तम् अप्रतिहतम् क्रुद्धम् प्रविष्टम् पुरुषर्षभम्
सुग्रीवो लक्ष्मणम् दृष्ट्वा बभूव व्यथित इन्द्रियः

tam apratihatam kruddham praviṣṭam puruṣarṣabham
sugrīvo lakṣmaṇam dṛṣṭvā babhūva vyathita indriyaḥ

क्रुद्धम् निःश्वसमानम् तम् प्रदीप्तम् इव तेजसा
भ्रातुर् व्यसन संतप्तम् दृष्ट्वा दशरथ आत्मजम्

kruddham niḥśvasamānam tam pradīptam iva tejasā
bhrātur vyasana saṃtaptam dṛṣṭvā daśaratha ātmajam

उत्पतंतम् अनूत्पेतू रुमा प्रभृतयः स्त्रियः
सुग्रीवम् गगने पूर्णम् चंद्रम् तारा गणा इव

utpataṃtam anūtpetū rumā prabhṛtayaḥ striyaḥ
sugrīvam gagane pūrṇam caṃdram tārā gaṇā iva

संरक्त नयनः श्रीमान् संचचार कृतांजलिः
बभूव अवस्थितः तत्र कल्प वृक्षो महान् इव

saṃrakta nayanaḥ śrīmān saṃcacāra kṛtāṃjaliḥ
babhūva avasthitaḥ tatra kalpa vṛkṣo mahān iva

रुमा द्वितीयम् सुग्रीवम् नारी मध्य गतम् स्थितम्
अब्रवीत् लक्ष्मणः क्रुद्धः स तारम् शशिनम् यथा

rumā dvitīyam sugrīvam nārī madhya gatam sthitam
abravīt lakṣmaṇaḥ kruddhaḥ sa tāram śaśinam yathā

सत्त्व अभिजन संपन्नः स अनुक्रोशो जितेन्द्रियः
कृतज्ञः सत्य वादी च राजा लोके महीयते

sattva abhijana saṃpannaḥ sa anukrośo jitendriyaḥ
kṛtajñaḥ satya vādī ca rājā loke mahīyate

यस्तु राजा स्थितो अधर्मे मित्राणाम् उपकारिणाम्
मिथ्या प्रतिज्ञाम् कुरुते को नृशंस तरः ततः

yastu rājā sthito adharme mitrāṇām upakāriṇām
mithyā pratijñām kurute ko nṛśaṃsa taraḥ tataḥ

शतम् अश्व अनृते हन्ति सहस्रम् तु गव अनृते
आत्मानम् स्व जनम् हन्ति पुरुषः पुरुष अनृते

śatam aśva anṛte hanti sahasram tu gava anṛte
ātmānam sva janam hanti puruṣaḥ puruṣa anṛte

पूर्वम् कृतार्थो मित्राणाम् न तत् प्रति करोति यः
कृतघ्नः सर्व भूतानाम् स वध्यः प्लवगेश्वर

pūrvam kṛtārtho mitrāṇām na tat prati karoti yaḥ
kṛtaghnaḥ sarva bhūtānām sa vadhyaḥ plavageśvara

गीतो अयम् ब्रह्मणा श्लोकः सर्व लोक नमस्कृतः
दृष्ट्वा कृतघ्नम् क्रुद्धेन तम् निबोध प्लवम्गम

gīto ayam brahmaṇā ślokaḥ sarva loka namaskṛtaḥ
dṛṣṭvā kṛtaghnam kruddhena tam nibodha plavamgama

गो घ्ने च एव सुरापे च चौरे भग्न व्रते तथा
निष्कृतिर् विहिता सद्भिः कृतघ्ने न अस्ति निष्कृतिः

go ghne ca eva surāpe ca caure bhagna vrate tathā
niṣkṛtir vihitā sadbhiḥ kṛtaghne na asti niṣkṛtiḥ

अनार्य त्वम् कृतघ्नः च मिथ्या वादी च वानर
पूर्वम् कृतार्थो रामस्य न तत् प्रतिकरोषि यत्

anārya tvam kṛtaghnaḥ ca mithyā vādī ca vānara
pūrvam kṛtārtho rāmasya na tat pratikaroṣi yat

ननु नाम कृतार्थेन त्वया रामस्य वानर
सीताया मार्गणे यत्नः कर्तव्यः कृतम् इच्छता

nanu nāma kṛtārthena tvayā rāmasya vānara
sītāyā mārgaṇe yatnaḥ kartavyaḥ kṛtam icchatā

स त्वम् ग्राम्येषु भोगेषु सक्तो मिथ्या प्रतिश्रवः
न त्वाम् रामो विजानीते सर्पम् मण्डूक राविणम्

sa tvam grāmyeṣu bhogeṣu sakto mithyā pratiśravaḥ
na tvām rāmo vijānīte sarpam maṇḍūka rāviṇam

महाभागेन रामेण पापः करुण वेदिना
हरीणाम् प्रापितो राज्यम् त्वम् दुरात्मा महात्मना

mahābhāgena rāmeṇa pāpaḥ karuṇa vedinā
harīṇām prāpito rājyam tvam durātmā mahātmanā

कृतम् चेत् न अभिजानीषे राघवस्य महात्मनः
सद्यः त्वम् निशितैर् बाणैर् हतो द्रक्ष्यसि वालिनम्

kṛtam cet na abhijānīṣe rāghavasya mahātmanaḥ
sadyaḥ tvam niśitair bāṇair hato drakṣyasi vālinam

न च संकुचितः पन्था येन वाली हतो गतः
समये तिष्ठ सुग्रीव मा वालि पथम् अन्वगाः

na ca saṃkucitaḥ panthā yena vālī hato gataḥ
samaye tiṣṭha sugrīva mā vāli patham anvagāḥ

इति वाल्मीकि रामायणे आदि काव्ये किष्किन्ध काण्डे चतुर् त्रिंशः सर्गः

iti vālmīki rāmāyaṇe ādi kāvye kiṣkindha kāṇḍe catur triṃśaḥ sargaḥ