एवम् उक्तः तु सुग्रीवो लक्ष्मणेन महात्मना
हनूमन्तम् स्थितम् पार्श्वे वचनम् च इदम् अब्रवीत्

evam uktaḥ tu sugrīvo lakṣmaṇena mahātmanā
hanūmantam sthitam pārśve vacanam ca idam abravīt

महेन्द्र हिमवत् विंध्य कैलास शिखरेषु च
मन्दरे पाण्डु शिखरे पंच शैलेषु ये स्थिताः

mahendra himavat viṃdhya kailāsa śikhareṣu ca
mandare pāṇḍu śikhare paṃca śaileṣu ye sthitāḥ

प्रेषिताः प्रथमम् ये च मया आज्ञाताः महाजवाः
त्वरण अर्थम् तु भूयः त्वम् संप्रेषय हरीश्वरान्

preṣitāḥ prathamam ye ca mayā ājñātāḥ mahājavāḥ
tvaraṇa artham tu bhūyaḥ tvam saṃpreṣaya harīśvarān

ये प्रसक्ताः च कामेषु दीर्घ सूत्राः च वानराः
इह आनयस्व तान् शीघ्रम् सर्वान् एव कपीश्वरान्

ye prasaktāḥ ca kāmeṣu dīrgha sūtrāḥ ca vānarāḥ
iha ānayasva tān śīghram sarvān eva kapīśvarān

अहोभिः दशभिः ये च न आगच्छन्ति मम आज्ञया
हन्तव्याः ते दुरात्मानो राज शासन दूषकाः

ahobhiḥ daśabhiḥ ye ca na āgacchanti mama ājñayā
hantavyāḥ te durātmāno rāja śāsana dūṣakāḥ

शतानि अथ सहस्राणि कोट्यः च मम शासनात्
प्रयान्तु कपि सिंहानाम् निदिशे मम ये स्थिताः

śatāni atha sahasrāṇi koṭyaḥ ca mama śāsanāt
prayāntu kapi siṃhānām nidiśe mama ye sthitāḥ

मेघ पर्वत संकाशाः छादयन्त इव अंबरम्
घोर रूपाः कपि श्रेष्ठा यान्तु मत् शासनात् इतः

megha parvata saṃkāśāḥ chādayanta iva aṃbaram
ghora rūpāḥ kapi śreṣṭhā yāntu mat śāsanāt itaḥ

ते गतिज्ञा गतिम् गत्वा पृथिव्याम् सर्व वानराः
आनयंतु हरीन् सर्वान् त्वरिताः शासनान् मम

te gatijñā gatim gatvā pṛthivyām sarva vānarāḥ
ānayaṃtu harīn sarvān tvaritāḥ śāsanān mama

तस्य वानर राजस्य श्रुत्वा वायु सुतो वचः
दिक्षु सर्वासु विक्रान्तान् प्रेषयामास वानरान्

tasya vānara rājasya śrutvā vāyu suto vacaḥ
dikṣu sarvāsu vikrāntān preṣayāmāsa vānarān

ते पदम् विष्णु विक्रान्तम् पतत्रि ज्योतिः अध्वगाः
प्रयाताः प्रहिता राज्ञा हरयः तु क्षणेन वै

te padam viṣṇu vikrāntam patatri jyotiḥ adhvagāḥ
prayātāḥ prahitā rājñā harayaḥ tu kṣaṇena vai

ते समुद्रेषु गिरिषु वनेषु च सरःसु च
वानरा वानरान् सर्वान् राम हेतोः अचोदयन्

te samudreṣu giriṣu vaneṣu ca saraḥsu ca
vānarā vānarān sarvān rāma hetoḥ acodayan

मृत्यु काल उपमस्य आज्ञाम् राज राजस्य वानराः
सुग्रीवस्य आययुः श्रुत्वा सुग्रीव भय शन्किताः

mṛtyu kāla upamasya ājñām rāja rājasya vānarāḥ
sugrīvasya āyayuḥ śrutvā sugrīva bhaya śankitāḥ

ततः ते अंजन संकाशा गिरेः तस्मात् महाजवाः
तिस्रः कोट्यः प्लवंगानाम् निर्ययुर् यत्र राघवः

tataḥ te aṃjana saṃkāśā gireḥ tasmāt mahājavāḥ
tisraḥ koṭyaḥ plavaṃgānām niryayur yatra rāghavaḥ

अस्तम् गच्छति यत्र अर्कः तस्मिन् गिरिवरे रताः
संतप्त हेम वर्ण आभा तस्मात् कोट्यो दश च्युताः

astam gacchati yatra arkaḥ tasmin girivare ratāḥ
saṃtapta hema varṇa ābhā tasmāt koṭyo daśa cyutāḥ

