जाबालेः तु वचः श्रुत्वा रामः सत्य आत्मनाम् वरः
उवाच परया युक्त्या स्व बुद्ध्या च अविपन्नया

jābāleḥ tu vacaḥ śrutvā rāmaḥ satya ātmanām varaḥ
uvāca parayā yuktyā sva buddhyā ca avipannayā

भवान् मे प्रिय काम अर्थम् वचनम् यद् इह उक्तवान्
अकार्यम् कार्य सम्काशम् अपथ्यम् पथ्य सम्मितम्

bhavān me priya kāma artham vacanam yad iha uktavān
akāryam kārya samkāśam apathyam pathya sammitam

निर्मर्यादः तु पुरुषः पाप आचार समन्वितः
मानम् न लभते सत्सु भिन्न चारित्र दर्शनः

nirmaryādaḥ tu puruṣaḥ pāpa ācāra samanvitaḥ
mānam na labhate satsu bhinna cāritra darśanaḥ

कुलीनम् अकुलीनम् वा वीरम् पुरुष मानिनम्
चारित्रम् एव व्याख्याति शुचिम् वा यदि वा अशुचिम्

kulīnam akulīnam vā vīram puruṣa māninam
cāritram eva vyākhyāti śucim vā yadi vā aśucim

अनारय्ः तु आर्य सम्काशः शौचाद्द् हीनः तथा शुचिः
लक्षण्यवद् अलक्षण्यो दुह्शीलः शीलवान् इव

anārayḥ tu ārya samkāśaḥ śaucādd hīnaḥ tathā śuciḥ
lakṣaṇyavad alakṣaṇyo duhśīlaḥ śīlavān iva

कस्य यास्याम्य् अहम् वृत्तम् केन वा स्वर्गम् आप्नुयाम्
अनया वर्तमानो अहम् वृत्त्या हीन प्रतिज्नया

kasya yāsyāmy aham vṛttam kena vā svargam āpnuyām
anayā vartamāno aham vṛttyā hīna pratijnayā

काम वृत्तः तु अयम् लोकः कृत्स्नः समुपवर्तते
यद् वृत्ताः सन्ति राजानः तद् वृत्ताः सन्ति हि प्रजाः

kāma vṛttaḥ tu ayam lokaḥ kṛtsnaḥ samupavartate
yad vṛttāḥ santi rājānaḥ tad vṛttāḥ santi hi prajāḥ

सत्यम् एव आनृशंस्यम् च राज वृत्तम् सनातनम्
तस्मात् सत्य आत्मकम् राज्यम् सत्ये लोकः प्रतिष्ठितः

satyam eva ānṛśaṃsyam ca rāja vṛttam sanātanam
tasmāt satya ātmakam rājyam satye lokaḥ pratiṣṭhitaḥ

ऋषयः चैव देवाः च सत्यम् एव हि मेनिरे
सत्य वादी हि लोके अस्मिन् परमम् गग्च्छति क्षयम्

ṛṣayaḥ caiva devāḥ ca satyam eva hi menire
satya vādī hi loke asmin paramam gagcchati kṣayam

उद्विजन्ते यथा सर्पान् नराद् अनृत वादिनः
धर्मः सत्यम् परो लोके मूलम् स्वर्गस्य च उच्यते

udvijante yathā sarpān narād anṛta vādinaḥ
dharmaḥ satyam paro loke mūlam svargasya ca ucyate

सत्यम् एव ईश्वरो लोके सत्यम् पद्मा समाश्रिता
सत्य मूलानि सर्वाणि सत्यान् न अस्ति परम् पदम्

satyam eva īśvaro loke satyam padmā samāśritā
satya mūlāni sarvāṇi satyān na asti param padam

दत्तम् इष्टम् हुतम् चैव तप्तानि च तपांसि च
वेदाः सत्य प्रतिष्ठानाः तस्मात् सत्य परो भवेत्

dattam iṣṭam hutam caiva taptāni ca tapāṃsi ca
vedāḥ satya pratiṣṭhānāḥ tasmāt satya paro bhavet

एकः पालयते लोकम् एकः पालयते कुलम्
मज्जत्य् एको हि निरयः एकः स्वर्गे महीयते

ekaḥ pālayate lokam ekaḥ pālayate kulam
majjaty eko hi nirayaḥ ekaḥ svarge mahīyate

