मणिम् दत्त्वा ततः सीता हनूमन्तम् अथ अब्रवीत्
अभिज्ञानम् अभिज्ञातम् एतत् रामस्य तत्त्वतः

maṇim dattvā tataḥ sītā hanūmantam atha abravīt
abhijñānam abhijñātam etat rāmasya tattvataḥ

मणिम् तु दृष्ट्वा रामो वै त्रयाणाम् संस्मरिष्यति
वीरो जनन्या मम च राज्ञो दशरथस्य च

maṇim tu dṛṣṭvā rāmo vai trayāṇām saṃsmariṣyati
vīro jananyā mama ca rājño daśarathasya ca

स भूयः त्वम् समुत्साहे चोदितो हरि सत्तम
अस्मिन् कार्य समारम्भे प्रचिन्तय यत् उत्तरम्

sa bhūyaḥ tvam samutsāhe codito hari sattama
asmin kārya samārambhe pracintaya yat uttaram

त्वम् अस्मिन् कार्य निर्योगे प्रमाणम् हरि सत्तम
हनुमन् यत्नमास्थाय दुःखक्षयकरो भव

tvam asmin kārya niryoge pramāṇam hari sattama
hanuman yatnamāsthāya duḥkhakṣayakaro bhava

स तथा इति प्रतिज्ञाय मारुतिः भीम विक्रमः

sa tathā iti pratijñāya mārutiḥ bhīma vikramaḥ

ज्ञात्वा सम्प्रस्थितम् देवी वानरम् मारुत आत्मजम्

jñātvā samprasthitam devī vānaram māruta ātmajam

कुशलम् हनुमन् ब्रूयाः सहितौ राम लक्ष्मणौ

kuśalam hanuman brūyāḥ sahitau rāma lakṣmaṇau

यथा च स महाबाहुः माम् तारयति राघवः
अस्मात् दुह्ख अम्बु सम्रोधात् त्वम् समाधातुम् अर्हसि

yathā ca sa mahābāhuḥ mām tārayati rāghavaḥ
asmāt duhkha ambu samrodhāt tvam samādhātum arhasi

जीवन्तीम् माम् यथा रामः सम्भावयति कीर्तिमान्
तत् त्वया हनुमन् वाच्यम् वाचा धर्मम् अवाप्नुहि

jīvantīm mām yathā rāmaḥ sambhāvayati kīrtimān
tat tvayā hanuman vācyam vācā dharmam avāpnuhi

नित्यम् उत्साह युक्ताः च वाचः श्रुत्वा मया ईरिताः
वर्धिष्यते दाशरथेः पौरुषम् मत् अवाप्तये

nityam utsāha yuktāḥ ca vācaḥ śrutvā mayā īritāḥ
vardhiṣyate dāśaratheḥ pauruṣam mat avāptaye

मत् संदेश युता वाचः त्वत्तः श्रुत्वा एव राघवः
पराक्रम विधिम् वीरो विधिवत् सम्विधास्यति

mat saṃdeśa yutā vācaḥ tvattaḥ śrutvā eva rāghavaḥ
parākrama vidhim vīro vidhivat samvidhāsyati

सीतायाः तत् वचः श्रुत्वा हनुमान् मारुत आत्मजः
शिरसि अञ्जलिम् आधाय वाक्यम् उत्तरम् अब्रवीत्

sītāyāḥ tat vacaḥ śrutvā hanumān māruta ātmajaḥ
śirasi añjalim ādhāya vākyam uttaram abravīt

क्षिप्रम् एष्यति काकुत्स्थो हरि ऋक्ष प्रवरैः वृतः
यस्ते युधि विजित्य अरीन् शोकम् व्यपनयिष्यति

kṣipram eṣyati kākutstho hari ṛkṣa pravaraiḥ vṛtaḥ
yaste yudhi vijitya arīn śokam vyapanayiṣyati

न हि पश्यामि मर्त्येषु न अमरेष्व् असुरेषु वा
यस्तस्य ष्खिपतो बाणान् स्थातुम् उत्सहते अग्रतः

na hi paśyāmi martyeṣu na amareṣv asureṣu vā
yastasya ṣkhipato bāṇān sthātum utsahate agrataḥ

