ततः निविष्टाम् ध्वजिनीम् गन्गाम् अन्वाश्रिताम् नदीम्
निषाद राजो दृष्ट्वा एव ज्ञातीन् सम्त्वरितः अब्रवीत्

tataḥ niviṣṭām dhvajinīm gangām anvāśritām nadīm
niṣāda rājo dṛṣṭvā eva jñātīn samtvaritaḥ abravīt

महती इयम् अतः सेना सागर आभा प्रदृश्यते
न अस्य अन्तम् अवगच्चामि मनसा अपि विचिन्तयन्

mahatī iyam ataḥ senā sāgara ābhā pradṛśyate
na asya antam avagaccāmi manasā api vicintayan

यथा तु खलु दुर्भद्धिर्भरतः स्वयमागतः
स एष हि महा कायः कोविदार ध्वजो रथे

yathā tu khalu durbhaddhirbharataḥ svayamāgataḥ
sa eṣa hi mahā kāyaḥ kovidāra dhvajo rathe

बन्धयिष्यति वा दाशान् अथ वा अस्मान् वधिष्यति
अथ दाशरथिम् रामम् पित्रा राज्यात् विवासितम्

bandhayiṣyati vā dāśān atha vā asmān vadhiṣyati
atha dāśarathim rāmam pitrā rājyāt vivāsitam

भर्ता चैव सखा चैव रामः दाशरथिर् मम
तस्य अर्थ कामाः सम्नद्धा गन्गा अनूपे अत्र तिष्ठत

bhartā caiva sakhā caiva rāmaḥ dāśarathir mama
tasya artha kāmāḥ samnaddhā gangā anūpe atra tiṣṭhata

तिष्ठन्तु सर्व दाशाः च गन्गाम् अन्वाश्रिता नदीम्
बल युक्ता नदी रक्षा मांस मूल फल अशनाः

tiṣṭhantu sarva dāśāḥ ca gangām anvāśritā nadīm
bala yuktā nadī rakṣā māṃsa mūla phala aśanāḥ

नावाम् शतानाम् पन्चानाम् कैवर्तानाम् शतम् शतम्
सम्नद्धानाम् तथा यूनाम् तिष्ठन्तु अत्यभ्यचोदयत्

nāvām śatānām pancānām kaivartānām śatam śatam
samnaddhānām tathā yūnām tiṣṭhantu atyabhyacodayat

यदा तुष्टः तु भरतः रामस्य इह भविष्यति
सा इयम् स्वस्तिमयी सेना गन्गाम् अद्य तरिष्यति

yadā tuṣṭaḥ tu bharataḥ rāmasya iha bhaviṣyati
sā iyam svastimayī senā gangām adya tariṣyati

इति उक्त्वा उपायनम् गृह्य मत्स्य मांस मधूनि च
अभिचक्राम भरतम् निषाद अधिपतिर् गुहः

iti uktvā upāyanam gṛhya matsya māṃsa madhūni ca
abhicakrāma bharatam niṣāda adhipatir guhaḥ

तम् आयान्तम् तु सम्प्रेक्ष्य सूत पुत्रः प्रतापवान्
भरताय आचचक्षे अथ विनयज्ञो विनीतवत्

tam āyāntam tu samprekṣya sūta putraḥ pratāpavān
bharatāya ācacakṣe atha vinayajño vinītavat

एष ज्ञाति सहस्रेण स्थपतिः परिवारितः
कुशलो दण्डक अरण्ये वृद्धो भ्रातुः च ते सखा

eṣa jñāti sahasreṇa sthapatiḥ parivāritaḥ
kuśalo daṇḍaka araṇye vṛddho bhrātuḥ ca te sakhā

तस्मात् पश्यतु काकुत्स्थ त्वाम् निषाद अधिपो गुहः
असंशयम् विजानीते यत्र तौ राम लक्ष्मणौ

tasmāt paśyatu kākutstha tvām niṣāda adhipo guhaḥ
asaṃśayam vijānīte yatra tau rāma lakṣmaṇau

एतत् तु वचनम् श्रुत्वा सुमन्त्रात् भरतः शुभम्
उवाच वचनम् शीघ्रम् गुहः पश्यतु माम् इति

etat tu vacanam śrutvā sumantrāt bharataḥ śubham
uvāca vacanam śīghram guhaḥ paśyatu mām iti

लब्ध्वा अभ्यनुज्ञाम् सम्हृष्टः ज्ञातिभिः परिवारितः
आगम्य भरतम् प्रह्वो गुहो वचनम् अब्रवीइत्

labdhvā abhyanujñām samhṛṣṭaḥ jñātibhiḥ parivāritaḥ
āgamya bharatam prahvo guho vacanam abravīit

निष्कुटः चैव देशो अयम् वन्चिताः च अपि ते वयम्
निवेदयामः ते सर्वे स्वके दाश कुले वस

niṣkuṭaḥ caiva deśo ayam vancitāḥ ca api te vayam
nivedayāmaḥ te sarve svake dāśa kule vasa

अस्ति मूलम् फलम् चैव निषादैः समुपाहृतम्
आर्द्रम् च मांसम् शुष्कम् च वन्यम् च उच्च अवचम् महत्

asti mūlam phalam caiva niṣādaiḥ samupāhṛtam
ārdram ca māṃsam śuṣkam ca vanyam ca ucca avacam mahat

इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे आदिकाव्ये अयोध्याकाण्डे चतुरशीतितमः सर्गः

ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe ādikāvye ayodhyākāṇḍe caturaśītitamaḥ sargaḥ