ते निवृत्ता महाकायाः श्रुत्वाङ्गदवचस्तदा
नैष्ठिकीं बुद्धिमास्थाय सर्वे सम्ग्रामकांक्षिणः

te nivṛttā mahākāyāḥ śrutvāṅgadavacastadā
naiṣṭhikīṃ buddhimāsthāya sarve samgrāmakāṃkṣiṇaḥ

समुदीरितवीर्यास्ते समारोपितविक्रमाः
पर्यवस्थापिता वाक्यैरङ्गदेन बकूतसा

samudīritavīryāste samāropitavikramāḥ
paryavasthāpitā vākyairaṅgadena bakūtasā

अथ वृक्षान् महाकायाः सानूनि सुमहान्ति च
वानरास्तूर्णमुद्यम्य कुम्भकर्णमभिद्रवन्

atha vṛkṣān mahākāyāḥ sānūni sumahānti ca
vānarāstūrṇamudyamya kumbhakarṇamabhidravan

कुम्भकर्णः सम्क्रुद्धो गदामुद्यम्य वीर्यवान्
धर्षयन् स महाकायः समन्ताद्व्यक्षिपद्रिपून्

kumbhakarṇaḥ samkruddho gadāmudyamya vīryavān
dharṣayan sa mahākāyaḥ samantādvyakṣipadripūn

शतानि सप्त चाष्टौ च सहस्राणि च वानराः
प्रकीर्णाः शेरते भूमौ कुम्भकर्णेन ताडिताः

śatāni sapta cāṣṭau ca sahasrāṇi ca vānarāḥ
prakīrṇāḥ śerate bhūmau kumbhakarṇena tāḍitāḥ

षोडशाष्टौ च दश च विंशत्त्रिंशत्तथैव च
परिक्षिप्य च बाहुभ्यां खादन्वि परिधावति

ṣoḍaśāṣṭau ca daśa ca viṃśattriṃśattathaiva ca
parikṣipya ca bāhubhyāṃ khādanvi paridhāvati

कृच्छ्रेण च समाश्वस्ताः सम्गम्य च ततस्ततः

kṛcchreṇa ca samāśvastāḥ samgamya ca tatastataḥ

ततः पर्वतमुत्पाट्य द्विविदः प्लवगर्षभः

tataḥ parvatamutpāṭya dvividaḥ plavagarṣabhaḥ

तं समुत्पत्य चिक्षेप कुम्भकर्णाय वानरः

taṃ samutpatya cikṣepa kumbhakarṇāya vānaraḥ

ममर्दाश्वान् गजांश्चापि रथांश्चापि नगोत्तमः

mamardāśvān gajāṃścāpi rathāṃścāpi nagottamaḥ

तच्छएलवेगाभिहतं हताश्वं हतसारथि

tacchaelavegābhihataṃ hatāśvaṃ hatasārathi

रथिनो वानरेन्द्राणाम् शरैः कालान्तकोपमैः

rathino vānarendrāṇām śaraiḥ kālāntakopamaiḥ

वानराश्च महात्मानः समुत्पाट्य महाद्रुमान्

vānarāśca mahātmānaḥ samutpāṭya mahādrumān

हनूमान् शैलशृङ्गाणि वृक्षांश्च विविधान् ध्रुमान्

hanūmān śailaśṛṅgāṇi vṛkṣāṃśca vividhān dhrumān

तानि पर्वतशृङ्गाणि शूलेन तु बिभेद ह

tāni parvataśṛṅgāṇi śūlena tu bibheda ha

ततो हरीणां तदनीकमुग्रं
दुद्राव शूलं निशितं प्रगृह्य
तस्थौ ततो।अस्यापततः पुरस्तान्
न्महीधराग्रम् हनुमान् प्रगृह्य

tato harīṇāṃ tadanīkamugraṃ
dudrāva śūlaṃ niśitaṃ pragṛhya
tasthau tato|asyāpatataḥ purastān
nmahīdharāgram hanumān pragṛhya

स कुम्भकर्णम् कुपितो जघान
वेगेन शैलोत्तमभीमकायम्
स चुक्षुभे तेन तदाभिबूतो
मेदार्द्रगात्रो रुधिरावसिक्तः

sa kumbhakarṇam kupito jaghāna
vegena śailottamabhīmakāyam
sa cukṣubhe tena tadābhibūto
medārdragātro rudhirāvasiktaḥ