अपि अर्कम् अपि पर्जन्यम् अपि वैवस्वतम् यमम्
स हि सोढुम् रणे शक्तः तव हेतोः विशेषतः

api arkam api parjanyam api vaivasvatam yamam
sa hi soḍhum raṇe śaktaḥ tava hetoḥ viśeṣataḥ

स हि सागर पर्यन्ताम् महीम् शासितुम् ईहते
त्वन् निमित्तो हि रामस्य जयो जनक नन्दिनि

sa hi sāgara paryantām mahīm śāsitum īhate
tvan nimitto hi rāmasya jayo janaka nandini

तस्य तत् वचनम् श्रुत्वा सम्यक् सत्यम् सुभाषितम्
जानकी बहु मेने अथ वचनम् च इदम् अब्रवीत्

tasya tat vacanam śrutvā samyak satyam subhāṣitam
jānakī bahu mene atha vacanam ca idam abravīt

ततः तम् प्रस्थितम् सीता वीक्षमाणा पुनः पुनः
भर्तुः स्नेह अन्वितम् वाक्यम् सौहार्दात् अनुमानयत्

tataḥ tam prasthitam sītā vīkṣamāṇā punaḥ punaḥ
bhartuḥ sneha anvitam vākyam sauhārdāt anumānayat

यदि वा मन्यसे वीर वस एक अहम् अरिम् दम
कस्मिंश्चित् सम्वृते देशे विश्रान्तः श्वो गमिष्यसि

yadi vā manyase vīra vasa eka aham arim dama
kasmiṃścit samvṛte deśe viśrāntaḥ śvo gamiṣyasi

मम चेत् अल्प भाग्यायाः साम्निध्यात् तव वीर्यवान्
अस्य शोकस्य महतो मुहूर्तम् मोक्षणम् भवेत्

mama cet alpa bhāgyāyāḥ sāmnidhyāt tava vīryavān
asya śokasya mahato muhūrtam mokṣaṇam bhavet

गते हि हरि शार्दूल पुनः आगमनाय तु
प्राणानाम् अपि संदेहो मम स्यान् न अत्र संशयः

gate hi hari śārdūla punaḥ āgamanāya tu
prāṇānām api saṃdeho mama syān na atra saṃśayaḥ

तव अदर्शनजः शोको भूयो माम् परितापयेत्
दुह्खात् दुह्ख परामृष्टाम् दीपयन्न् इव वानर

tava adarśanajaḥ śoko bhūyo mām paritāpayet
duhkhāt duhkha parāmṛṣṭām dīpayann iva vānara

अयम् च वीर संदेहः तिष्ठति इव मम अग्रतः
सुमहान् त्वत् सहायेषु हरि ऋक्षेषु हरि ईश्वर

ayam ca vīra saṃdehaḥ tiṣṭhati iva mama agrataḥ
sumahān tvat sahāyeṣu hari ṛkṣeṣu hari īśvara

कथम् नु खलु दुष्पारम् तरिष्यन्ति महाउदधिम्
तानि हरि ऋक्ष सैन्यानि तौ वा नर वर आत्मजौ

katham nu khalu duṣpāram tariṣyanti mahāudadhim
tāni hari ṛkṣa sainyāni tau vā nara vara ātmajau

त्रयाणाम् एव भूतानाम् सागरस्य इह लन्घने
शक्तिः स्यात् वैनतेयस्य तव वा मारुतस्य वा

trayāṇām eva bhūtānām sāgarasya iha langhane
śaktiḥ syāt vainateyasya tava vā mārutasya vā

तत् अस्मिन् कार्य निर्योगे वीर एवम् दुरतिक्रमे
किम् पश्यसि समाधानम् त्वम् हि कार्यविदाम् वरः

tat asmin kārya niryoge vīra evam duratikrame
kim paśyasi samādhānam tvam hi kāryavidām varaḥ

कामम् अस्य त्वम् एव एकः कार्यस्य परिसाधने
पर्याप्तः पर वीरघ्न यशस्यः ते बल उदयः

kāmam asya tvam eva ekaḥ kāryasya parisādhane
paryāptaḥ para vīraghna yaśasyaḥ te bala udayaḥ

