ततः कृत उदकम् स्नातम् तम् गृध्रम् हरि यूथपाः
उपविष्टा गिरौ रम्ये परिवार्य समन्ततः

tataḥ kṛta udakam snātam tam gṛdhram hari yūthapāḥ
upaviṣṭā girau ramye parivārya samantataḥ

तम् अंगदम् उपासीनम् तैः सर्वैः हरिभिः वृतम्
जनित प्रत्ययो हर्षात् संपातिः पुनः अब्रवीत्

tam aṃgadam upāsīnam taiḥ sarvaiḥ haribhiḥ vṛtam
janita pratyayo harṣāt saṃpātiḥ punaḥ abravīt

कृत्वा निःशब्दम् एक अग्राः शृण्वन्तु हरयो मम
तथ्यम् संकीर्तयिष्यामि यथा जानामि मैथिलीम्

kṛtvā niḥśabdam eka agrāḥ śṛṇvantu harayo mama
tathyam saṃkīrtayiṣyāmi yathā jānāmi maithilīm

अस्य विन्ध्यस्य शिखरे पतितो अस्मि पुरा अनघ
सूर्य ताप परीत अंगो निर्दग्धः सूर्य रश्मिभिः

asya vindhyasya śikhare patito asmi purā anagha
sūrya tāpa parīta aṃgo nirdagdhaḥ sūrya raśmibhiḥ

लब्ध संज्ञः तु षड् रात्रात् विवशो विह्वलन् इव
वीक्षमाणो दिशः सर्वा न अभिजानामि किंचन

labdha saṃjñaḥ tu ṣaḍ rātrāt vivaśo vihvalan iva
vīkṣamāṇo diśaḥ sarvā na abhijānāmi kiṃcana

ततः तु सागरान् शैलान् नदीः सर्वाः सरांसि च
वनानि च प्रदेशान् च समीक्ष्य मतिः आगताम्

tataḥ tu sāgarān śailān nadīḥ sarvāḥ sarāṃsi ca
vanāni ca pradeśān ca samīkṣya matiḥ āgatām

हृष्ट पक्षि गण आकीर्णः कन्दर उदर कूटवान्
दक्षिणस्य उदधेः तीरे विन्ध्यो अयम् इति निश्चितः

hṛṣṭa pakṣi gaṇa ākīrṇaḥ kandara udara kūṭavān
dakṣiṇasya udadheḥ tīre vindhyo ayam iti niścitaḥ

आसीत् च अत्र आश्रमम् पुण्यम् सुरैः अपि सुपूजितम्
ऋषिः निशाकरो नाम यस्मिन् उग्र तपा अभवत्

āsīt ca atra āśramam puṇyam suraiḥ api supūjitam
ṛṣiḥ niśākaro nāma yasmin ugra tapā abhavat

अष्टौ वर्ष सहस्राणि तेन अस्मिन् ऋषिणा गिरौ
वसतो मम धर्मज्ञो स्वर् गते तु निशाकरे

aṣṭau varṣa sahasrāṇi tena asmin ṛṣiṇā girau
vasato mama dharmajño svar gate tu niśākare

अवतीर्य च विन्ध्य अग्रात् कृच्छ्रेण विषमात् शनैः
तीक्ष्ण दर्भाम् वसुमतीम् दुःखेन पुनर् आगतः

avatīrya ca vindhya agrāt kṛcchreṇa viṣamāt śanaiḥ
tīkṣṇa darbhām vasumatīm duḥkhena punar āgataḥ

तम् ऋषिम् द्रष्टु कामो अस्मि दुःखेन अभ्यागतो भृशम्
जटायुषा मया चैव बहुशो अभिगतो हि सः

tam ṛṣim draṣṭu kāmo asmi duḥkhena abhyāgato bhṛśam
jaṭāyuṣā mayā caiva bahuśo abhigato hi saḥ

तस्य आश्रम पदाभ्याशे ववुः वाताः सुगन्धिनः
वृक्षो न अपुष्पितः कश्चित् अफलो वा न दृश्यते

tasya āśrama padābhyāśe vavuḥ vātāḥ sugandhinaḥ
vṛkṣo na apuṣpitaḥ kaścit aphalo vā na dṛśyate

उपेत्य च आश्रमम् पुण्यम् वृक्ष मूलम् उपाश्रितः
द्रष्टु कामः प्रतीक्षे च भगवंतम् निशाकरम्

upetya ca āśramam puṇyam vṛkṣa mūlam upāśritaḥ
draṣṭu kāmaḥ pratīkṣe ca bhagavaṃtam niśākaram

अथ पश्यमि दूरस्थम् ऋषिम् ज्वलित तेजसम्
कृत अभिषेकम् दुर्धर्षम् उपावृत्तम् उदन् मुखम्

atha paśyami dūrastham ṛṣim jvalita tejasam
kṛta abhiṣekam durdharṣam upāvṛttam udan mukham

तम् ऋक्षाः सृमरा व्याघ्राः सिंहा नाना सरी सृपाः
परिवार्य उपगच्छन्ति दातारम् प्राणिनो यथा

tam ṛkṣāḥ sṛmarā vyāghrāḥ siṃhā nānā sarī sṛpāḥ
parivārya upagacchanti dātāram prāṇino yathā

ततः प्राप्तम् ऋषिम् ज्ञात्वा तानि सत्त्वानि वै ययुः
प्रविष्टे राजनि यथा सर्वम् स अमात्यकम् बलम्

tataḥ prāptam ṛṣim jñātvā tāni sattvāni vai yayuḥ
praviṣṭe rājani yathā sarvam sa amātyakam balam

ऋषिः तु दृष्ट्वा माम् तुष्टः प्रविष्टः च आश्रमम् पुनः
मुहूर्त मात्रान् निर्गम्य ततः कार्यम् अपृच्छत

ṛṣiḥ tu dṛṣṭvā mām tuṣṭaḥ praviṣṭaḥ ca āśramam punaḥ
muhūrta mātrān nirgamya tataḥ kāryam apṛcchata

सौम्य वैकल्यताम् दृष्ट्वा रोम्णाम् ते न अवगम्यते
अग्नि दग्धौ इमौ पक्षौ प्राणाः चापि शरीरके

saumya vaikalyatām dṛṣṭvā romṇām te na avagamyate
agni dagdhau imau pakṣau prāṇāḥ cāpi śarīrake

गृध्रौ द्वौ दृष्ट पूर्वौ मे मातरिश्व समौ जवे
गृध्राणाम् चैव राजानौ भ्रातरौ काम रूपिणौ

gṛdhrau dvau dṛṣṭa pūrvau me mātariśva samau jave
gṛdhrāṇām caiva rājānau bhrātarau kāma rūpiṇau

ज्येष्ठो अवित स्त्वम् तु संपाते जटायुः अनुजः तव
मानुषम् रूपम् आस्थाय गृह्णीताम् चरणौ मम

jyeṣṭho avita stvam tu saṃpāte jaṭāyuḥ anujaḥ tava
mānuṣam rūpam āsthāya gṛhṇītām caraṇau mama

इति वाल्मीकि रामायणे आदि काव्ये किष्किन्ध काण्डे षष्टितमः सर्गः

iti vālmīki rāmāyaṇe ādi kāvye kiṣkindha kāṇḍe ṣaṣṭitamaḥ sargaḥ