स शूलमाविध्य तडित्प्रकाशं
गिरिर्यथा प्रज्वलिताग्रशृङ्गम्
बाह्वन्तरे मारुति माजघान
गुहो।अचलं क्रौञ्चमिवोग्रशक्त्या

sa śūlamāvidhya taḍitprakāśaṃ
giriryathā prajvalitāgraśṛṅgam
bāhvantare māruti mājaghāna
guho|acalaṃ krauñcamivograśaktyā

स शूलनिर्भिन्न महाभुजान्तरः
प्रविह्वलः शोणितमुद्वमन्मुखात्
ननाद भीमं हनुमान् महाहवे
युगान्तमेघस्तनितस्वनोपमम्

sa śūlanirbhinna mahābhujāntaraḥ
pravihvalaḥ śoṇitamudvamanmukhāt
nanāda bhīmaṃ hanumān mahāhave
yugāntameghastanitasvanopamam

ततो विनेदुः सहसा प्रहृष्टा
रक्षोगणास्तं व्यथितं समीक्ष्य
प्लवम्गमास्तु व्यथिता भयार्ताः
प्रदुद्रुवुः सम्यति कुम्भकर्णात्

tato vineduḥ sahasā prahṛṣṭā
rakṣogaṇāstaṃ vyathitaṃ samīkṣya
plavamgamāstu vyathitā bhayārtāḥ
pradudruvuḥ samyati kumbhakarṇāt

ततस्तु नीलो बलवान् पर्यवस्थापयन् बलम्
प्रविचिक्षेप शैलाग्रम् कुम्भकर्णाय धीमते

tatastu nīlo balavān paryavasthāpayan balam
pravicikṣepa śailāgram kumbhakarṇāya dhīmate

तदापतन्तं सम्प्रेक्ष्ये मुष्टिनाभिजघान ह
मुष्टिप्रहाराभिहतम् तच्छैलाग्रम् व्यशीर्यत

tadāpatantaṃ samprekṣye muṣṭinābhijaghāna ha
muṣṭiprahārābhihatam tacchailāgram vyaśīryata

ऋषभः शरभो नीलो गवाक्षो गन्धमादनः

ṛṣabhaḥ śarabho nīlo gavākṣo gandhamādanaḥ

शैलैर्वृक्षैस्तलैः पादैर्मुष्टिभिश्च महाबलाः

śailairvṛkṣaistalaiḥ pādairmuṣṭibhiśca mahābalāḥ

स्पर्शानिव प्रहारांस्तान्वेदयानो न विव्यथे

sparśāniva prahārāṃstānvedayāno na vivyathe

कुम्भकर्णभुजाभ्याम् तु पीडितो वानरर्षभः

kumbhakarṇabhujābhyām tu pīḍito vānararṣabhaḥ

मुष्टिना शरभम् हत्वा जानुना नीलमाहवे

muṣṭinā śarabham hatvā jānunā nīlamāhave

दत्तप्रहरव्यथिता मुमुहुः शोणितोक्षिताः
निपेतुस्ते तु मेदिन्यां निकृत्ता इव किंशुकाः

dattapraharavyathitā mumuhuḥ śoṇitokṣitāḥ
nipetuste tu medinyāṃ nikṛttā iva kiṃśukāḥ

तेषु वानरमुख्येषु पतितेषु महात्मसु
वानराणाम् सहस्राणि कुम्भकर्णं प्रदुद्रुवुः

teṣu vānaramukhyeṣu patiteṣu mahātmasu
vānarāṇām sahasrāṇi kumbhakarṇaṃ pradudruvuḥ

तम् शैलमिव शैलाभाः सर्वे तु प्लवगर्षभाः
समारुह्य समुत्पत्य ददंशुश्च महाबलाः

tam śailamiva śailābhāḥ sarve tu plavagarṣabhāḥ
samāruhya samutpatya dadaṃśuśca mahābalāḥ

तं नखैर्दशनैश्चापि मुष्टिभिर्जानुभिस्तथा
कुम्भकर्णं महाकायं ते जघ्नुः प्लवगर्षभाः

taṃ nakhairdaśanaiścāpi muṣṭibhirjānubhistathā
kumbhakarṇaṃ mahākāyaṃ te jaghnuḥ plavagarṣabhāḥ

स वानरसहस्त्रैस्तु विचितः पर्वतोपमः
रराज राक्षसव्याघ्रो गिरिरात्मरुहैरिव

sa vānarasahastraistu vicitaḥ parvatopamaḥ
rarāja rākṣasavyāghro girirātmaruhairiva

