अवधूय च ताम् बुद्धिम् बभूव अवस्थितः तदा
जगाम च अपराम् चिन्ताम् सीताम् प्रति महा
कपिः

avadhūya ca tām buddhim babhūva avasthitaḥ tadā
jagāma ca aparām cintām sītām prati mahā
kapiḥ

न रामेण वियुक्ता सा स्वप्तुम् अर्हति भामिनी
न भोक्तुम् न अपि अलम्कर्तुम् न पानम् उपसेवितुम्

na rāmeṇa viyuktā sā svaptum arhati bhāminī
na bhoktum na api alamkartum na pānam upasevitum

क्रीडितेन अपराः क्लान्ता गीतेन च तथा पराः

krīḍitena aparāḥ klāntā gītena ca tathā parāḥ

मुरजेषु म्र्दन्गेषु पीठिकासु च संस्थिताः

murajeṣu mrdangeṣu pīṭhikāsu ca saṃsthitāḥ

अङ्गनानाम् सहस्रेण भूषितेन विभूषणैः

aṅganānām sahasreṇa bhūṣitena vibhūṣaṇaiḥ

तासाम् मध्ये महा बाहुः शुशुभे राक्षस ईश्वरः

tāsām madhye mahā bāhuḥ śuśubhe rākṣasa īśvaraḥ

स राक्षस इन्द्रः शुशुभे ताभिः परिवृतः स्वयम्

sa rākṣasa indraḥ śuśubhe tābhiḥ parivṛtaḥ svayam

सर्व कामैर् उपेताम् च पान भूमिम् महात्मनः

sarva kāmair upetām ca pāna bhūmim mahātmanaḥ

मृगाणाम् महिषाणाम् च वराहाणाम् च भागशः

mṛgāṇām mahiṣāṇām ca varāhāṇām ca bhāgaśaḥ

रौक्मेषु च विशलेषु भाजनेष्व् अर्ध भक्षितान्

raukmeṣu ca viśaleṣu bhājaneṣv ardha bhakṣitān

वराह वार्ध्राणसकान् दधि सौवर्चल आयुतान्

varāha vārdhrāṇasakān dadhi sauvarcala āyutān

कृकरान् विविधान् सिद्धाम्ः चकोरान् अर्ध भक्षितान्

kṛkarān vividhān siddhāmḥ cakorān ardha bhakṣitān

तथा अम्ल लवण उत्तंसैर् विविधै राग षाडवैः
हार नूपुर केयूरैर् अपविद्धैर् महा
धनैः

tathā amla lavaṇa uttaṃsair vividhai rāga ṣāḍavaiḥ
hāra nūpura keyūrair apaviddhair mahā
dhanaiḥ

तत्र तत्र च विन्यस्तैः सुश्लिष्टैः शयन आसनैः
पान भूमिर् विना वह्निम् प्रदीप्ता
इव उपलक्ष्यते

tatra tatra ca vinyastaiḥ suśliṣṭaiḥ śayana āsanaiḥ
pāna bhūmir vinā vahnim pradīptā
iva upalakṣyate

बहु प्रकारैर् विविधैर् वर संस्कार संस्कृतैः
मांसैः कुशल सम्युक्तैः पान भूमि
गतैः पृथक्

bahu prakārair vividhair vara saṃskāra saṃskṛtaiḥ
māṃsaiḥ kuśala samyuktaiḥ pāna bhūmi
gataiḥ pṛthak

दिव्याः प्रसन्ना विविधाः सुराः कृत सुरा अपि
शर्कर आसव माध्वीकाः पुष्प आसव फल
आसवाः

divyāḥ prasannā vividhāḥ surāḥ kṛta surā api
śarkara āsava mādhvīkāḥ puṣpa āsava phala
āsavāḥ

सम्तता शुशुभे भूमिर् माल्यैः च बहु संस्थितैः

samtatā śuśubhe bhūmir mālyaiḥ ca bahu saṃsthitaiḥ

राजतेषु च कुम्भेषु जाम्बूनदमयेषु च
पान श्रेष्ठम् तदा भूरि कपिः तत्र ददर्श
ह

rājateṣu ca kumbheṣu jāmbūnadamayeṣu ca
pāna śreṣṭham tadā bhūri kapiḥ tatra dadarśa
ha

सो अपश्यत् शात कुम्भानि शीधोर् मणिमयानि च
राजतानि च पूर्णानि भाजनानि महा कपिः

so apaśyat śāta kumbhāni śīdhor maṇimayāni ca
rājatāni ca pūrṇāni bhājanāni mahā kapiḥ

क्वचिद् अर्ध अवशेषाणि क्वचित् पीतानि सर्वशः
क्वचिन् न एव प्रपीतानि पानानि स ददर्श
ह

kvacid ardha avaśeṣāṇi kvacit pītāni sarvaśaḥ
kvacin na eva prapītāni pānāni sa dadarśa
ha

