ततः शिरसि कृत्वा तु पादुके भरतः तदा
आरुरोह रथम् हृष्टः शत्रुघ्नेन समन्वितः

tataḥ śirasi kṛtvā tu pāduke bharataḥ tadā
āruroha ratham hṛṣṭaḥ śatrughnena samanvitaḥ

वसिष्ठो वामदेवः च जाबालिः च दृढ व्रतः
अग्रतः प्रययुः सर्वे मन्त्रिणो मन्त्र पूजिताः

vasiṣṭho vāmadevaḥ ca jābāliḥ ca dṛḍha vrataḥ
agrataḥ prayayuḥ sarve mantriṇo mantra pūjitāḥ

मन्दाकिनीम् नदीम् रम्याम् प्रान् मुखाः ते ययुः तदा
प्रदक्षिणम् च कुर्वाणाः चित्र कूटम् महा गिरिम्

mandākinīm nadīm ramyām prān mukhāḥ te yayuḥ tadā
pradakṣiṇam ca kurvāṇāḥ citra kūṭam mahā girim

पश्यन् धातु सहस्राणि रम्याणि विविधानि च
प्रययौ तस्य पार्श्वेन ससैन्यो भरतः तदा

paśyan dhātu sahasrāṇi ramyāṇi vividhāni ca
prayayau tasya pārśvena sasainyo bharataḥ tadā

अदूराच् चित्र कूटस्य ददर्श भरतः तदा
आश्रमम् यत्र स मुनिर् भरद्वाजः कृत आलयः

adūrāc citra kūṭasya dadarśa bharataḥ tadā
āśramam yatra sa munir bharadvājaḥ kṛta ālayaḥ

स तम् आश्रमम् आगम्य भरद्वाजस्य बुद्धिमान्
अवतीर्य रथात् पादौ ववन्दे कुल नन्दनः

sa tam āśramam āgamya bharadvājasya buddhimān
avatīrya rathāt pādau vavande kula nandanaḥ

ततो हृष्टो भरद्वाजो भरतम् वाक्यम् अब्रवीत्
अपि कृत्यम् कृतम् तात रामेण च समागतम्

tato hṛṣṭo bharadvājo bharatam vākyam abravīt
api kṛtyam kṛtam tāta rāmeṇa ca samāgatam

एवम् उक्तः तु भरतो भरद्वाजेन धीमता
प्रत्युवाच भरद्वाजम् भरतो धर्म वत्सलः

evam uktaḥ tu bharato bharadvājena dhīmatā
pratyuvāca bharadvājam bharato dharma vatsalaḥ

स याच्यमानो गुरुणा मया च दृढ विक्रमः
राघवः परम प्रीतो वसिष्ठम् वाक्यम् अब्रवीत्

sa yācyamāno guruṇā mayā ca dṛḍha vikramaḥ
rāghavaḥ parama prīto vasiṣṭham vākyam abravīt

पितुः प्रतिज्नाम् ताम् एव पालयिष्यामि तत्त्वतः
चतुर्दश हि वर्षाणि य प्रतिज्ना पितुर् मम

pituḥ pratijnām tām eva pālayiṣyāmi tattvataḥ
caturdaśa hi varṣāṇi ya pratijnā pitur mama

एवम् उक्तो महा प्राज्नो वसिष्ठः प्रत्युवाच ह
वाक्यज्नो वाक्य कुशलम् राघवम् वचनम् महत्

evam ukto mahā prājno vasiṣṭhaḥ pratyuvāca ha
vākyajno vākya kuśalam rāghavam vacanam mahat

एते प्रयग्च्छ सम्हृष्टः पादुके हेम भूषिते
अयोध्यायाम् महा प्राज्न योग क्षेम करे तव

ete prayagccha samhṛṣṭaḥ pāduke hema bhūṣite
ayodhyāyām mahā prājna yoga kṣema kare tava