बलैः समग्रैः यदि माम् रावणम् जित्य सम्युगे
विजयी स्व पुरम् यायात् तत् तु मे स्यात् यशः करम्

balaiḥ samagraiḥ yadi mām rāvaṇam jitya samyuge
vijayī sva puram yāyāt tat tu me syāt yaśaḥ karam

शरैस्तु सम्कुलाम् कृत्वा लन्काम् पर बल अर्दनः
माम् नयेत् यदि काकुत्स्थः तत् तस्य सदृशम् भवेत्

śaraistu samkulām kṛtvā lankām para bala ardanaḥ
mām nayet yadi kākutsthaḥ tat tasya sadṛśam bhavet

तत् यथा तस्य विक्रान्तम् अनुरूपम् महात्मनः
भवेत् आहव शूरस्य तथा त्वम् उपपादय

tat yathā tasya vikrāntam anurūpam mahātmanaḥ
bhavet āhava śūrasya tathā tvam upapādaya

तत् अर्थ उपहितम् वाक्यम् सहितम् हेतु सम्हितम्
निशम्य हनुमान् शेषम् वाक्यम् उत्तरम् अब्रवीत्

tat artha upahitam vākyam sahitam hetu samhitam
niśamya hanumān śeṣam vākyam uttaram abravīt

देवि हरि ऋक्ष सैन्यानाम् ईश्वरः प्लवताम् वरः
सुग्रीवः सत्त्व सम्पन्नः तव अर्थे कृत निश्चयः

devi hari ṛkṣa sainyānām īśvaraḥ plavatām varaḥ
sugrīvaḥ sattva sampannaḥ tava arthe kṛta niścayaḥ

स वानर सहस्राणाम् कोटीभिः अभिसम्वृतः
क्षिप्रम् एष्यति वैदेहि राक्षसानाम् निबर्हणः

sa vānara sahasrāṇām koṭībhiḥ abhisamvṛtaḥ
kṣipram eṣyati vaidehi rākṣasānām nibarhaṇaḥ

तस्य विक्रम सम्पन्नाः सत्त्ववन्तो महाबलाः
मनः सम्कल्प सम्पाता निदेशे हरयः स्थिताः

tasya vikrama sampannāḥ sattvavanto mahābalāḥ
manaḥ samkalpa sampātā nideśe harayaḥ sthitāḥ

येषाम् न उपरि न अधस्तान् न तिर्यक् सज्जते गतिः
न च कर्मसु सीदन्ति महत्स्व् अमित तेजसः

yeṣām na upari na adhastān na tiryak sajjate gatiḥ
na ca karmasu sīdanti mahatsv amita tejasaḥ

असकृत् तैः महाउत्सहैः ससागर धरा धरा
प्रदक्षिणी कृता भूमिः वायु मार्ग अनुसारिभिः

asakṛt taiḥ mahāutsahaiḥ sasāgara dharā dharā
pradakṣiṇī kṛtā bhūmiḥ vāyu mārga anusāribhiḥ

मत् विशिष्टाः च तुल्याः च सन्ति तत्र वन ओकसः
मत्तः प्रत्यवरः कश्चिन् न अस्ति सुग्रीव सम्निधौ

mat viśiṣṭāḥ ca tulyāḥ ca santi tatra vana okasaḥ
mattaḥ pratyavaraḥ kaścin na asti sugrīva samnidhau

अहम् तावत् इह प्राप्तः किम् पुनः ते महाबलाः
न हि प्रकृष्टाः प्रेष्यन्ते प्रेष्यन्ते हि इतरे जनाः

aham tāvat iha prāptaḥ kim punaḥ te mahābalāḥ
na hi prakṛṣṭāḥ preṣyante preṣyante hi itare janāḥ

तत् अलम् परितापेन देवि शोको व्यपैतु ते
एक उत्पातेन ते लन्काम् एष्यन्ति हरि यूथपाः

tat alam paritāpena devi śoko vyapaitu te
eka utpātena te lankām eṣyanti hari yūthapāḥ

मम पृष्ठ गतौ तौ च चन्द्र सूर्याव् इव उदितौ
त्वत् सकाशम् महासत्त्वौ नृसिम्हाव् आगमिष्यतः

mama pṛṣṭha gatau tau ca candra sūryāv iva uditau
tvat sakāśam mahāsattvau nṛsimhāv āgamiṣyataḥ

