ततः प्रहृष्टो हनुमान् कृत्यवान् इति तत् वचः
श्रुत्वा मधुर भावम् च सुग्रीवम् मनसा गतः

tataḥ prahṛṣṭo hanumān kṛtyavān iti tat vacaḥ
śrutvā madhura bhāvam ca sugrīvam manasā gataḥ

भाव्यो राज्यागमः तस्य सुग्रीवस्य महात्मनः
यत् अयम् कृत्यवान् प्राप्तः कृत्यम् च एतत् उपागतम्

bhāvyo rājyāgamaḥ tasya sugrīvasya mahātmanaḥ
yat ayam kṛtyavān prāptaḥ kṛtyam ca etat upāgatam

ततः परम संहृष्टः हनुमान् प्लवगोत्तमः
प्रति उवाच ततो वाक्यम् रामम् वाक्य विशारदः

tataḥ parama saṃhṛṣṭaḥ hanumān plavagottamaḥ
prati uvāca tato vākyam rāmam vākya viśāradaḥ

किम् अर्थम् त्वम् वनम् घोरम् पम्पा कानन मण्डितम्
आगतः सानुजो दुर्गम् नाना व्याल मृग आयुतम्

kim artham tvam vanam ghoram pampā kānana maṇḍitam
āgataḥ sānujo durgam nānā vyāla mṛga āyutam

तस्य तद् वचनम् श्रुत्वा लक्ष्मणो राम चोदितः
आचचक्षे महात्मानम् रामम् दशरथात्मजम्

tasya tad vacanam śrutvā lakṣmaṇo rāma coditaḥ
ācacakṣe mahātmānam rāmam daśarathātmajam

राजा दशरथो नाम द्युतिमान् धर्म वत्सलः
चातुर् वर्ण्यम् स्व धर्मेण नित्यम् एव अभिपालयन्

rājā daśaratho nāma dyutimān dharma vatsalaḥ
cātur varṇyam sva dharmeṇa nityam eva abhipālayan

न द्वेष्टा विद्यते तस्य स तु द्वेष्टि न कंचन
स तु सर्वेषु भूतेषु पितामह इव अपरः

na dveṣṭā vidyate tasya sa tu dveṣṭi na kaṃcana
sa tu sarveṣu bhūteṣu pitāmaha iva aparaḥ

अग्निष्टोमादिभिः यज्ञैः इष्टवान् आप्त दक्षिणैः
तस्य अयम् पूर्वजः पुत्रो रामो नाम जनैः श्रुतः

agniṣṭomādibhiḥ yajñaiḥ iṣṭavān āpta dakṣiṇaiḥ
tasya ayam pūrvajaḥ putro rāmo nāma janaiḥ śrutaḥ

शरण्यः सर्व भूतानाम् पितुः निर्देश पारगः
ज्येष्टो दशरथस्य अयम् पुत्राणाम् गुणवत्तरः

śaraṇyaḥ sarva bhūtānām pituḥ nirdeśa pāragaḥ
jyeṣṭo daśarathasya ayam putrāṇām guṇavattaraḥ

भार्यया च महाभाग सीतया अनुगतो वशी
दिन क्षये महातेजाः प्रभ एव दिवाकरः

bhāryayā ca mahābhāga sītayā anugato vaśī
dina kṣaye mahātejāḥ prabha eva divākaraḥ

अहम् अस्य अवरः भ्राता गुणैः दास्यम् उपागतः
कृतज्ञस्य बहुज्ञस्य लक्ष्मणो नाम नामतः

aham asya avaraḥ bhrātā guṇaiḥ dāsyam upāgataḥ
kṛtajñasya bahujñasya lakṣmaṇo nāma nāmataḥ

सुखार्हस्य महार्हस्य सर्वभूत हितात्मनः
ऐश्वर्येण विहीनस्य वनवासे रतस्य च

sukhārhasya mahārhasya sarvabhūta hitātmanaḥ
aiśvaryeṇa vihīnasya vanavāse ratasya ca

दनुः नाम दितेः पुत्रः शापात् राक्षसताम् गतः
आख्यातः तेन सुग्रीवः समर्थो वानराधिपः

danuḥ nāma diteḥ putraḥ śāpāt rākṣasatām gataḥ
ākhyātaḥ tena sugrīvaḥ samartho vānarādhipaḥ

एतत् ते सर्वम् आख्यातम् याथातथ्येन पृच्छतः
अहम् चैव च रामः च सुग्रीवम् शरणम् गतौ

etat te sarvam ākhyātam yāthātathyena pṛcchataḥ
aham caiva ca rāmaḥ ca sugrīvam śaraṇam gatau

एष दत्त्वा च वित्तानि प्राप्य च अनुत्तमम् यशः
लोकनाथः पुरा भूत्वा सुग्रीवम् नाथम् इच्छति

eṣa dattvā ca vittāni prāpya ca anuttamam yaśaḥ
lokanāthaḥ purā bhūtvā sugrīvam nātham icchati

सीता यस्य स्नुषा च आसीत् शरण्यो धर्मवत्सलः
तस्य पुत्रः शरण्यस्य सुग्रीवम् शरणम् गतः

sītā yasya snuṣā ca āsīt śaraṇyo dharmavatsalaḥ
tasya putraḥ śaraṇyasya sugrīvam śaraṇam gataḥ