बाहुभ्याम् वानरान् सर्वान् प्रगृह्य स महाबलः
भक्षयामास सम्क्रुद्धो गरुडः पन्नगानिव

bāhubhyām vānarān sarvān pragṛhya sa mahābalaḥ
bhakṣayāmāsa samkruddho garuḍaḥ pannagāniva

प्रक्षिप्ताः कुम्भकर्णेन वक्त्रे पातालसंनिभे
नासापुटाभ्यां निर्जग्मुः कर्णाभ्याम् चैव वानराः

prakṣiptāḥ kumbhakarṇena vaktre pātālasaṃnibhe
nāsāpuṭābhyāṃ nirjagmuḥ karṇābhyām caiva vānarāḥ

भक्षयन् भृशसम्क्रुद्धो हरीन् पर्वतसंनिभः
बभञ्ज वानरान् सर्वान् सम्क्रुद्धो राक्षसोत्तमः

bhakṣayan bhṛśasamkruddho harīn parvatasaṃnibhaḥ
babhañja vānarān sarvān samkruddho rākṣasottamaḥ

मांसशोणितसम्क्लेदां कुर्वन् भूमिम् कुर्वन्स राक्षसः
चचार हरिसैन्येषु कालाग्निरिव मूर्छितः

māṃsaśoṇitasamkledāṃ kurvan bhūmim kurvansa rākṣasaḥ
cacāra harisainyeṣu kālāgniriva mūrchitaḥ

वज्रहस्तो यथा शक्रः पाशहस्त इवान्तकः
शूलहस्तो बभौ कुम्भकर्णो महाबलः

vajrahasto yathā śakraḥ pāśahasta ivāntakaḥ
śūlahasto babhau kumbhakarṇo mahābalaḥ

यथा शुष्काण्यरण्यानि ग्रीष्मे दहति पावकः
तथा वानरसैन्यानि कुम्भकर्णो ददाह सः

yathā śuṣkāṇyaraṇyāni grīṣme dahati pāvakaḥ
tathā vānarasainyāni kumbhakarṇo dadāha saḥ

ततस्ते वध्यमानास्तु हतयूथा विनायकाः
वानरा भयसंविग्ना विनेदुर्विस्वरं भृशम्

tataste vadhyamānāstu hatayūthā vināyakāḥ
vānarā bhayasaṃvignā vinedurvisvaraṃ bhṛśam

अनेकशो वध्यमानाः कुम्भकर्णेन वानराः
राघवम् शरणम् जग्मुर्व्यथिताः खिन्नचेतसः

anekaśo vadhyamānāḥ kumbhakarṇena vānarāḥ
rāghavam śaraṇam jagmurvyathitāḥ khinnacetasaḥ

प्रभग्नान् वानरान् दृष्ट्वा वज्रहस्तात्मजात्मजः
अभ्यधावत वेगेन कुम्भकर्णम् महाहवे

prabhagnān vānarān dṛṣṭvā vajrahastātmajātmajaḥ
abhyadhāvata vegena kumbhakarṇam mahāhave

शैलशृङ्गं महद्गृह्य विनदन् स मुहुर्मुहुः
त्रासयन् राक्षसान् सर्वा कुम्भकर्णपदानुगान्

śailaśṛṅgaṃ mahadgṛhya vinadan sa muhurmuhuḥ
trāsayan rākṣasān sarvā kumbhakarṇapadānugān

स तेनाभिहतो मूर्ध्नि शैलेनेन्द्ररिपुस्तदा

sa tenābhihato mūrdhni śailenendraripustadā

कुम्भकर्णो महानादस्त्रासयन् सर्ववानरान्
शूलम् ससर्ज वै रोषादङ्गदे तु महाबलः

kumbhakarṇo mahānādastrāsayan sarvavānarān
śūlam sasarja vai roṣādaṅgade tu mahābalaḥ

त मापतन्तम् बुद्ध्वा तु युद्धमार्गविशारदः
लाघवान्मोचयामास बलवान् वानरर्षभः

ta māpatantam buddhvā tu yuddhamārgaviśāradaḥ
lāghavānmocayāmāsa balavān vānararṣabhaḥ

उत्पत्य चैनम् तरसा तलेनोरस्यताडयत्
स तेनाभिहतः कोपात्प्रमुमोहाचलोपमः

utpatya cainam tarasā talenorasyatāḍayat
sa tenābhihataḥ kopātpramumohācalopamaḥ

स लब्धसम्ज्ञो।अतिबलो मुष्टिम् सम्गृइह्य राक्षसः
अपहासेन चिक्षेप विसम्ज्ञः स पपात ह

sa labdhasamjño|atibalo muṣṭim samgṛihya rākṣasaḥ
apahāsena cikṣepa visamjñaḥ sa papāta ha