सो अहम् पितुर् निदेशम् तु किम् अर्थम् न अनुपालये
सत्य प्रतिश्रवः सत्यम् सत्येन समयी कृतः

so aham pitur nideśam tu kim artham na anupālaye
satya pratiśravaḥ satyam satyena samayī kṛtaḥ

न एव लोभान् न मोहाद् वा न च अज्नानात् तमो अन्वितः
सेतुम् सत्यस्य भेत्स्यामि गुरोः सत्य प्रतिश्रवः

na eva lobhān na mohād vā na ca ajnānāt tamo anvitaḥ
setum satyasya bhetsyāmi guroḥ satya pratiśravaḥ

असत्य संधस्य सतः चलस्य अस्थिर चेतसः
न एव देवा न पितरः प्रतीग्च्छन्ति इति नः श्रुतम्

asatya saṃdhasya sataḥ calasya asthira cetasaḥ
na eva devā na pitaraḥ pratīgcchanti iti naḥ śrutam

प्रत्यग् आत्मम् इमम् धर्मम् सत्यम् पश्याम्य् अहम् स्वयम्
भारः सत् पुरुष आचीर्णः तद् अर्थम् अभिनन्द्यते

pratyag ātmam imam dharmam satyam paśyāmy aham svayam
bhāraḥ sat puruṣa ācīrṇaḥ tad artham abhinandyate

क्षात्रम् धर्मम् अहम् त्यक्ष्ये ह्य् अधर्मम् धर्म सम्हितम्
क्षुद्रौर् नृशंसैर् लुब्धैः च सेवितम् पाप कर्मभिः

kṣātram dharmam aham tyakṣye hy adharmam dharma samhitam
kṣudraur nṛśaṃsair lubdhaiḥ ca sevitam pāpa karmabhiḥ

कायेन कुरुते पापम् मनसा सम्प्रधार्य च
अनृतम् जिह्वया च आह त्रिविधम् कर्म पातकम्

kāyena kurute pāpam manasā sampradhārya ca
anṛtam jihvayā ca āha trividham karma pātakam

भूमिः कीर्तिर् यशो लक्ष्मीः पुरुषम् प्रार्थयन्ति हि
स्वर्गस्थम् च अनुबध्नन्ति सत्यम् एव भजेत तत्

bhūmiḥ kīrtir yaśo lakṣmīḥ puruṣam prārthayanti hi
svargastham ca anubadhnanti satyam eva bhajeta tat

श्रेष्ठम् ह्य् अनार्यम् एव स्याद् यद् भवान् अवधार्य माम्
आह युक्ति करैर् वाक्यैर् इदम् भद्रम् कुरुष्व ह

śreṣṭham hy anāryam eva syād yad bhavān avadhārya mām
āha yukti karair vākyair idam bhadram kuruṣva ha

कथम् ह्य् अहम् प्रतिज्नाय वन वासम् इमम् गुरोः
भरतस्य करिष्यामि वचो हित्वा गुरोर् वचः

katham hy aham pratijnāya vana vāsam imam guroḥ
bharatasya kariṣyāmi vaco hitvā guror vacaḥ

स्थिरा मया प्रतिज्नाता प्रतिज्ना गुरु सम्निधौ
प्रहृष्ट मानसा देवी कैकेयी च अभवत् तदा

sthirā mayā pratijnātā pratijnā guru samnidhau
prahṛṣṭa mānasā devī kaikeyī ca abhavat tadā

वन वासम् वसन्न् एवम् शुचिर् नियत भोजनः
मूलैः पुष्पैः फलैः पुण्यैः पितृऋन् देवाम्ः च तर्पयन्

vana vāsam vasann evam śucir niyata bhojanaḥ
mūlaiḥ puṣpaiḥ phalaiḥ puṇyaiḥ pitṛṛn devāmḥ ca tarpayan

कर्म भूमिम् इमाम् प्राप्य कर्तव्यम् कर्म यत् शुभम्
अग्निर् वायुः च सोमः च कर्मणाम् फल भागिनः

karma bhūmim imām prāpya kartavyam karma yat śubham
agnir vāyuḥ ca somaḥ ca karmaṇām phala bhāginaḥ

शतम् क्रतूनाम् आहृत्य देव राट् त्रिदिवम् गतः
तपांस्य् उग्राणि च आस्थाय दिवम् याता महर्षयः

śatam kratūnām āhṛtya deva rāṭ tridivam gataḥ
tapāṃsy ugrāṇi ca āsthāya divam yātā maharṣayaḥ