एवम् उक्तो वसिष्ठेन राघवः प्रान् मुखः स्थितः
पादुके हेम विकृते मम राज्याय ते ददौ

evam ukto vasiṣṭhena rāghavaḥ prān mukhaḥ sthitaḥ
pāduke hema vikṛte mama rājyāya te dadau

निवृत्तो अहम् अनुज्नातो रामेण सुमहात्मना
अयोध्याम् एव गग्च्छामि गृहीत्वा पादुके शुभे

nivṛtto aham anujnāto rāmeṇa sumahātmanā
ayodhyām eva gagcchāmi gṛhītvā pāduke śubhe

एतत् श्रुत्वा शुभम् वाक्यम् भरतस्य महात्मनः
भरद्वाजः शुभतरम् मुनिर् वाक्यम् उदाहरत्

etat śrutvā śubham vākyam bharatasya mahātmanaḥ
bharadvājaḥ śubhataram munir vākyam udāharat

न एतच् चित्रम् नर व्याघ्र शील वृत्तवताम् वर
यद् आर्यम् त्वयि तिष्ठेत् तु निम्ने वृष्टिम् इव उदकम्

na etac citram nara vyāghra śīla vṛttavatām vara
yad āryam tvayi tiṣṭhet tu nimne vṛṣṭim iva udakam

अमृतः स महा बाहुः पिता दशरथः तव
यस्य त्वम् ईदृशः पुत्रो धर्म आत्मा धर्म वत्सलः

amṛtaḥ sa mahā bāhuḥ pitā daśarathaḥ tava
yasya tvam īdṛśaḥ putro dharma ātmā dharma vatsalaḥ

तम् ऋषिम् तु महात्मानम् उक्त वाक्यम् कृत अन्जलिः
आमन्त्रयितुम् आरेभे चरणाउ उपगृह्य च

tam ṛṣim tu mahātmānam ukta vākyam kṛta anjaliḥ
āmantrayitum ārebhe caraṇāu upagṛhya ca

ततः प्रदक्षिणम् कृत्वा भरद्वाजम् पुनः पुनः
भरतः तु ययौ श्रीमान् अयोध्याम् सह मन्त्रिभिः

tataḥ pradakṣiṇam kṛtvā bharadvājam punaḥ punaḥ
bharataḥ tu yayau śrīmān ayodhyām saha mantribhiḥ

यानैः च शकटैः चैव हयैः नागैः च सा चमूः
पुनर् निवृत्ता विस्तीर्णा भरतस्य अनुयायिनी

yānaiḥ ca śakaṭaiḥ caiva hayaiḥ nāgaiḥ ca sā camūḥ
punar nivṛttā vistīrṇā bharatasya anuyāyinī

ततः ते यमुनाम् दिव्याम् नदीम् तीर्त्वा ऊर्मि मालिनीम्
ददृशुः ताम् पुनः सर्वे गन्गाम् शिव जलाम् नदीम्

tataḥ te yamunām divyām nadīm tīrtvā ūrmi mālinīm
dadṛśuḥ tām punaḥ sarve gangām śiva jalām nadīm

ताम् रम्य जल सम्पूर्णाम् सम्तीर्य सह बान्धवः
शृन्ग वेर पुरम् रम्यम् प्रविवेश ससैनिकः

tām ramya jala sampūrṇām samtīrya saha bāndhavaḥ
śṛnga vera puram ramyam praviveśa sasainikaḥ

अयोध्याम् च ततो दृष्ट्वा पित्रा भ्रात्रा विवर्जिताम्
भरतो दुह्ख सम्तप्तः सारथिम् च इदम् अब्रवीत्

ayodhyām ca tato dṛṣṭvā pitrā bhrātrā vivarjitām
bharato duhkha samtaptaḥ sārathim ca idam abravīt

इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे आदिकाव्ये अयोध्याकाण्डे त्रयोदशोत्तरशततमः सर्गः

ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe ādikāvye ayodhyākāṇḍe trayodaśottaraśatatamaḥ sargaḥ