अथ रामः प्रसन्न आत्मा श्रुत्वा वायु सुतस्य ह
प्रत्यभाषत दुर्धर्षः श्रुतवान् आत्मनि स्थितम्

atha rāmaḥ prasanna ātmā śrutvā vāyu sutasya ha
pratyabhāṣata durdharṣaḥ śrutavān ātmani sthitam

मम अपि तु विवक्षा अस्ति काचित् प्रति विभीषणम्
श्रुतम् इच्चामि तत् सर्वम् भवद्भिः श्रेयसि स्थितैः

mama api tu vivakṣā asti kācit prati vibhīṣaṇam
śrutam iccāmi tat sarvam bhavadbhiḥ śreyasi sthitaiḥ

मित्र भावेन सम्प्राप्तम् न त्यजेयम् कथंचन
दोषो यदि अपि तस्य स्यात् सताम् एतद् अगर्हितम्

mitra bhāvena samprāptam na tyajeyam kathaṃcana
doṣo yadi api tasya syāt satām etad agarhitam

सुग्रीवस्त्वथ तद्वाक्यमाभाष्य च विमृश्य च
ततः शुभतरम् वाक्यमुवाच हरिपुङ्गवः

sugrīvastvatha tadvākyamābhāṣya ca vimṛśya ca
tataḥ śubhataram vākyamuvāca haripuṅgavaḥ

सुदुष्टो वाप्यदुष्टो वा किम्मेष रजनीचरः
ईदृशम् व्यसनम् प्राप्तम् भ्रातरम् यः परित्यजेत्

suduṣṭo vāpyaduṣṭo vā kimmeṣa rajanīcaraḥ
īdṛśam vyasanam prāptam bhrātaram yaḥ parityajet

वानराधिपते र्वाक्यम् श्रुत्वा सर्वानुदीक्स्य तु

vānarādhipate rvākyam śrutvā sarvānudīksya tu

अनधीत्य च शास्त्राणि वृद्धाननुपसेव्य च
न शक्यमीदृशम् वक्तुम् यदुवाच हरीश्वरः

anadhītya ca śāstrāṇi vṛddhānanupasevya ca
na śakyamīdṛśam vaktum yaduvāca harīśvaraḥ

अस्ति सूक्ष्मतरम् किंचिद्यदत्र प्रतिभाति मा
प्रत्यक्षम् लौकिकम् चापि वर्तते सर्वराजसु

asti sūkṣmataram kiṃcidyadatra pratibhāti mā
pratyakṣam laukikam cāpi vartate sarvarājasu

अमित्रास्तत्कुलीनाश्च प्रातिदेश्याश्च कीर्तिता
व्यसनेषु प्रहर्तारस्तस्मादयमिहागतः

amitrāstatkulīnāśca prātideśyāśca kīrtitā
vyasaneṣu prahartārastasmādayamihāgataḥ

अपापास्तत्कुलीवाश्च मानयन्ति स्वकान् हितान्
एष प्रायो नरेन्द्राणाम् शङ्कनीयस्तु शोभनः

apāpāstatkulīvāśca mānayanti svakān hitān
eṣa prāyo narendrāṇām śaṅkanīyastu śobhanaḥ

यस्तु दोषस्त्वया प्रोक्तो ह्यादाने^^रिबलस्य च
तत्र ते कीर्तयुष्यामि यथाशास्त्रमिदम् शृणु

yastu doṣastvayā prokto hyādāne^^ribalasya ca
tatra te kīrtayuṣyāmi yathāśāstramidam śṛṇu

न वयम् तत्कुलीनाश्च राज्यकाम्क्षी च राक्षसः
पण्डिता हि भविष्यन्ति तस्माद्ग्राह्यो विभीषणः

na vayam tatkulīnāśca rājyakāmkṣī ca rākṣasaḥ
paṇḍitā hi bhaviṣyanti tasmādgrāhyo vibhīṣaṇaḥ

अव्यग्राश्च प्रहृष्टाश्च न भविष्यन्ति सम्गताः
प्रणादश्च महानेष ततो।अस्य भयमागतम्

avyagrāśca prahṛṣṭāśca na bhaviṣyanti samgatāḥ
praṇādaśca mahāneṣa tato|asya bhayamāgatam