अमृष्यमाणः पुनरुग्रतेजा
निशम्य तं नास्तिकवाक्यहेतुम्
अथाब्रवीत्तं नृपतेस्तनूजो
विगर्हमाणो वचानानि तस्य

amṛṣyamāṇaḥ punarugratejā
niśamya taṃ nāstikavākyahetum
athābravīttaṃ nṛpatestanūjo
vigarhamāṇo vacānāni tasya

सत्यं च धर्मं च पराक्रमं च
भूतानुकम्पां प्रियवादिताम् च
द्विजातिदेवातिथिपूजनं च
पन्थानमाहुस्त्रिदिवस्य सन्तः

satyaṃ ca dharmaṃ ca parākramaṃ ca
bhūtānukampāṃ priyavāditām ca
dvijātidevātithipūjanaṃ ca
panthānamāhustridivasya santaḥ

तेनैवमाज्ञाय यथावदर्थ
मेकोदयं सम्प्रतिपद्य विप्राः
धर्मं चरन्तः सकलं यथाव
त्काज़्^क्षन्ति लोकागममप्रमत्ताः

tenaivamājñāya yathāvadartha
mekodayaṃ sampratipadya viprāḥ
dharmaṃ carantaḥ sakalaṃ yathāva
tkāz^kṣanti lokāgamamapramattāḥ

निन्दाम्यहं कर्म पितुः कृतं त
द्यस्त्वामगृह्णाद्विषमस्थबुद्धिम्
बुद्ध्यानयैवंविधया चरन्तं
सुनास्तिकं धर्मपथादपेतम्

nindāmyahaṃ karma pituḥ kṛtaṃ ta
dyastvāmagṛhṇādviṣamasthabuddhim
buddhyānayaivaṃvidhayā carantaṃ
sunāstikaṃ dharmapathādapetam

यथा हि चोरः स तथा हि बुद्ध
स्तथागतं नास्तिकमत्र विध्हि
तस्माद्धि यः शङ्क्यतमः प्रजानाम्
न नास्ति केनाभिमुखो बुधः स्यात् २१०९३४

yathā hi coraḥ sa tathā hi buddha
stathāgataṃ nāstikamatra vidhhi
tasmāddhi yaḥ śaṅkyatamaḥ prajānām
na nāsti kenābhimukho budhaḥ syāt 2-109-34

त्वत्तो जनाः पूर्वतरे वराश्च
शुभानि कर्माणि बहूनि चक्रुः
चित्वा सदेमं च परम् च लौकं
तस्माद्द्विजाः स्वस्ति हुतं कृतं च २१०९३५

tvatto janāḥ pūrvatare varāśca
śubhāni karmāṇi bahūni cakruḥ
citvā sademaṃ ca param ca laukaṃ
tasmāddvijāḥ svasti hutaṃ kṛtaṃ ca 2-109-35

धर्मे रताः सत् पुरुषैः समेताः
तेजस्विनो दान गुण प्रधानाः
अहिंसका वीत मलाः च लोके
भवन्ति पूज्या मुनयः प्रधानाः

dharme ratāḥ sat puruṣaiḥ sametāḥ
tejasvino dāna guṇa pradhānāḥ
ahiṃsakā vīta malāḥ ca loke
bhavanti pūjyā munayaḥ pradhānāḥ

इति ब्रुवन्तं वचनं सरोषं
रामं महात्मानमदीनसत्त्वम्
उवाच पथ्यं पुनरास्तिकं च
सत्यं वचः सानुनयं च विप्रः

iti bruvantaṃ vacanaṃ saroṣaṃ
rāmaṃ mahātmānamadīnasattvam
uvāca pathyaṃ punarāstikaṃ ca
satyaṃ vacaḥ sānunayaṃ ca vipraḥ

न नास्तिकानां वचनम् ब्रवीम्यहं
न नास्तिको।अहं न च नास्ति किंचन
समीक्ष्य कालं पुनरास्तिको।अभवं
भवेय काले पुनरेव नास्तिकः

na nāstikānāṃ vacanam bravīmyahaṃ
na nāstiko|ahaṃ na ca nāsti kiṃcana
samīkṣya kālaṃ punarāstiko|abhavaṃ
bhaveya kāle punareva nāstikaḥ

इत्यार्षे श्रीमाद्रामायणे आदिकाव्ये अयोध्याकाण्डे नवोत्तरशततमः सर्गः

ityārṣe śrīmādrāmāyaṇe ādikāvye ayodhyākāṇḍe navottaraśatatamaḥ sargaḥ