गतेष्वथ नृपो भूयः पौरेषु सह मन्त्रिभिः
मन्त्रयुत्वा ततश्चक्रे निश्चयज्ञः स निश्चयम्

gateṣvatha nṛpo bhūyaḥ paureṣu saha mantribhiḥ
mantrayutvā tataścakre niścayajñaḥ sa niścayam

अथान्तर्गृहमासाद्य राजा दशरथस्तदा
सूतमामन्त्रयामास रामं पुनरिहानय

athāntargṛhamāsādya rājā daśarathastadā
sūtamāmantrayāmāsa rāmaṃ punarihānaya

प्रतिगृह्य स तद्वाक्यं सूतः पुनरुपाययौ
रामस्य भवनं शीघ्रं राममानयितुं पुनः

pratigṛhya sa tadvākyaṃ sūtaḥ punarupāyayau
rāmasya bhavanaṃ śīghraṃ rāmamānayituṃ punaḥ

द्वाःस्थैरावेदितं तस्य रामायागमनं पुनः
श्रुत्वैव चापि रामस्तं प्राप्तं शङ्कान्वितो।अभवत्

dvāḥsthairāveditaṃ tasya rāmāyāgamanaṃ punaḥ
śrutvaiva cāpi rāmastaṃ prāptaṃ śaṅkānvito|abhavat

प्रवेश्य चैनं त्वरितं रामो वचन मब्रवीत्
यदागमनकृत्यं ते भूयस्तद्भ्रुह्यशेषतः

praveśya cainaṃ tvaritaṃ rāmo vacana mabravīt
yadāgamanakṛtyaṃ te bhūyastadbhruhyaśeṣataḥ

तमुवाच ततः सूतो राजा त्वां द्रष्टु मिच्छति
श्रुत्वा प्रमाणमत्र त्वं गमनायेतराय वा

tamuvāca tataḥ sūto rājā tvāṃ draṣṭu micchati
śrutvā pramāṇamatra tvaṃ gamanāyetarāya vā

इति सूतवचः श्रुत्वा रामो।अथ त्वरयान्वितः
प्रययौ राजभवनं पुनर्द्रष्टुं नरेश्वरम्

iti sūtavacaḥ śrutvā rāmo|atha tvarayānvitaḥ
prayayau rājabhavanaṃ punardraṣṭuṃ nareśvaram

तं श्रुत्वा समनुप्राप्तं रामं दशरथो नृपः
प्रवेश्यामास गृहं विवक्षुः प्रियमुत्तमम्

taṃ śrutvā samanuprāptaṃ rāmaṃ daśaratho nṛpaḥ
praveśyāmāsa gṛhaṃ vivakṣuḥ priyamuttamam

प्रविश्न्नेप च श्रीमान् राघवो भवनं पितुः
ददर्श पितरं दूरात् प्रणिपत्य कृताञ्ज्लिः

praviśnnepa ca śrīmān rāghavo bhavanaṃ pituḥ
dadarśa pitaraṃ dūrāt praṇipatya kṛtāñjliḥ

प्रणमन्तं समुत्थाप्य तं परिष्वज्य भूमिपः
प्रदिश्य चास्मै रुचिरमासनं पुनरब्रवीत्

praṇamantaṃ samutthāpya taṃ pariṣvajya bhūmipaḥ
pradiśya cāsmai ruciramāsanaṃ punarabravīt

राम वृद्धो।अस्मि दीर्घायुर्भुक्ता भोगा मयेप्सिताः
अन्न्वद्भिः क्रतुश्तैस्तथेष्टं भूरिदक्षिणैः

rāma vṛddho|asmi dīrghāyurbhuktā bhogā mayepsitāḥ
annvadbhiḥ kratuśtaistatheṣṭaṃ bhūridakṣiṇaiḥ

जातमिष्टमपत्यं मे त्वमद्यानुपमं भुवि
दत्तमिष्टमधीतं च मया पुरुषसत्तम

jātamiṣṭamapatyaṃ me tvamadyānupamaṃ bhuvi
dattamiṣṭamadhītaṃ ca mayā puruṣasattama

अनुभूतानि चेष्टानि मया वीर सुखान्यपि
देवर्षिपितृविप्राणामनृणो।अस्मि तथात्मनः

anubhūtāni ceṣṭāni mayā vīra sukhānyapi
devarṣipitṛviprāṇāmanṛṇo|asmi tathātmanaḥ

न किञ्चिन्म कर्तव्यं तवान्यत्राभिषेचनात्
अतो युत्त्वामहं ब्रूयां तन्मे त्वं कर्तुमर्हसि

na kiñcinma kartavyaṃ tavānyatrābhiṣecanāt
ato yuttvāmahaṃ brūyāṃ tanme tvaṃ kartumarhasi