कैलास शिखरेभ्यः च सिंह केसर वर्चसाम्
ततः कोटि सहस्राणि वानराणाम् समागमन्

kailāsa śikharebhyaḥ ca siṃha kesara varcasām
tataḥ koṭi sahasrāṇi vānarāṇām samāgaman

फल मूलेन जीवन्तो हिमवन्तम् उपाश्रिताः
तेषाम् कोटि सहस्राणाम् सहस्रम् समवर्तत

phala mūlena jīvanto himavantam upāśritāḥ
teṣām koṭi sahasrāṇām sahasram samavartata

अंगारक समानानाम् भीमानाम् भीम कर्मणाम्
विंध्यात् वानर कोटीनाम् सहस्राणि अपतन् द्रुतम्

aṃgāraka samānānām bhīmānām bhīma karmaṇām
viṃdhyāt vānara koṭīnām sahasrāṇi apatan drutam

क्षीर उद वेला निलयाः तमाल वन वासिनः
नारि केल अशनाः चैव तेषाम् संख्या न विद्यते

kṣīra uda velā nilayāḥ tamāla vana vāsinaḥ
nāri kela aśanāḥ caiva teṣām saṃkhyā na vidyate

वनेभ्यो गह्वरेभ्यः च सरित्भ्यः च महाबलाः
आगच्छत् वानरी सेना पिबन्ति इव दिवा करम्

vanebhyo gahvarebhyaḥ ca saritbhyaḥ ca mahābalāḥ
āgacchat vānarī senā pibanti iva divā karam

ये तु त्वरयितुम् याता वानराः सर्व वानरान्
ते वीरा हिमवत् शैले ददृशुः तम् महाद्रुमम्

ye tu tvarayitum yātā vānarāḥ sarva vānarān
te vīrā himavat śaile dadṛśuḥ tam mahādrumam

तस्मिन् गिरि वरे पुण्ये यज्ञो माहेश्वरः पुरा
सर्व देव मनः तोषो बभूव सु मनोरमः

tasmin giri vare puṇye yajño māheśvaraḥ purā
sarva deva manaḥ toṣo babhūva su manoramaḥ

अन्न निस्यंद जातानि मूलानि च फलानि च
अमृत स्वादु कल्पानि ददृशुः तत्र वानराः

anna nisyaṃda jātāni mūlāni ca phalāni ca
amṛta svādu kalpāni dadṛśuḥ tatra vānarāḥ

तत् अन्न संभवम् दिव्यम् फलम् मूलम् मनोहरम्
यः कश्चित् सकृत् अश्नाति मासम् भवति तर्पितः

tat anna saṃbhavam divyam phalam mūlam manoharam
yaḥ kaścit sakṛt aśnāti māsam bhavati tarpitaḥ

तानि मूलानि दिव्यानि फलानि च फल अशनाः
औषधानि च दिव्यानि जगृहुर् हरि पुंगवाः

tāni mūlāni divyāni phalāni ca phala aśanāḥ
auṣadhāni ca divyāni jagṛhur hari puṃgavāḥ

तस्मात् च यज्ञ आयतनात् पुष्पाणि सुरभीणि च
आनिन्युर् वानरा गत्वा सुग्रीव प्रिय कारणात्

tasmāt ca yajña āyatanāt puṣpāṇi surabhīṇi ca
āninyur vānarā gatvā sugrīva priya kāraṇāt

ते तु सर्वे हरिवराः पृथिव्याम् सर्व वानरान्
संचोदयित्वा त्वरितम् यूथानाम् जग्मुर् अग्रतः

te tu sarve harivarāḥ pṛthivyām sarva vānarān
saṃcodayitvā tvaritam yūthānām jagmur agrataḥ

ते तु तेन मुहूर्तेन कपयः शीघ्र चारिणः
किष्किंधाम् त्वरया प्राप्ताः सुग्रीवो यत्र वानरः

te tu tena muhūrtena kapayaḥ śīghra cāriṇaḥ
kiṣkiṃdhām tvarayā prāptāḥ sugrīvo yatra vānaraḥ

ते गृहीत्वा ओषधीः सर्वाः फल मूलम् च वानराः
तम् प्रतिग्राहयामासुर् वचनम् च इदम् अब्रुवन्

te gṛhītvā oṣadhīḥ sarvāḥ phala mūlam ca vānarāḥ
tam pratigrāhayāmāsur vacanam ca idam abruvan

सर्वे परिसृताः शैलाः सरितः च वनानि च
पृथिव्याम् वानराः सर्वे शासनात् उपयान्ति ते

sarve parisṛtāḥ śailāḥ saritaḥ ca vanāni ca
pṛthivyām vānarāḥ sarve śāsanāt upayānti te

इति वाल्मीकि रामायणे आदि काव्ये किष्किन्ध काण्डे सप्त त्रिंशः सर्गः

iti vālmīki rāmāyaṇe ādi kāvye kiṣkindha kāṇḍe sapta triṃśaḥ sargaḥ