तस्मिन् प्लवगशार्दूले विसम्ज्ञे पतिते भुवि
तचुछूलम् समुपादाय सुग्रीवमभिदुद्रुवे

tasmin plavagaśārdūle visamjñe patite bhuvi
tacuchūlam samupādāya sugrīvamabhidudruve

तमापतन्तं सम्प्रेक्ष्य कुम्भकर्णं महाबलम्
उत्पपात तदा वीरः सुग्रीवो वानराधिपः

tamāpatantaṃ samprekṣya kumbhakarṇaṃ mahābalam
utpapāta tadā vīraḥ sugrīvo vānarādhipaḥ

स पर्वताग्रमुत्क्षिप्य समाविध्य महाकपिः
अभिदुद्राव वेगेन कुम्भकर्णं महाबलम्

sa parvatāgramutkṣipya samāvidhya mahākapiḥ
abhidudrāva vegena kumbhakarṇaṃ mahābalam

तमापतन्तं सम्प्रेक्ष्य कुम्भकर्णः प्लवंगमम्
तस्थौ विवृतसर्वाङ्गो वानरेन्द्रस्य संमुखः

tamāpatantaṃ samprekṣya kumbhakarṇaḥ plavaṃgamam
tasthau vivṛtasarvāṅgo vānarendrasya saṃmukhaḥ

कपिशोणितदिग्धाङ्गं भक्षयन्तं महाकपीन्
कुम्भकर्णं स्थितं दृष्ट्वा सुग्रीवो वाक्यमब्रवीत्

kapiśoṇitadigdhāṅgaṃ bhakṣayantaṃ mahākapīn
kumbhakarṇaṃ sthitaṃ dṛṣṭvā sugrīvo vākyamabravīt

पातिताश्च त्वया वीराः कृतं कर्म सुदुष्करम्
भक्षितानि च सैन्यानि प्राप्तं ते परमम् यशः

pātitāśca tvayā vīrāḥ kṛtaṃ karma suduṣkaram
bhakṣitāni ca sainyāni prāptaṃ te paramam yaśaḥ

त्यज तद्वानरानीकं प्राकृतैः किम् करिष्यसि
सहस्वैकं निपातं मे पर्वतस्यास्य राक्षस

tyaja tadvānarānīkaṃ prākṛtaiḥ kim kariṣyasi
sahasvaikaṃ nipātaṃ me parvatasyāsya rākṣasa

तद्वाक्यम् हरिराजस्य सत्त्वधैर्यसमन्वितम्
श्रुत्वा राक्षसशार्दूलः कुम्भकर्णो।अब्रवीद्वचः

tadvākyam harirājasya sattvadhairyasamanvitam
śrutvā rākṣasaśārdūlaḥ kumbhakarṇo|abravīdvacaḥ

प्रजापतेस्तु पौत्रस्त्वम् तथैवर्क्षरजःसुतः
धृतिपौरुषसम्पन्नः कस्माद्गर्जसि वानर

prajāpatestu pautrastvam tathaivarkṣarajaḥsutaḥ
dhṛtipauruṣasampannaḥ kasmādgarjasi vānara

स कुम्भकर्णस्य वचो निशम्य
व्याविध्य शैलम् सहसा मुमोच
तेनाजघानोरसि कुम्भकर्णं
शैलेन वज्राशनिसंनिभेन

sa kumbhakarṇasya vaco niśamya
vyāvidhya śailam sahasā mumoca
tenājaghānorasi kumbhakarṇaṃ
śailena vajrāśanisaṃnibhena

तच्छैलशृङ्गं सहसा विकीर्णं
भुजान्तरे तस्य तदा विशाले
ततो विषेदुः सहसा प्लवम्गा
रक्षोगणाश्चापि मुदा विनेदुः

tacchailaśṛṅgaṃ sahasā vikīrṇaṃ
bhujāntare tasya tadā viśāle
tato viṣeduḥ sahasā plavamgā
rakṣogaṇāścāpi mudā vineduḥ

