उपस्थितम् तु तं कृत्वा पुष्पकं पुष्पभूषितम्
अविदूरे स्थितो राममित्युवाच विभीषणः

upasthitam tu taṃ kṛtvā puṣpakaṃ puṣpabhūṣitam
avidūre sthito rāmamityuvāca vibhīṣaṇaḥ

स तु बद्धाञ्जलिपुटो विनीतो राक्षसेश्वरः
अब्रवीत्त्वरयोपेतः किं करोमीति राघवम्

sa tu baddhāñjalipuṭo vinīto rākṣaseśvaraḥ
abravīttvarayopetaḥ kiṃ karomīti rāghavam

तमब्रवीन्महातेजा लक्ष्मणस्योपशृण्वतः
विमृश्य राघवो वाचमिदं स्नेहपुरस्कृतम्

tamabravīnmahātejā lakṣmaṇasyopaśṛṇvataḥ
vimṛśya rāghavo vācamidaṃ snehapuraskṛtam

कृतप्रयत्नकर्माणः सर्व एव वनेचराः
रत्नैरर्थैश्च विविधैः संपूज्यन्तां विभीषण

kṛtaprayatnakarmāṇaḥ sarva eva vanecarāḥ
ratnairarthaiśca vividhaiḥ saṃpūjyantāṃ vibhīṣaṇa

सहामीभिस्त्वया लङ्का निर्जिता राक्षसेश्वर
हृष्टैः प्राणभयं त्यक्त्वा संग्रामेष्वनिवर्तिभिः

sahāmībhistvayā laṅkā nirjitā rākṣaseśvara
hṛṣṭaiḥ prāṇabhayaṃ tyaktvā saṃgrāmeṣvanivartibhiḥ

त इमे कृतकर्माणः सर्व एव वनौकसः
धनरत्नप्रदानेन कर्मैषां सफलं कुरु

ta ime kṛtakarmāṇaḥ sarva eva vanaukasaḥ
dhanaratnapradānena karmaiṣāṃ saphalaṃ kuru

एवम् संमानिताश्चैते नन्द्यमाना यथा त्वया
भविष्यन्ति कृतज्ञेन निर्विऋता हरियूथपाः

evam saṃmānitāścaite nandyamānā yathā tvayā
bhaviṣyanti kṛtajñena nirviṛtā hariyūthapāḥ

त्यागिनं संग्रहीतारं सानुक्रोशं जितेन्द्रियम्
सर्वे त्वामभिगच्छन्ति ततः संबोधयामि ते

tyāginaṃ saṃgrahītāraṃ sānukrośaṃ jitendriyam
sarve tvāmabhigacchanti tataḥ saṃbodhayāmi te

हीनं रतिगुणैः सर्वैरभिहन्तारमाहवे
सेना त्यजति संविग्ना नृपतिं तं नरेश्वर

hīnaṃ ratiguṇaiḥ sarvairabhihantāramāhave
senā tyajati saṃvignā nṛpatiṃ taṃ nareśvara

एवमुक्तस्तु रामेण वानरांस्तान्विभीषणः
रत्नार्थसंविभागेन सर्वानेवाभ्यपूजयत्

evamuktastu rāmeṇa vānarāṃstānvibhīṣaṇaḥ
ratnārthasaṃvibhāgena sarvānevābhyapūjayat

ततस्तान् पूजितान् दृष्ट्वा रत्नार्थैर्हरियूथपान्
आरुरोह तदा रामस्तद्विमानमनुत्तमम्

tatastān pūjitān dṛṣṭvā ratnārthairhariyūthapān
āruroha tadā rāmastadvimānamanuttamam

अङ्केनादाय वैदेहीं लज्जमानां यशस्विनीम्
लक्ष्मणेन सह भ्रात्रा विक्रान्तेन धनुष्मता

aṅkenādāya vaidehīṃ lajjamānāṃ yaśasvinīm
lakṣmaṇena saha bhrātrā vikrāntena dhanuṣmatā

अब्रवीत्स विमानस्थः पूजयन् सर्ववानरान्
सुग्रीवं च महावीर्यम् काकुत्स्तः सविभीषणम्

abravītsa vimānasthaḥ pūjayan sarvavānarān
sugrīvaṃ ca mahāvīryam kākutstaḥ savibhīṣaṇam

मित्रकार्यम् कृतमिदं भवद्भिद्वानरर्षभाः
अनुज्ञाता मया सर्वे यथेष्टम् प्रतिगच्छत

mitrakāryam kṛtamidaṃ bhavadbhidvānararṣabhāḥ
anujñātā mayā sarve yatheṣṭam pratigacchata

यत्तु कार्यं वयस्येन स्निग्धेन च हितेन च
कृतं सुग्रीव तत्सर्वं भवता धर्मभीरुणा

yattu kāryaṃ vayasyena snigdhena ca hitena ca
kṛtaṃ sugrīva tatsarvaṃ bhavatā dharmabhīruṇā

स्वराज्ये वस लङ्कायां मया दत्ते विभीषण

svarājye vasa laṅkāyāṃ mayā datte vibhīṣaṇa

अयोध्यां प्रतियास्यामि राजधानीं पितुर्मम

ayodhyāṃ pratiyāsyāmi rājadhānīṃ piturmama

एवमुक्तास्तु रामेण हरीन्द्रा हरयस्तथा

evamuktāstu rāmeṇa harīndrā harayastathā

अयोध्यां गन्तुमिच्छामः सर्वान् नयतु नो भवान्

ayodhyāṃ gantumicchāmaḥ sarvān nayatu no bhavān

दृष्ट्वा त्वामभिषेकार्द्रं कौसल्यामभिवाद्य च

dṛṣṭvā tvāmabhiṣekārdraṃ kausalyāmabhivādya ca

एवमुक्तः स धर्मात्मा वानरैः सविभीषणैः

evamuktaḥ sa dharmātmā vānaraiḥ savibhīṣaṇaiḥ

प्रियाअत्प्रियतरं लब्धं यदहं ससुहृज्जनः

priyāatpriyataraṃ labdhaṃ yadahaṃ sasuhṛjjanaḥ

क्षिप्रमारोह सुग्रीव विमानं वानरैः सह

kṣipramāroha sugrīva vimānaṃ vānaraiḥ saha

ततह् स पुष्पकं दिव्यं सुग्रीवः सह वानरैः

tatah sa puṣpakaṃ divyaṃ sugrīvaḥ saha vānaraiḥ

तेष्वारूढेषु सर्वेषु कौबेरम् परमासनम्

teṣvārūḍheṣu sarveṣu kauberam paramāsanam

खगतेन मिवानेन हंसयुक्तेन भास्वता

khagatena mivānena haṃsayuktena bhāsvatā

इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे आदिकाव्ये युद्धकाण्डे द्वाविंशत्यधिकशततमः सर्गः

ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe ādikāvye yuddhakāṇḍe dvāviṃśatyadhikaśatatamaḥ sargaḥ