कुम्भकर्णम् हतम् दृष्ट्वा राघवेण महात्मना
राक्षसा राक्षस इन्द्राय रावणाय न्यवेदयन्

kumbhakarṇam hatam dṛṣṭvā rāghaveṇa mahātmanā
rākṣasā rākṣasa indrāya rāvaṇāya nyavedayan

राजन् स कालसंकाशः संयुक्तः कालकर्मणा
विद्राव्य वानरीम् सेनाम् भक्षयित्वा च वानरान्

rājan sa kālasaṃkāśaḥ saṃyuktaḥ kālakarmaṇā
vidrāvya vānarīm senām bhakṣayitvā ca vānarān

प्रतिपित्वा मुहूर्तं तु प्रशान्तो रामतेजसा
कायेनार्धप्रविष्टेन समुद्रं भीमदर्शनम्

pratipitvā muhūrtaṃ tu praśānto rāmatejasā
kāyenārdhapraviṣṭena samudraṃ bhīmadarśanam

श्रुत्वा विनिहतम् सम्ख्ये कुम्भ कर्णम् महा बलम्
रावणः शोक सम्तप्तो मुमोह च पपात च

śrutvā vinihatam samkhye kumbha karṇam mahā balam
rāvaṇaḥ śoka samtapto mumoha ca papāta ca

पितृव्यम् निहतम् श्रुत्वा देव अन्तक नर अन्तकौ
त्रिशिरास्ः च अतिकायस्ः च रुरुदुः शोक पीडिताः

pitṛvyam nihatam śrutvā deva antaka nara antakau
triśirāsḥ ca atikāyasḥ ca ruruduḥ śoka pīḍitāḥ

भ्रातरम् निहतम् श्रुत्वा रामेण अक्लिष्ट कर्मणा
महा उदर महा पार्श्वौ शोक आक्रान्तौ बभूवतुः

bhrātaram nihatam śrutvā rāmeṇa akliṣṭa karmaṇā
mahā udara mahā pārśvau śoka ākrāntau babhūvatuḥ

ततः कृच्च्रात् समासाद्य सम्ज्ञाम् राक्षस पुम्गवः
कुम्भ कर्ण वधाद् दीनो विललाप स रावणः

tataḥ kṛccrāt samāsādya samjñām rākṣasa pumgavaḥ
kumbha karṇa vadhād dīno vilalāpa sa rāvaṇaḥ

हा वीर रिपु दर्पघ्न कुम्भ कर्ण महा बल
शत्रु सैन्यम् प्रताप्य एकः क्व माम् सम्त्यज्य गच्चसि

hā vīra ripu darpaghna kumbha karṇa mahā bala
śatru sainyam pratāpya ekaḥ kva mām samtyajya gaccasi

मम शल्यमनुद्धृत्य बान्धवानाम् महाबल
शत्रुसैन्यम् प्रताप्यैकः क्व माम् सम्त्यज्य गच्छसि

mama śalyamanuddhṛtya bāndhavānām mahābala
śatrusainyam pratāpyaikaḥ kva mām samtyajya gacchasi

इदानीम् खल्व् अहम् न अस्मि यस्य मे पतितो भुजः
दक्षिणो यम् समाश्रित्य न बिभेमि सुर असुरान्

idānīm khalv aham na asmi yasya me patito bhujaḥ
dakṣiṇo yam samāśritya na bibhemi sura asurān

कथम् एवम् विधो वीरो देव दानव दर्पहा
काल अग्नि प्रतिमो हि अद्य राघवेण रणे हतः

katham evam vidho vīro deva dānava darpahā
kāla agni pratimo hi adya rāghaveṇa raṇe hataḥ

यस्य ते वज्र निष्पेषो न कुर्याद् व्यसनम् सदा
स कथम् राम बाण आर्तः प्रसुप्तो असि मही तले

yasya te vajra niṣpeṣo na kuryād vyasanam sadā
sa katham rāma bāṇa ārtaḥ prasupto asi mahī tale

एते देव गणाः सार्धम् ऋषिभिर् गगने स्थिताः
निहतम् त्वाम् रणे दृष्ट्वा निनदन्ति प्रहर्षिताः

ete deva gaṇāḥ sārdham ṛṣibhir gagane sthitāḥ
nihatam tvām raṇe dṛṣṭvā ninadanti praharṣitāḥ

ध्रुवम् अद्य एव सम्हृष्टा लब्ध लक्ष्याः प्लवम् गमाः
आरोक्ष्यन्ति इह दुर्गाणि लन्का द्वाराणि सर्वशः

dhruvam adya eva samhṛṣṭā labdha lakṣyāḥ plavam gamāḥ
ārokṣyanti iha durgāṇi lankā dvārāṇi sarvaśaḥ

राज्येन न अस्ति मे कार्यम् किम् करिष्यामि सीतया
कुम्भ कर्ण विहीनस्य जीविते न अस्ति मे रतिः

rājyena na asti me kāryam kim kariṣyāmi sītayā
kumbha karṇa vihīnasya jīvite na asti me ratiḥ

यदि अहम् भ्रातृ हन्तारम् न हन्मि युधि राघवम्
ननु मे मरणम् श्रेयो न च इदम् व्यर्थ जीवितम्

yadi aham bhrātṛ hantāram na hanmi yudhi rāghavam
nanu me maraṇam śreyo na ca idam vyartha jīvitam

अद्य एव तम् गमिष्यामि देशम् यत्र अनुजो मम
न हि भ्रातृऋन् समुत्सृज्य क्षणम् जीवितुम् उत्सहे

adya eva tam gamiṣyāmi deśam yatra anujo mama
na hi bhrātṛṛn samutsṛjya kṣaṇam jīvitum utsahe

देवा हि माम् हसिष्यन्ति दृष्ट्वा पूर्व अपकारिणम्
कथम् इन्द्रम् जयिष्यामि कुम्भ कर्ण हते त्वयि

devā hi mām hasiṣyanti dṛṣṭvā pūrva apakāriṇam
katham indram jayiṣyāmi kumbha karṇa hate tvayi

तद् इदम् माम् अनुप्राप्तम् विभीषण वचः शुभम्
यद् अज्ञानान् मया तस्य न गृहीतम् महात्मनः

tad idam mām anuprāptam vibhīṣaṇa vacaḥ śubham
yad ajñānān mayā tasya na gṛhītam mahātmanaḥ

विभीषण वचो यावत् कुम्भ कर्ण प्रहस्तयोः
विनाशो अयम् समुत्पन्नो माम् व्रीडयति दारुणः

vibhīṣaṇa vaco yāvat kumbha karṇa prahastayoḥ
vināśo ayam samutpanno mām vrīḍayati dāruṇaḥ

तस्य अयम् कर्मणः प्रातो विपाको मम शोकदः
यन् मया धार्मिकः श्रीमान् स निरस्तो विभीषणः

tasya ayam karmaṇaḥ prāto vipāko mama śokadaḥ
yan mayā dhārmikaḥ śrīmān sa nirasto vibhīṣaṇaḥ

इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे आदिकाव्ये युद्धकाण्डे अष्टषष्टितमः सर्गः

ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe ādikāvye yuddhakāṇḍe aṣṭaṣaṣṭitamaḥ sargaḥ