स शैलशृङ्गाभिहतश् चुकोप
ननाद कोपाच्च विवृत्य वक्त्रम्
व्याविध्य शूलम् च तडित्प्रकाशं
चिक्षेप हर्यृक्षपतेर्वधाय

sa śailaśṛṅgābhihataś cukopa
nanāda kopācca vivṛtya vaktram
vyāvidhya śūlam ca taḍitprakāśaṃ
cikṣepa haryṛkṣapatervadhāya

तत्कुम्भकर्णस्य भुजप्रविद्धं
शूलम् शितम् काञ्चन दामजुष्टम्
क्षिप्रम् समुत्पत्य निगृह्य दोर्भ्यां
बभञ्ज वेगेन सुतो।अनिलस्य

tatkumbhakarṇasya bhujapraviddhaṃ
śūlam śitam kāñcana dāmajuṣṭam
kṣipram samutpatya nigṛhya dorbhyāṃ
babhañja vegena suto|anilasya

कृतं भारसहस्रस्य शूलम् कालायसं महत्
बभञ्ज जनौमारोप्य प्रहृष्टः प्लवगर्षभः

kṛtaṃ bhārasahasrasya śūlam kālāyasaṃ mahat
babhañja janaumāropya prahṛṣṭaḥ plavagarṣabhaḥ

शूलम् भग्नम् हनुमता दृष्ट्वा वानरवाहिनी
हृष्टा ननाद बहुशः सर्वतश्चापि दुद्रुवे

śūlam bhagnam hanumatā dṛṣṭvā vānaravāhinī
hṛṣṭā nanāda bahuśaḥ sarvataścāpi dudruve

बभूवाथ परित्रस्तो राक्षसो विमुखो।अभवत्
सिम्हनादम् च ते चक्रुः प्रहृष्टा वनगोचराः

babhūvātha paritrasto rākṣaso vimukho|abhavat
simhanādam ca te cakruḥ prahṛṣṭā vanagocarāḥ

स तत्तदा भग्नमवेक्ष्य शूलं
चुकोप रक्षो।अधिपतिर्महात्मा
उत्पाट्य लङ्कामलयात्स शृङ्गं
जघान सुग्रीवमुपेत्य तेन

sa tattadā bhagnamavekṣya śūlaṃ
cukopa rakṣo|adhipatirmahātmā
utpāṭya laṅkāmalayātsa śṛṅgaṃ
jaghāna sugrīvamupetya tena

स शैलशृङ्गाभिहतो विसम्ज्ञः
पपात भूमौ युधि वानरेन्द्रः
तं प्रेक्ष्य भूमौ पतितम् विसम्ज्ञं
नेदुः प्रहृष्टा युधि यातुधानाः

sa śailaśṛṅgābhihato visamjñaḥ
papāta bhūmau yudhi vānarendraḥ
taṃ prekṣya bhūmau patitam visamjñaṃ
neduḥ prahṛṣṭā yudhi yātudhānāḥ

तमभ्युपेत्याद्भुतघोरवीर्यं
स कुम्भकर्णो युधि वानरेन्द्रम्
जहार सुग्रीवमभिप्रगृह्य
यथानिलो मेघमतिप्रचण्डः

tamabhyupetyādbhutaghoravīryaṃ
sa kumbhakarṇo yudhi vānarendram
jahāra sugrīvamabhipragṛhya
yathānilo meghamatipracaṇḍaḥ

स तं महामेघनिकाशरूपम्
उत्पाट्य गच्छन्युधि कुम्भकर्णः
रराज मेरुप्रतिमानरूपो
मेरुर्यथात्युच्छ्रितघोरशृङ्गः

sa taṃ mahāmeghanikāśarūpam
utpāṭya gacchanyudhi kumbhakarṇaḥ
rarāja merupratimānarūpo
meruryathātyucchritaghoraśṛṅgaḥ

ततः समुत्पाट्य जगाम वीरः
संस्तूयमानो युधि राक्षसेन्द्रैः
शृण्वन्निनादम् त्रिदशालयानां
प्लवम्गराजग्रहविस्मितानाम्

tataḥ samutpāṭya jagāma vīraḥ
saṃstūyamāno yudhi rākṣasendraiḥ
śṛṇvanninādam tridaśālayānāṃ
plavamgarājagrahavismitānām

ततस्तमादाय तदा स मेने
हरीन्द्रमिन्द्रोपममिन्द्रवीर्यः
अस्मिन्हृते सर्वमिदम् हृतं स्यात्
सराघवम् सैन्यमितीन्द्रशत्रुः

tatastamādāya tadā sa mene
harīndramindropamamindravīryaḥ
asminhṛte sarvamidam hṛtaṃ syāt
sarāghavam sainyamitīndraśatruḥ

