अथ रात्र्याम् व्यतीतायाम् प्रातर् एव अपरे अहनि
वन्दिनः पर्युपातिष्ठंस् तत् पार्थिव निवेशनम्

atha rātryām vyatītāyām prātar eva apare ahani
vandinaḥ paryupātiṣṭhaṃs tat pārthiva niveśanam

राजानम् स्तुताम् तेषामुदात्ताभिहिताशिषाम्
प्रासादाभोगविस्तीर्णः स्तुतिशब्दो ह्यवर्तत

rājānam stutām teṣāmudāttābhihitāśiṣām
prāsādābhogavistīrṇaḥ stutiśabdo hyavartata

ततस्तु स्तुवताम् तेषाम् सूतानाम् पाणिवादकाः
अवदानान्युदाहृत्य पाणिवादा नवादयन्

tatastu stuvatām teṣām sūtānām pāṇivādakāḥ
avadānānyudāhṛtya pāṇivādā navādayan

तेन शब्देन विहगाः प्रतिबुद्धा विसस्वनुः
शाखास्थाः पञ्जरस्थाश्च ये राजकुलगोचराः

tena śabdena vihagāḥ pratibuddhā visasvanuḥ
śākhāsthāḥ pañjarasthāśca ye rājakulagocarāḥ

व्याहृताः पुण्य्शब्दाश्च वीणानाम् चापि निस्स्वनाः
आशीर्गेयम् च गाथानाम् पूरयामास वेश्म तत

vyāhṛtāḥ puṇyśabdāśca vīṇānām cāpi nissvanāḥ
āśīrgeyam ca gāthānām pūrayāmāsa veśma tata

ततः शुचि समाचाराः पर्युपस्थान कोविदः
स्त्री वर्ष वर भूयिष्ठाउपतस्थुर् यथा पुरम्

tataḥ śuci samācārāḥ paryupasthāna kovidaḥ
strī varṣa vara bhūyiṣṭhāupatasthur yathā puram

हरि चन्दन सम्पृक्तम् उदकम् कान्चनैः घटैः
आनिन्युः स्नान शिक्षा आज्ञा यथा कालम् यथा विधि

hari candana sampṛktam udakam kāncanaiḥ ghaṭaiḥ
āninyuḥ snāna śikṣā ājñā yathā kālam yathā vidhi

मन्गल आलम्भनीयानि प्राशनीयान् उपस्करान्
उपनिन्युस् तथा अपि अन्याः कुमारी बहुलाः स्त्रियः

mangala ālambhanīyāni prāśanīyān upaskarān
upaninyus tathā api anyāḥ kumārī bahulāḥ striyaḥ

सर्वलक्षणसम्पन्नम् सर्वम् विधिवदर्चितम्
सर्वम् सुगुणलक्स्मीवत्तद्भभूवाभिहारिकम्

sarvalakṣaṇasampannam sarvam vidhivadarcitam
sarvam suguṇalaksmīvattadbhabhūvābhihārikam

ततः सूर्योदयम् यावत्सर्वम् परिसमुत्सुकम्
तस्थावनुपसम्प्राप्तम् किम् स्विदित्युपश्

tataḥ sūryodayam yāvatsarvam parisamutsukam
tasthāvanupasamprāptam kim svidityupaś

अथ याः कोसल इन्द्रस्य शयनम् प्रत्यनन्तराः
ताः स्त्रियः तु समागम्य भर्तारम् प्रत्यबोधयन्

atha yāḥ kosala indrasya śayanam pratyanantarāḥ
tāḥ striyaḥ tu samāgamya bhartāram pratyabodhayan

तथाप्युचितवृत्तास्ता विनयेन नयेन च
न ह्यस्य शयनम् स्पृष्ट्वा किम् चिदप्युपलेभिरे

tathāpyucitavṛttāstā vinayena nayena ca
na hyasya śayanam spṛṣṭvā kim cidapyupalebhire

ताः स्त्रीयः स्वप्नशीलज्ञास्चेष्टासंचलनादिषु
ता वेपथु परीताः च राज्ञः प्राणेषु शन्किताः

tāḥ strīyaḥ svapnaśīlajñāsceṣṭāsaṃcalanādiṣu
tā vepathu parītāḥ ca rājñaḥ prāṇeṣu śankitāḥ

अथ सम्वेपमनानाम् स्त्रीणाम् दृष्ट्वा च पार्थिवम्

atha samvepamanānām strīṇām dṛṣṭvā ca pārthivam

कौसल्या च सुमित्रा च पुत्रशोकपराजिते

kausalyā ca sumitrā ca putraśokaparājite

निष्प्रभा च विवर्णा च सन्ना शोकेन सन्नता

niṣprabhā ca vivarṇā ca sannā śokena sannatā

कौसल्यानन्तरम् राज्ञः सुमित्रा तदन्तनरम्

kausalyānantaram rājñaḥ sumitrā tadantanaram

ते च दृष्ट्वा तथा सुप्ते शुभे देव्यौ च तम् नृपम्

te ca dṛṣṭvā tathā supte śubhe devyau ca tam nṛpam

ततः प्रचुक्रुशुर् दीनाः सस्वरम् ता वर अन्गनाः

tataḥ pracukruśur dīnāḥ sasvaram tā vara anganāḥ

तासाम् आक्रन्द शब्देन सहसा उद्गत चेतने

tāsām ākranda śabdena sahasā udgata cetane

कौसल्या च सुमित्रा च दृष्ट्वा स्पृष्ट्वा च पार्थिवम्

kausalyā ca sumitrā ca dṛṣṭvā spṛṣṭvā ca pārthivam

सा कोसल इन्द्र दुहिता वेष्टमाना मही तले

sā kosala indra duhitā veṣṭamānā mahī tale

नृपे शान्तगुणे जाते कौसल्याम् पतिताम् भुवि

nṛpe śāntaguṇe jāte kausalyām patitām bhuvi

ततः सर्वा नरेन्द्रस्य कैकेयीप्रमुखाः स्त्रियः

tataḥ sarvā narendrasya kaikeyīpramukhāḥ striyaḥ

ताभिः स बलवान्नादः क्रोशन्तीभिरनुद्रुतः

tābhiḥ sa balavānnādaḥ krośantībhiranudrutaḥ

तत् समुत्त्रस्त सम्भ्रान्तम् पर्युत्सुक जन आकुलम्

tat samuttrasta sambhrāntam paryutsuka jana ākulam

इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे आदिकाव्ये अयोध्याकाण्डे पञ्चषष्टितमः सर्गः

ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe ādikāvye ayodhyākāṇḍe pañcaṣaṣṭitamaḥ sargaḥ