सर्व लोकस्य धर्मात्मा शरण्यः शरणम् पुरा
गुरुर् मे राघवः सो।अयम् सुग्रीवम् शरणम् गतः

sarva lokasya dharmātmā śaraṇyaḥ śaraṇam purā
gurur me rāghavaḥ so|ayam sugrīvam śaraṇam gataḥ

यस्य प्रसादे सततम् प्रसीदेयुः इमाः प्रजाः
स रामः वानरेन्द्रस्य प्रसादम् अभिकाङ्क्षते

yasya prasāde satatam prasīdeyuḥ imāḥ prajāḥ
sa rāmaḥ vānarendrasya prasādam abhikāṅkṣate

येन सर्व गुणोपेताः पृथिव्याम् सर्व पार्थिवाः
मानिताः सततम् राज्ञा सदा दशरथेन वै

yena sarva guṇopetāḥ pṛthivyām sarva pārthivāḥ
mānitāḥ satatam rājñā sadā daśarathena vai

शोक अभिभूते रामे तु शोक आर्ते शरणम् गते
कर्तुम् अर्हति सुग्रीवः प्रसादम् सह यूथपैः

śoka abhibhūte rāme tu śoka ārte śaraṇam gate
kartum arhati sugrīvaḥ prasādam saha yūthapaiḥ

एवम् ब्रुवाणम् सौमित्रिम् करुणम् स अश्रु पातनम्
हनुमान् प्रति उवाच इदम् वाक्यम् वाक्य विशारदः

evam bruvāṇam saumitrim karuṇam sa aśru pātanam
hanumān prati uvāca idam vākyam vākya viśāradaḥ

ईदृशा बुद्धि संपन्ना जितक्रोधा जितेइन्द्रियाः
द्रष्टव्या वानरेइन्द्रेण दिष्ट्या दर्शनम् आगताः

īdṛśā buddhi saṃpannā jitakrodhā jiteindriyāḥ
draṣṭavyā vānareindreṇa diṣṭyā darśanam āgatāḥ

स हि राज्यात् च विभ्रष्टः कृत वैरः च वालिना
हृत दारो वने त्रस्तः भ्रात्रा विनिकृतः भृशम्

sa hi rājyāt ca vibhraṣṭaḥ kṛta vairaḥ ca vālinā
hṛta dāro vane trastaḥ bhrātrā vinikṛtaḥ bhṛśam

करिष्यति स साहाय्यम् युवयोः भास्करात्मजः
सुग्रीवः सह च अस्माभिः सीतायाः परिमार्गणे

kariṣyati sa sāhāyyam yuvayoḥ bhāskarātmajaḥ
sugrīvaḥ saha ca asmābhiḥ sītāyāḥ parimārgaṇe

इति एवम् उक्त्वा हनुमान् श्लक्ष्णम् मधुरया गिरा
बभाषे साधु गच्छामः सुग्रीवम् इति राघवम्

iti evam uktvā hanumān ślakṣṇam madhurayā girā
babhāṣe sādhu gacchāmaḥ sugrīvam iti rāghavam

एवम् ब्रुवन्तम् धर्मात्मा हनूमन्तम् स लक्ष्मणः
प्रतिपूज्य यथा न्यायम् इदम् प्रोवाच राघवम्

evam bruvantam dharmātmā hanūmantam sa lakṣmaṇaḥ
pratipūjya yathā nyāyam idam provāca rāghavam

कपिः कथयते हृष्टो यथा अयम् मारुतात्मजः
कृत्यवान् सो।अपि संप्राप्तः कृत कृत्यो।असि राघव

kapiḥ kathayate hṛṣṭo yathā ayam mārutātmajaḥ
kṛtyavān so|api saṃprāptaḥ kṛta kṛtyo|asi rāghava

प्रसन्न मुख वर्णः च व्यक्तम् हृष्टः च भाषते
न अनृतम् वक्ष्यते वीरो हनूमान् मारुतात्मजः

prasanna mukha varṇaḥ ca vyaktam hṛṣṭaḥ ca bhāṣate
na anṛtam vakṣyate vīro hanūmān mārutātmajaḥ

ततः स सुमहाप्राज्ञः हनुमान् मारुतात्मजः
जगाम आदाय तौ वीरौ हरि राजाय राघवौ

tataḥ sa sumahāprājñaḥ hanumān mārutātmajaḥ
jagāma ādāya tau vīrau hari rājāya rāghavau

भिक्षु रूपम् परित्यज्य वानरम् रूपम् आस्थितः
पृष्टम् आरोप्य तौ वीरौ जगाम कपिकुङ्जरः

bhikṣu rūpam parityajya vānaram rūpam āsthitaḥ
pṛṣṭam āropya tau vīrau jagāma kapikuṅjaraḥ

इति वल्मीकि रामायणे आदि काव्ये अरण्य काण्डे चतुर्थः सर्गः

iti valmīki rāmāyaṇe ādi kāvye araṇya kāṇḍe caturthaḥ sargaḥ