विद्रुताम् वाहिनीम् दृष्ट्वा वानराणां ततस्ततः
कुम्भकर्णेन सुग्रीवम् गृहीतं चापि वानरम्

vidrutām vāhinīm dṛṣṭvā vānarāṇāṃ tatastataḥ
kumbhakarṇena sugrīvam gṛhītaṃ cāpi vānaram

एवम् गृहीते सुग्रीवे किं कर्तव्यं मया भवेत्

evam gṛhīte sugrīve kiṃ kartavyaṃ mayā bhavet

मया हते सम्यति कुम्भकर्णे
महाबले मुष्टिविशीर्णदेहे
विमोचिते वानरपार्थिवे च
भवन्तु हृष्टाः प्रवगाः समग्राः

mayā hate samyati kumbhakarṇe
mahābale muṣṭiviśīrṇadehe
vimocite vānarapārthive ca
bhavantu hṛṣṭāḥ pravagāḥ samagrāḥ

अथ वा स्वयमप्येष मोक्षं प्राप्स्यति पार्थिवः
गृहीतो।अयम् यदि भवेत्त्रिदशैः सासुरोरगैः

atha vā svayamapyeṣa mokṣaṃ prāpsyati pārthivaḥ
gṛhīto|ayam yadi bhavettridaśaiḥ sāsuroragaiḥ

मन्ये न तावदात्मानं बुध्यते वानराधिपः
शैलप्रहाराभिहतः कुम्भकर्णेन सम्युगे

manye na tāvadātmānaṃ budhyate vānarādhipaḥ
śailaprahārābhihataḥ kumbhakarṇena samyuge

अयं मुहूर्तात्सुग्रीवो लब्धसम्ज्ञो महाहवे
आत्मनो वानराणाम् च यत्पथ्यं तत्करिष्यति

ayaṃ muhūrtātsugrīvo labdhasamjño mahāhave
ātmano vānarāṇām ca yatpathyaṃ tatkariṣyati

मया तु मोक्षितस्यास्य सुग्रीवस्य महात्मनः
अप्रीतश्च भवेत्कष्टा कीर्तिनाशश्च शाश्वतः

mayā tu mokṣitasyāsya sugrīvasya mahātmanaḥ
aprītaśca bhavetkaṣṭā kīrtināśaśca śāśvataḥ

तस्मान्मुहूर्तम् काम्क्षिष्ये विक्रमं पार्थिवस्य नः
भिन्नम् च वानरानीकं तावदाश्वासयाम्यहम्

tasmānmuhūrtam kāmkṣiṣye vikramaṃ pārthivasya naḥ
bhinnam ca vānarānīkaṃ tāvadāśvāsayāmyaham

इत्येवम् चिन्तयित्वा तु हनूमान्मारुतात्मजः
भूयः संस्तम्भयामास वानराणां महाचमूम्

ityevam cintayitvā tu hanūmānmārutātmajaḥ
bhūyaḥ saṃstambhayāmāsa vānarāṇāṃ mahācamūm

स कुम्भकर्णो।अथ विवेश लङ्कां
स्फुरन्तमादाय महाहरिम् तम्
विमानचर्यागृहगोपुरस्थैः
पुष्पाग्र्यवर्षैरवकीर्यमाणः

sa kumbhakarṇo|atha viveśa laṅkāṃ
sphurantamādāya mahāharim tam
vimānacaryāgṛhagopurasthaiḥ
puṣpāgryavarṣairavakīryamāṇaḥ

लाजगन्धोदवर्षैस्तु सेव्यमानः शनैः शनैः
राजवीथ्यास्तु शीतत्वात्सम्ज्ञाम् प्राप महाबलः

lājagandhodavarṣaistu sevyamānaḥ śanaiḥ śanaiḥ
rājavīthyāstu śītatvātsamjñām prāpa mahābalaḥ

ततः स सम्ज्ञामुपलभ्य कृच्छ्रा
द्बलीयसस्तस्य भुजान्तरस्थः
अवेक्षमाणः पुरराजमार्गं
विचिन्तयामास मुहुर्महात्मा

tataḥ sa samjñāmupalabhya kṛcchrā
dbalīyasastasya bhujāntarasthaḥ
avekṣamāṇaḥ purarājamārgaṃ
vicintayāmāsa muhurmahātmā

