ततः समुपजिघ्रंती कपि राजस्य तत् मुखम्
पतिम् लोकश्रुता तारा मृतम् वचनम् अब्रवीत्

tataḥ samupajighraṃtī kapi rājasya tat mukham
patim lokaśrutā tārā mṛtam vacanam abravīt

शेषे त्वम् विषमे दुःखम् अकृत्वा वचनम् मम
उपल उपचिते वीर सुदुःखे वसुधा तले

śeṣe tvam viṣame duḥkham akṛtvā vacanam mama
upala upacite vīra suduḥkhe vasudhā tale

मत्तः प्रियतरा नूनम् वानरेन्द्र मही तव
शेषे हि ताम् परिष्वज्य माम् च न प्रतिभाषसे

mattaḥ priyatarā nūnam vānarendra mahī tava
śeṣe hi tām pariṣvajya mām ca na pratibhāṣase

सुग्रीवस्य वशम् प्राप्तो विधिः एष भवत्य अहो
सुग्रीव एव विक्रांतो वीर साहसिक प्रिय

sugrīvasya vaśam prāpto vidhiḥ eṣa bhavatya aho
sugrīva eva vikrāṃto vīra sāhasika priya

ऋक्ष वानर मुख्याः त्वाम् बलिनम् पर्युपासते
तेषाम् विलपितम् कृच्छ्रम् अंगदस्य च शोचतः

ṛkṣa vānara mukhyāḥ tvām balinam paryupāsate
teṣām vilapitam kṛcchram aṃgadasya ca śocataḥ

इदम् तत् वीर शयनम् तत्र शेषे हतो युधि

idam tat vīra śayanam tatra śeṣe hato yudhi

विशुद्ध सत्त्व अभिजन प्रिययुद्ध मम प्रिय

viśuddha sattva abhijana priyayuddha mama priya

शूराय न प्रदातव्या कन्या खलु विपश्चिता

śūrāya na pradātavyā kanyā khalu vipaścitā

अवभग्नः च मे मानो भग्ना मे शाश्वती गतिः

avabhagnaḥ ca me māno bhagnā me śāśvatī gatiḥ

अश्म सारमयम् नूनम् इदम् मे हृदयम् दृढम्

aśma sāramayam nūnam idam me hṛdayam dṛḍham

सुहृत् चैव हि भर्ता च प्रकृत्या च मम प्रियः

suhṛt caiva hi bhartā ca prakṛtyā ca mama priyaḥ

पति हीना तु या नारी कामम् भवतु पुत्रिणी

pati hīnā tu yā nārī kāmam bhavatu putriṇī

स्व गात्र प्रभवे वीर शेषे रुधिर मण्डले

sva gātra prabhave vīra śeṣe rudhira maṇḍale

रेणु शोणित संवीतम् गात्रम् तव समंततः

reṇu śoṇita saṃvītam gātram tava samaṃtataḥ

कृत कृत्यो अद्य सुग्रीवो वैरे अस्मिन् अतिदारुणे

kṛta kṛtyo adya sugrīvo vaire asmin atidāruṇe

शरेण हृदि लग्नेन गात्र संस्पर्शने तव

śareṇa hṛdi lagnena gātra saṃsparśane tava

उद्बबर्ह शरम् नीलः तस्य गात्र गतम् तदा

udbabarha śaram nīlaḥ tasya gātra gatam tadā

तस्य निष्कृष्यमाणस्य बाणस्य च बभौ द्युतिः

tasya niṣkṛṣyamāṇasya bāṇasya ca babhau dyutiḥ

पेतुः क्षतज धाराः तु व्रणेभ्यः तस्य सर्वशः

petuḥ kṣataja dhārāḥ tu vraṇebhyaḥ tasya sarvaśaḥ

अवकीर्णम् विमार्जन्ती भर्तारम् रण रेणुना

avakīrṇam vimārjantī bhartāram raṇa reṇunā

रुधिरोक्षित सर्वान्गम् दृष्ट्वा विनिहतम् पतिम्

rudhirokṣita sarvāngam dṛṣṭvā vinihatam patim

अवस्थाम् पश्चिमाम् पश्य पितुः पुत्र सुदारुणाम्

avasthām paścimām paśya pituḥ putra sudāruṇām

बाल सूर्योज्ज्वल तनुम् प्रयातम् यम सादनम्

bāla sūryojjvala tanum prayātam yama sādanam

एवम् उक्तः समुत्थाय जग्राह चरणौ पितुः

evam uktaḥ samutthāya jagrāha caraṇau pituḥ

अभिवादयमानम् त्वाम् अंगदम् त्वम् यथा पुरा

abhivādayamānam tvām aṃgadam tvam yathā purā

अहम् पुत्र सहाया त्वाम् उपासे गत चेतनम्
सिंहेन पातितम् सद्यो गौः स वत्सा इव गो वृषम्

aham putra sahāyā tvām upāse gata cetanam
siṃhena pātitam sadyo gauḥ sa vatsā iva go vṛṣam

इष्ट्वा संग्राम यज्ञेन राम प्रहरण अंभसा
अस्मिन् अवभृथे स्नातः कथम् पत्न्या मया विना

iṣṭvā saṃgrāma yajñena rāma praharaṇa aṃbhasā
asmin avabhṛthe snātaḥ katham patnyā mayā vinā

या दत्ता देव राजेन तव तुष्टेन संयुगे
शात कौम्भीम् प्रियाम् मालाम् ताम् ते पश्यामि न इह किम्

yā dattā deva rājena tava tuṣṭena saṃyuge
śāta kaumbhīm priyām mālām tām te paśyāmi na iha kim

राज्यश्रीः न जहाति त्वाम् गत असुम् अपि मानद
सूर्यस्य आवर्तमानस्य शैल राजम् इव प्रभा

rājyaśrīḥ na jahāti tvām gata asum api mānada
sūryasya āvartamānasya śaila rājam iva prabhā

इति वाल्मीकि रामायणे आदि काव्ये किष्किन्ध काण्डे त्रयो विंशः सर्गः

iti vālmīki rāmāyaṇe ādi kāvye kiṣkindha kāṇḍe trayo viṃśaḥ sargaḥ