ओष्ठो महा पार्श्वम् उदैक्षत

sa samprāpya cirāt samjnām ṛṣabho vānara ṛṣabhaḥ
kruddho visphuramāṇa oṣṭho mahā pārśvam udaikṣata

स वेगवान् वेगवदभ्युपेत्य
तं राक्षसम् वानरवीरमुख्य
संवर्त्य मुष्टिम् सहसा जघान्
बाह्वतरे शैलनिकाशरूपः

sa vegavān vegavadabhyupetya
taṃ rākṣasam vānaravīramukhya
saṃvartya muṣṭim sahasā jaghān
bāhvatare śailanikāśarūpaḥ

स कृत्तमूलः सहसेव वृषः
क्षितौ पपात क्षतजोक्षिताङ्गह्
ताम् चास्य घोराम् यमदण्डकल्पाम्
गदां प्रगृह्याशु तदा ननाद

sa kṛttamūlaḥ sahaseva vṛṣaḥ
kṣitau papāta kṣatajokṣitāṅgah
tām cāsya ghorām yamadaṇḍakalpām
gadāṃ pragṛhyāśu tadā nanāda

मुहूर्तमासीत्स गतासुकल्पः
प्रत्यागाअत्मा सहसा सुरारिः
उत्पत्य संध्याभ्रसमानवर्ण
स्तं वारिराजात्मजमाजघान

muhūrtamāsītsa gatāsukalpaḥ
pratyāgāatmā sahasā surāriḥ
utpatya saṃdhyābhrasamānavarṇa
staṃ vārirājātmajamājaghāna

स मूर्चितो भूमितले पपात
मुहूर्तमुत्पत्य पुनः ससम्ज्ञः
तामेव तस्याद्रिवराद्रिकल्पाम्
गदाम् समाविध्य जघान सम्ख्ये

sa mūrcito bhūmitale papāta
muhūrtamutpatya punaḥ sasamjñaḥ
tāmeva tasyādrivarādrikalpām
gadām samāvidhya jaghāna samkhye

सा तस्य रौद्रा समुपेत्य देहम्
रौद्रस्य देवाध्वरविप्रशत्रोः
बिभेद वक्षः क्षतजम् च भूरि
सुस्राव धात्वम्भ इवाद्रिराजः

sā tasya raudrā samupetya deham
raudrasya devādhvaravipraśatroḥ
bibheda vakṣaḥ kṣatajam ca bhūri
susrāva dhātvambha ivādrirājaḥ

अभिदुद्राव वेगेन गदां तस्य महात्मनः
ताम् गृहीत्वा गदाम् भीमाम् आविध्य च पुनःपुनः

abhidudrāva vegena gadāṃ tasya mahātmanaḥ
tām gṛhītvā gadām bhīmām āvidhya ca punaḥpunaḥ

स स्वया गदया भिन्नो विकीर्ण दशन ईक्षणः
निपपात महा पार्श्वो वज्र आहत;इव अचलः

sa svayā gadayā bhinno vikīrṇa daśana īkṣaṇaḥ
nipapāta mahā pārśvo vajra āhata;iva acalaḥ

विदीर्णनयने भूमौ गतस्त्त्वे गतायुषि
पतिते राक्षसे तस्मिन् विद्रुतं राक्षसम् बलम्

vidīrṇanayane bhūmau gatasttve gatāyuṣi
patite rākṣase tasmin vidrutaṃ rākṣasam balam

इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे आदिकाव्ये युद्धकाण्डे सप्ततितमः सर्गः

ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe ādikāvye yuddhakāṇḍe saptatitamaḥ sargaḥ