एवम् गृहीतेन कथं नु नाम
शक्यं मया सम्प्रति कर्तुमद्य
तथा करिष्यामि यथा हरीणां
भविष्यतीष्टम् च हितं च कार्यम्

evam gṛhītena kathaṃ nu nāma
śakyaṃ mayā samprati kartumadya
tathā kariṣyāmi yathā harīṇāṃ
bhaviṣyatīṣṭam ca hitaṃ ca kāryam

ततः कराग्रैः सहसा समेत्य
राजा हरीणा ममरेन्द्रशत्रोः
नखैश्च कर्णौ दशनैश्च नासां
ददंश पादैर्विददार पर्श्वौ

tataḥ karāgraiḥ sahasā sametya
rājā harīṇā mamarendraśatroḥ
nakhaiśca karṇau daśanaiśca nāsāṃ
dadaṃśa pādairvidadāra parśvau

स कुम्भकर्णौ हृतकर्णनासो
विदारितस्तेन रदैर्नखैश्च
रोषाभिभूतः क्षतजार्द्रगारः
सुग्रीवमाविध्य पिपेष भूमौ

sa kumbhakarṇau hṛtakarṇanāso
vidāritastena radairnakhaiśca
roṣābhibhūtaḥ kṣatajārdragāraḥ
sugrīvamāvidhya pipeṣa bhūmau

स भूतले भीमबलाभिपिष्टः
सुरारिभिस्तैरभिहन्यमानः
जगाम खम् कन्दुकवज्जवेन
पुनश्च रामेण समाजगाम

sa bhūtale bhīmabalābhipiṣṭaḥ
surāribhistairabhihanyamānaḥ
jagāma kham kandukavajjavena
punaśca rāmeṇa samājagāma

कर्णनासाविहीनस्य कुम्भकर्णो महाबलः
रराज शोणितोत्सिक्तो गिरिः प्रस्रवणैरिव

karṇanāsāvihīnasya kumbhakarṇo mahābalaḥ
rarāja śoṇitotsikto giriḥ prasravaṇairiva

शोणितार्द्रो महाकायो राक्षसो भीमदर्शनः
अमर्षाच्छोणितोद्गारी शुशुभे रावणानुजः

śoṇitārdro mahākāyo rākṣaso bhīmadarśanaḥ
amarṣācchoṇitodgārī śuśubhe rāvaṇānujaḥ

गते च तस्मिन् सुरराजशत्रुह्
क्रोधात्प्रदुद्राव रणाय भूयः
अनायुधो।अस्मीति विचिन्त्य रौद्रो
घोरम् तदा मुद्गरमाससाद

gate ca tasmin surarājaśatruh
krodhātpradudrāva raṇāya bhūyaḥ
anāyudho|asmīti vicintya raudro
ghoram tadā mudgaramāsasāda

ततः स पुर्याः सहसा महात्मा
निष्क्रम्य तद्वानरसैन्यमुग्रम्
बभक्ष रक्षो युधि कुम्भकर्णः
प्रजा युगान्ताग्निरिव प्रदीप्तः

tataḥ sa puryāḥ sahasā mahātmā
niṣkramya tadvānarasainyamugram
babhakṣa rakṣo yudhi kumbhakarṇaḥ
prajā yugāntāgniriva pradīptaḥ

बुभुक्षितः शोणितमांसगृध्नुः
प्रविश्य तद्वानरसैन्यमुग्रम्
चखाद रक्षांसि हरीन्पिशाचान्
ऋक्षांश्च मोहाद्युधि कुम्भकर्णः
यथैव मृत्युर्हरते युगान्ते
स भक्षयामास हरींश्च मुख्यान्

bubhukṣitaḥ śoṇitamāṃsagṛdhnuḥ
praviśya tadvānarasainyamugram
cakhāda rakṣāṃsi harīnpiśācān
ṛkṣāṃśca mohādyudhi kumbhakarṇaḥ
yathaiva mṛtyurharate yugānte
sa bhakṣayāmāsa harīṃśca mukhyān

एकम् द्वौ त्रीन् बहून् क्रुद्धो वानरान् सह राक्षसैः
समादायैकहस्तेन प्रचिक्षेप त्वरन्मुखे

ekam dvau trīn bahūn kruddho vānarān saha rākṣasaiḥ
samādāyaikahastena pracikṣepa tvaranmukhe

सम्प्रस्रवंस्तदा मेदः शोणित च महाबलः
वध्यमानो नगेन्द्राग्रैर्भक्षयामास वानरान्

samprasravaṃstadā medaḥ śoṇita ca mahābalaḥ
vadhyamāno nagendrāgrairbhakṣayāmāsa vānarān