तौ हि वीरौ नर वरौ सहितौ राम लक्ष्मणौ
आगम्य नगरीम् लन्काम् सायकैः विधमिष्यतः

tau hi vīrau nara varau sahitau rāma lakṣmaṇau
āgamya nagarīm lankām sāyakaiḥ vidhamiṣyataḥ

सगणम् रावणम् हत्वा राघवो रघु नन्दनः
त्वाम् आदाय वर आरोहे स्व पुरम् प्रतियास्यति

sagaṇam rāvaṇam hatvā rāghavo raghu nandanaḥ
tvām ādāya vara ārohe sva puram pratiyāsyati

तत् आश्वसिहि भद्रम् ते भव त्वम् काल कान्क्षिणी
नचिरात् द्रक्ष्यसे रामम् प्रज्वजन्तम् इव अनिलम्

tat āśvasihi bhadram te bhava tvam kāla kānkṣiṇī
nacirāt drakṣyase rāmam prajvajantam iva anilam

निहते राक्षस इन्द्रे च सपुत्र अमात्य बान्धवे
त्वम् समेष्यसि रामेण शश अन्केन इव रोहिणी

nihate rākṣasa indre ca saputra amātya bāndhave
tvam sameṣyasi rāmeṇa śaśa ankena iva rohiṇī

क्षिप्रम् त्वम् देवि शोकस्य पारम् यास्यसि मैथिलि
रावणम् चैव रामेण निहतम् द्रक्ष्यसे अचिरात्

kṣipram tvam devi śokasya pāram yāsyasi maithili
rāvaṇam caiva rāmeṇa nihatam drakṣyase acirāt

एवम् आश्वस्य वैदेहीम् हनूमान् मारुत आत्मजः
गमनाय मतिम् कृत्वा वैदेहीम् पुनः अब्रवीत्

evam āśvasya vaidehīm hanūmān māruta ātmajaḥ
gamanāya matim kṛtvā vaidehīm punaḥ abravīt

तम् अरिघ्नम् कृत आत्मानम् क्षिप्रम् द्रक्ष्यसि राघवम्
लक्ष्मणम् च धनुष् पाणिम् लन्का द्वारम् उपस्थितम्

tam arighnam kṛta ātmānam kṣipram drakṣyasi rāghavam
lakṣmaṇam ca dhanuṣ pāṇim lankā dvāram upasthitam

नख दम्ष्ट्र आयुधान् वीरान् सिम्ह शार्दूल विक्रमान्
वानरान् वारण इन्द्र आभान् क्षिप्रम् द्रक्ष्यसि सम्गतान्

nakha damṣṭra āyudhān vīrān simha śārdūla vikramān
vānarān vāraṇa indra ābhān kṣipram drakṣyasi samgatān

शैल अम्बुद निकाशानाम् लन्का मलय सानुषु
नर्दताम् कपि मुख्यानाम् आर्ये यूथानि अनेकशः

śaila ambuda nikāśānām lankā malaya sānuṣu
nardatām kapi mukhyānām ārye yūthāni anekaśaḥ

स तु मर्मणि घोरेण ताडितो मन्मथ इषुणा
न शर्म लभते रामः सिम्ह अर्दित इव द्विपः

sa tu marmaṇi ghoreṇa tāḍito manmatha iṣuṇā
na śarma labhate rāmaḥ simha ardita iva dvipaḥ

मा रुदो देवि शोकेन मा भूत् ते मनसो अप्रियम्
शची इव पथ्या शक्रेण भर्त्रा नाथवती हि असि

mā rudo devi śokena mā bhūt te manaso apriyam
śacī iva pathyā śakreṇa bhartrā nāthavatī hi asi

रामात् विशिष्टः को अन्यो अस्ति कश्चित् सौमित्रिणा समः
अग्नि मारुत कल्पौ तौ भ्रातरौ तव संश्रयौ

rāmāt viśiṣṭaḥ ko anyo asti kaścit saumitriṇā samaḥ
agni māruta kalpau tau bhrātarau tava saṃśrayau

इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे आदिकाव्ये सुन्धरकाण्डे एकोनचत्वारिंशः सर्गः

ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe ādikāvye sundharakāṇḍe ekonacatvāriṃśaḥ sargaḥ