क्वचिद् भक्ष्याम्ः च विविधान् क्वचित् पानानि भागशः
क्वचिद् अन्न अवशेषाणि पश्यन् वै
विचचार ह

kvacid bhakṣyāmḥ ca vividhān kvacit pānāni bhāgaśaḥ
kvacid anna avaśeṣāṇi paśyan vai
vicacāra ha

क्वचित् प्रभिन्नैः करकैः क्वचिद् आलोडितैर् घटैः
क्वचित् सम्पृक्त माल्यानि जलानि च
फलानि च

kvacit prabhinnaiḥ karakaiḥ kvacid āloḍitair ghaṭaiḥ
kvacit sampṛkta mālyāni jalāni ca
phalāni ca

शयनानि अत्र नारीणाम् शून्यानि बहुधा पुनः
परस्परम् समाश्लिष्य काश्चित् सुप्ता वर अन्गनाः

śayanāni atra nārīṇām śūnyāni bahudhā punaḥ
parasparam samāśliṣya kāścit suptā vara anganāḥ

काचिच् च वस्त्रम् अन्यस्या अपह्र्त्य उपगुह्य च
उपगम्य अबला सुप्ता निद्रा बल पराजिता

kācic ca vastram anyasyā apahrtya upaguhya ca
upagamya abalā suptā nidrā bala parājitā

तासाम् उच्च्वास वातेन वस्त्रम् माल्यम् च गात्रजम्
न अत्यर्थम् स्पन्दते चित्रम् प्राप्य मन्दम्
इव अनिलम्

tāsām uccvāsa vātena vastram mālyam ca gātrajam
na atyartham spandate citram prāpya mandam
iva anilam

चन्दनस्य च शीतस्य शीधोर् मधु रसस्य च
विविधस्य च माल्यस्य पुष्पस्य विविधस्य
च

candanasya ca śītasya śīdhor madhu rasasya ca
vividhasya ca mālyasya puṣpasya vividhasya
ca

स्नानानाम् चन्दनानाम् च धूपानाम् चैव मूर्चितः
प्रववौ सुरभिर् गन्धो विमाने पुष्पके
तदा

snānānām candanānām ca dhūpānām caiva mūrcitaḥ
pravavau surabhir gandho vimāne puṣpake
tadā

श्याम अवदाताः तत्र अन्याः काश्चित् कृष्णा वर अन्गनाः

śyāma avadātāḥ tatra anyāḥ kāścit kṛṣṇā vara anganāḥ

तासाम् निद्रा वशत्वाच् च मदनेन विमूर्चितम्

tāsām nidrā vaśatvāc ca madanena vimūrcitam

एवम् सर्वम् अशेषेण रावण अन्तः पुरम् कपिः

evam sarvam aśeṣeṇa rāvaṇa antaḥ puram kapiḥ

निरीक्षमाणः च ततः ताः स्त्रियः स महा कपिः

nirīkṣamāṇaḥ ca tataḥ tāḥ striyaḥ sa mahā kapiḥ

पर दार अवरोधस्य प्रसुप्तस्य निरीक्षणम्

para dāra avarodhasya prasuptasya nirīkṣaṇam

न हि मे पर दाराणाम् दृष्टिर् विषय वर्तिनी

na hi me para dārāṇām dṛṣṭir viṣaya vartinī

तस्य प्रादुर् अभूच् चिन्ता पुनर् अन्या मनस्विनः

tasya prādur abhūc cintā punar anyā manasvinaḥ

कामम् दृष्ट्वा मया सर्वा विश्वस्ता रावण स्त्रियः

kāmam dṛṣṭvā mayā sarvā viśvastā rāvaṇa striyaḥ

मनो हि हेतुः सर्वेषाम् इन्द्रियाणाम् प्रवर्तते

mano hi hetuḥ sarveṣām indriyāṇām pravartate

न अन्यत्र हि मया शक्या वैदेही परिमार्गितुम्

na anyatra hi mayā śakyā vaidehī parimārgitum

यस्य सत्त्वस्य या योनिः तस्याम् तत् परिमार्ग्यते

yasya sattvasya yā yoniḥ tasyām tat parimārgyate

तद् इदम् मार्गितम् तावत् शुद्धेन मनसा मया

tad idam mārgitam tāvat śuddhena manasā mayā

देव गन्धर्व कन्याः च नाग कन्याः च वीर्यवान्

deva gandharva kanyāḥ ca nāga kanyāḥ ca vīryavān

ताम् अपश्यन् कपिः तत्र पश्यम्ः च अन्या वर स्त्रियः

tām apaśyan kapiḥ tatra paśyamḥ ca anyā vara striyaḥ

इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे आदिकाव्ये सुन्दरकाण्डे एकादशः सर्गः

ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe ādikāvye sundarakāṇḍe ekādaśaḥ sargaḥ