ते भक्ष्यमाणा हरयो रामम् जग्मुस्तदा गतिम्
कुम्भकर्णो भृशम् क्रुद्धः कपीन् खादन् प्रधावति

te bhakṣyamāṇā harayo rāmam jagmustadā gatim
kumbhakarṇo bhṛśam kruddhaḥ kapīn khādan pradhāvati

शतानि सप्त चाष्टौ च विंशत्त्रिंशत्तथैव च
सम्परिष्वज्य बहुभ्याम् खादन्विपरिधावति

śatāni sapta cāṣṭau ca viṃśattriṃśattathaiva ca
sampariṣvajya bahubhyām khādanviparidhāvati

मेदोवसाशोणितदिग्धगात्रः
कर्णावसक्तग्रथितान्त्रमालः
ववर्षशूलानि सुतीक्षणदंष्ट्रः
कालो युगान्तस्थ इव प्रवृद्धः

medovasāśoṇitadigdhagātraḥ
karṇāvasaktagrathitāntramālaḥ
vavarṣaśūlāni sutīkṣaṇadaṃṣṭraḥ
kālo yugāntastha iva pravṛddhaḥ

तस्मिन् काले सुमित्रायाः पुत्रः परबलार्दनः
चकार लक्ष्मणः क्रुद्धो युद्धम् परपुरम्जयः

tasmin kāle sumitrāyāḥ putraḥ parabalārdanaḥ
cakāra lakṣmaṇaḥ kruddho yuddham parapuramjayaḥ

स कुम्भकर्णस्य शराञ्शरीरे सप्त वीर्यवान्
निचखानाददे चान्यान्विससर्ज च लक्ष्मणः

sa kumbhakarṇasya śarāñśarīre sapta vīryavān
nicakhānādade cānyānvisasarja ca lakṣmaṇaḥ

पीड्यमानस्तदस्त्रम् तु विशेषम् ततस राक्षसः
ततश्चुकोप बलवान् सुमित्रानंदवर्धनः

pīḍyamānastadastram tu viśeṣam tatasa rākṣasaḥ
tataścukopa balavān sumitrānaṃdavardhanaḥ

अथस्य कवचम् शुभ्रम् जामुबूनदमयम् शुभम्
प्रच्छादयामास शरैः संध्याभ्रमिव मारुतः

athasya kavacam śubhram jāmubūnadamayam śubham
pracchādayāmāsa śaraiḥ saṃdhyābhramiva mārutaḥ

नीलाञ्जनचयप्रख्याः शैरैः काञ्चनभूषणैः
आपीड्यमानः शुशुभे मेघैः सूर्य इवांशुमान्

nīlāñjanacayaprakhyāḥ śairaiḥ kāñcanabhūṣaṇaiḥ
āpīḍyamānaḥ śuśubhe meghaiḥ sūrya ivāṃśumān

ततः स राक्षसो भीमः सुमित्रानन्दवर्धनम्
सावज्ञ्मेव प्रोवाच वाक्यम् मेघौघनिःस्वनः

tataḥ sa rākṣaso bhīmaḥ sumitrānandavardhanam
sāvajñmeva provāca vākyam meghaughaniḥsvanaḥ

अन्तकस्याप्यकष्टेन युधि जेतारमाहवे
युध्यता मामभीतेन ख्यापिता वीरता त्वया

antakasyāpyakaṣṭena yudhi jetāramāhave
yudhyatā māmabhītena khyāpitā vīratā tvayā

प्रगृहीतायुधस्येह मृत्योरिव महामृधे
तिष्ठन्नप्रग्रतः पूज्यः किमु युद्धप्रदायकः

pragṛhītāyudhasyeha mṛtyoriva mahāmṛdhe
tiṣṭhannapragrataḥ pūjyaḥ kimu yuddhapradāyakaḥ

ऐरावतम् समारूडो वृतः सर्वामरैह् प्रभुः
नैव शक्रो।अपि समरे स्थित पूर्वः कदाचन

airāvatam samārūḍo vṛtaḥ sarvāmaraih prabhuḥ
naiva śakro|api samare sthita pūrvaḥ kadācana

अद्य त्वयाहम् सौमित्रे बलेनापि पराक्रमैः
तोषितो गन्तुमिच्छामि त्यामनुज्ञाप्य राघवम्

adya tvayāham saumitre balenāpi parākramaiḥ
toṣito gantumicchāmi tyāmanujñāpya rāghavam