अद्य प्रकृतयः सर्वास्त्वामिच्छन्ति नराधिपम्
अतस्त्वां युवराजानमभिषेक्ष्यामि पुत्रक

adya prakṛtayaḥ sarvāstvāmicchanti narādhipam
atastvāṃ yuvarājānamabhiṣekṣyāmi putraka

अपि चाद्याशुभान् राम स्वप्ने प्श्यामि दारुणान्
सनिर्घाता दिवोल्का च परतीह महास्वना

api cādyāśubhān rāma svapne pśyāmi dāruṇān
sanirghātā divolkā ca paratīha mahāsvanā

अवष्टब्धं च मे राम नक्षत्रं दारुणैर्ग्रहैः
आवेदयन्ति दैवज्ञाव्ः सूर्याङ्गारकराहुभिः

avaṣṭabdhaṃ ca me rāma nakṣatraṃ dāruṇairgrahaiḥ
āvedayanti daivajñāvḥ sūryāṅgārakarāhubhiḥ

प्रायेण हि निमित्तानामीदृशानां समुद्भवे
राजा हि मृत्युमाप्नोति घोरं वापदमृच्छति

prāyeṇa hi nimittānāmīdṛśānāṃ samudbhave
rājā hi mṛtyumāpnoti ghoraṃ vāpadamṛcchati

तद्यावदेव मे चेतो न विमुञ्चति राघव
तावदेवाभिषिञ्चस्व चला हि प्राणिनां मतिः

tadyāvadeva me ceto na vimuñcati rāghava
tāvadevābhiṣiñcasva calā hi prāṇināṃ matiḥ

अद्य चन्द्रोभ्युपगतः पुष्यात्पूर्वं पुनर्वसू
श्वः पुष्ययोगं नियतं वक्ष्यन्ते दैवचिन्तकाः

adya candrobhyupagataḥ puṣyātpūrvaṃ punarvasū
śvaḥ puṣyayogaṃ niyataṃ vakṣyante daivacintakāḥ

ततः पुष्ये।अभिषिञ्चस्व मनस्त्वरयतीव माम्
श्वस्त्वाहमभिषेक्ष्यामि यौवराज्ये परंतप

tataḥ puṣye|abhiṣiñcasva manastvarayatīva mām
śvastvāhamabhiṣekṣyāmi yauvarājye paraṃtapa

तस्मात्त्वयादप्रभृति निशेयं नियतात्मना
सह वध्वोपवस्तव्या दर्भप्रस्तरशायिना

tasmāttvayādaprabhṛti niśeyaṃ niyatātmanā
saha vadhvopavastavyā darbhaprastaraśāyinā

सुहृदश्चाप्रमत्तास्त्वां रक्षन्त्वद्य समन्ततः
भवन्ति बहुविघ्नानि कार्याण्येवंविधानि हि

suhṛdaścāpramattāstvāṃ rakṣantvadya samantataḥ
bhavanti bahuvighnāni kāryāṇyevaṃvidhāni hi

विप्रोषितश्च भरतो यावदेव पुरादितः
तावदेवाभिषेकस्ते प्राप्तकालो मतो मम

viproṣitaśca bharato yāvadeva purāditaḥ
tāvadevābhiṣekaste prāptakālo mato mama

कामं खलु सतां वृत्ते भ्राता ते भरतः स्थितः
ज्येष्ठनुवर्ती धर्मात्मा सानुक्रोशो जितेन्द्रियः

kāmaṃ khalu satāṃ vṛtte bhrātā te bharataḥ sthitaḥ
jyeṣṭhanuvartī dharmātmā sānukrośo jitendriyaḥ

किन्तु चित्तं मनुष्याणामनित्यमिति मे मतिः
सतां च धर्मनित्यानां कृतशोभि च राघव

kintu cittaṃ manuṣyāṇāmanityamiti me matiḥ
satāṃ ca dharmanityānāṃ kṛtaśobhi ca rāghava

इत्युक्तः सोओ।अभ्यनुज्ञातः श्वोभाविन्यभिषेचने
व्रजेति रामः पितरमभिवाद्याभ्ययाद्गृहम्

ityuktaḥ soo|abhyanujñātaḥ śvobhāvinyabhiṣecane
vrajeti rāmaḥ pitaramabhivādyābhyayādgṛham

प्रविश्य चात्मनो वेश्म राज्ञोद्धिष्टे।अभिषेचने
तत्क्षणेन च निर्गम्य मातुर्न्तःपुरं ययौ

praviśya cātmano veśma rājñoddhiṣṭe|abhiṣecane
tatkṣaṇena ca nirgamya māturntaḥpuraṃ yayau

तत्र तां प्रवणामेव मातरं क्षौमवासिनीम्
वाग्यतां देवतागारे ददर्शायाचतीं श्रियम्

tatra tāṃ pravaṇāmeva mātaraṃ kṣaumavāsinīm
vāgyatāṃ devatāgāre dadarśāyācatīṃ śriyam