न सर्वे भ्रातरस्तात भवन्ति भरतोपमाः

na sarve bhrātarastāta bhavanti bharatopamāḥ

एवमुक्तस्तु रामेण सुग्रीवः सहलक्स्मणः

evamuktastu rāmeṇa sugrīvaḥ sahalaksmaṇaḥ

रावणेन प्रणिहितम् तमवेहि निशाचरम्

rāvaṇena praṇihitam tamavehi niśācaram

राक्षसो जिह्मया बुद्ध्या संदिष्टो।अय मिहागतः

rākṣaso jihmayā buddhyā saṃdiṣṭo|aya mihāgataḥ

एवमुक्त्वा रघुश्रेष्टं सुग्रीवो वाहिनीपतिः

evamuktvā raghuśreṣṭaṃ sugrīvo vāhinīpatiḥ

स सुग्रीवस्य तद् वाक्यय्म् रामः श्रुत्वा विमृश्य च

sa sugrīvasya tad vākyaym rāmaḥ śrutvā vimṛśya ca

सुदुष्टो वा अपि अदुष्टो वा किम् एष रजनी चरः

suduṣṭo vā api aduṣṭo vā kim eṣa rajanī caraḥ

पिशाचान् दानवान् यक्षान् पृथिव्याम् चैव राक्षसान्

piśācān dānavān yakṣān pṛthivyām caiva rākṣasān

श्रूयते हि कपोतेन शत्रुः शरणम् आगतः

śrūyate hi kapotena śatruḥ śaraṇam āgataḥ

स हि तम् प्रतिजग्राह भार्या हर्तारम् आगतम्

sa hi tam pratijagrāha bhāryā hartāram āgatam

ऋषेः कण्वस्य पुत्रेण कण्डुना परम ऋषिणा

ṛṣeḥ kaṇvasya putreṇa kaṇḍunā parama ṛṣiṇā

बद्ध अन्जलि पुटम् दीनम् याचन्तम् शरण आगतम्

baddha anjali puṭam dīnam yācantam śaraṇa āgatam

अर्तो वा यदि वा दृप्तः परेषाम् शरणम् गतः

arto vā yadi vā dṛptaḥ pareṣām śaraṇam gataḥ

स चेद् भयाद् वा मोहाद् वा कामाद् वा अपि न रक्षति

sa ced bhayād vā mohād vā kāmād vā api na rakṣati

विनष्टः पश्यतस् तस्य रक्षिणः शरण आगतः

vinaṣṭaḥ paśyatas tasya rakṣiṇaḥ śaraṇa āgataḥ

एवम् दोषो महान् अत्र प्रपन्नानाम् अरक्षणे

evam doṣo mahān atra prapannānām arakṣaṇe

करिष्यामि यथा अर्थम् तु कण्डोर् वचनम् उत्तमम्

kariṣyāmi yathā artham tu kaṇḍor vacanam uttamam

सकृद् एव प्रपन्नाय तव अस्मि इति च याचते

sakṛd eva prapannāya tava asmi iti ca yācate

आनय एनम् हरि श्रेष्ठ दत्तम् अस्य अभयम् मया

ānaya enam hari śreṣṭha dattam asya abhayam mayā

रामस्य वचनम् श्रुत्वा सुग्रीवः प्लवग ईश्वरः

rāmasya vacanam śrutvā sugrīvaḥ plavaga īśvaraḥ

किम् अत्र चित्रम् धर्मज्ञ लोक नाथ शिखा मणे

kim atra citram dharmajña loka nātha śikhā maṇe

मम च अपि अन्तर् आत्मा अयम् शुद्धिम् वेत्ति विभीषणम्

mama ca api antar ātmā ayam śuddhim vetti vibhīṣaṇam

तस्मात् क्षिप्रम् सह अस्माभिस् तुल्यो भवतु राघव

tasmāt kṣipram saha asmābhis tulyo bhavatu rāghava

इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे आदिकाव्ये युद्धकाण्डे अष्टादशः सर्गः

ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe ādikāvye yuddhakāṇḍe aṣṭādaśaḥ sargaḥ