प्रागेव चागता तत्र सुमित्रा लक्ष्मण स्तदा
सीता चानायिता श्रुत्वा प्रियं रामाभिषेचनम्

prāgeva cāgatā tatra sumitrā lakṣmaṇa stadā
sītā cānāyitā śrutvā priyaṃ rāmābhiṣecanam

तस्मिन् काले हि कौसल्या तस्थावामीलितेक्षणा
सुमित्रयान्वास्यमाना सीतया लक्ष्मणेन च

tasmin kāle hi kausalyā tasthāvāmīlitekṣaṇā
sumitrayānvāsyamānā sītayā lakṣmaṇena ca

श्रुत्वा पुष्येण पुत्रस्य यौवराज्याभिषेचनम्
प्राणायामेन पुरुषं ध्यायमाना जनार्दनम्

śrutvā puṣyeṇa putrasya yauvarājyābhiṣecanam
prāṇāyāmena puruṣaṃ dhyāyamānā janārdanam

तथा सनियमामेव सो।अभिगम्याभिवाद्य च
उवाच वचनं रामो हर्ष्यंस्तामिदं तदा

tathā saniyamāmeva so|abhigamyābhivādya ca
uvāca vacanaṃ rāmo harṣyaṃstāmidaṃ tadā

अम्ब पित्रा नियुक्तो।अस्मि प्रजापालनकर्मणि
भविता श्वो।अभिषेको मे यथा मि शासनं पितुः

amba pitrā niyukto|asmi prajāpālanakarmaṇi
bhavitā śvo|abhiṣeko me yathā mi śāsanaṃ pituḥ

सीतया प्युपवस्तव्या रजनीयं मया सह
एवमृत्विगुपाध्यायैस्सह मामुक्तवान् पिता

sītayā pyupavastavyā rajanīyaṃ mayā saha
evamṛtvigupādhyāyaissaha māmuktavān pitā

यानि यान्यत्र योग्यानि श्वो भाविन्यभिषेचने
तानि मे मङ्गल्दान्यद्य वैदेह्याश्चैव कारय

yāni yānyatra yogyāni śvo bhāvinyabhiṣecane
tāni me maṅgaldānyadya vaidehyāścaiva kāraya

एतच्छ्रुत्वा तु कौसल्या चिरकालाभिकाङ्क्षितम्
हर्ष्बाष्पकलं वाक्यमिदं राम मभाषत

etacchrutvā tu kausalyā cirakālābhikāṅkṣitam
harṣbāṣpakalaṃ vākyamidaṃ rāma mabhāṣata

वत्स राम चिरं जीव हतास्ते परिपन्थिनः
ज्ञातीन्मे त्वं श्रियायुक्तः सुमित्रायाश्च नन्दय

vatsa rāma ciraṃ jīva hatāste paripanthinaḥ
jñātīnme tvaṃ śriyāyuktaḥ sumitrāyāśca nandaya

कल्याणे बत न्क्षत्रे मयि जातो।असि पुत्रक
येन त्वया दशरथो गुणैराराधितः पिता

kalyāṇe bata nkṣatre mayi jāto|asi putraka
yena tvayā daśaratho guṇairārādhitaḥ pitā

अमोघं बत मे क्षान्तं पुरुषे पुष्करेक्षणे
येयमिक्ष्वाकुराज्यश्रीः पुत्र त्वां संश्रयिष्यति

amoghaṃ bata me kṣāntaṃ puruṣe puṣkarekṣaṇe
yeyamikṣvākurājyaśrīḥ putra tvāṃ saṃśrayiṣyati

इत्येवमुक्तो मात्रेदं रामो भ्रातरमब्रवीत्
प्राञ्जलिं प्रह्वमासीनमभिवीख्स्य स्मयन्निव

ityevamukto mātredaṃ rāmo bhrātaramabravīt
prāñjaliṃ prahvamāsīnamabhivīkhsya smayanniva

लक्ष्मणेमां माया सार्धं प्रशाधि त्वं वसुन्धराम्
द्वितीयं मे।अन्तरात्मानं त्वामियं श्रीरुपस्थिता

lakṣmaṇemāṃ māyā sārdhaṃ praśādhi tvaṃ vasundharām
dvitīyaṃ me|antarātmānaṃ tvāmiyaṃ śrīrupasthitā

सौमित्रे भुङ्क्ष्व भोगां स्त्वमिष्टान् राज्यफलानि च
जीवितं च हि राज्यं च त्वदर्थमभिकामये

saumitre bhuṅkṣva bhogāṃ stvamiṣṭān rājyaphalāni ca
jīvitaṃ ca hi rājyaṃ ca tvadarthamabhikāmaye