राम चाप विसृष्टेन शरेण अंतकरेण तम्
दृष्ट्वा विनिहतम् भूमौ तारा ताराधिप आनना

rāma cāpa visṛṣṭena śareṇa aṃtakareṇa tam
dṛṣṭvā vinihatam bhūmau tārā tārādhipa ānanā

इषुणा अभिहतम् दृष्ट्वा वालिनम् कुंजरोपमम्

iṣuṇā abhihatam dṛṣṭvā vālinam kuṃjaropamam

रणे दारुण विक्रान्त प्रवीर प्लवताम् वर
किम् इदीनाम् पुरो भागाम् अद्य त्वम् न अभिभाषसे

raṇe dāruṇa vikrānta pravīra plavatām vara
kim idīnām puro bhāgām adya tvam na abhibhāṣase

उत्तिष्ठ हरि शार्दूल भजस्व शयन उत्तमम्
न एवम् विधाः शेरते हि भूमौ नृपति सत्तमाः

uttiṣṭha hari śārdūla bhajasva śayana uttamam
na evam vidhāḥ śerate hi bhūmau nṛpati sattamāḥ

अतीव खलु ते कांता वसुधा वसुधाधिप
गत असुर् अपि ताम् गात्रैः माम् विहाय निषेवसे

atīva khalu te kāṃtā vasudhā vasudhādhipa
gata asur api tām gātraiḥ mām vihāya niṣevase

व्यक्तम् अद्य त्वया वीर धर्मतः संप्रवर्तता
किष्किंधा इव पुरी रम्या स्वर्ग मार्गे विनिर्मिता

vyaktam adya tvayā vīra dharmataḥ saṃpravartatā
kiṣkiṃdhā iva purī ramyā svarga mārge vinirmitā

यानि अस्माभिः त्वया सार्धम् वनेषु मधु गंधिषु
विहृतानि त्वया काले तेषाम् उपरमः कृतः

yāni asmābhiḥ tvayā sārdham vaneṣu madhu gaṃdhiṣu
vihṛtāni tvayā kāle teṣām uparamaḥ kṛtaḥ

निरानंदा निराशा अहम् निमग्ना शोक सागरे
त्वयि पंचत्वम् आपन्ने महायूथप यूथपे

nirānaṃdā nirāśā aham nimagnā śoka sāgare
tvayi paṃcatvam āpanne mahāyūthapa yūthape

हृदयम् सुस्थिरम् मह्यम् दृष्ट्वा विनिहतम् भुवि
यन् न शोक अभिसंतप्तम् स्फुटते अद्य सहस्रधा

hṛdayam susthiram mahyam dṛṣṭvā vinihatam bhuvi
yan na śoka abhisaṃtaptam sphuṭate adya sahasradhā

सुग्रीवस्य त्वया भार्या हृता स च विवासितः
यत् तत् तस्य त्वया व्युष्टिः प्राप्ता इयम् प्लवगाधिप

sugrīvasya tvayā bhāryā hṛtā sa ca vivāsitaḥ
yat tat tasya tvayā vyuṣṭiḥ prāptā iyam plavagādhipa

निःश्रेयस परा मोहात् त्वया च अहम् विगर्हिता
या एषा अब्रुवम् हितम् वाक्यम् वानरेन्द्र हित एषिणी

niḥśreyasa parā mohāt tvayā ca aham vigarhitā
yā eṣā abruvam hitam vākyam vānarendra hita eṣiṇī

रूप यौवन दृप्तानाम् दक्षिणानाम् च मानद
नूनम् अप्सरसाम् आर्य चित्तानि प्रमथिष्यसि

rūpa yauvana dṛptānām dakṣiṇānām ca mānada
nūnam apsarasām ārya cittāni pramathiṣyasi

कालो निःसंशयो नूनम् जीवित अंतकरः तव
बलात् येन अवपन्नो असि सुग्रीवस्य अवशो वशम्

kālo niḥsaṃśayo nūnam jīvita aṃtakaraḥ tava
balāt yena avapanno asi sugrīvasya avaśo vaśam

अस्थाने वालिनम् हत्वा युध्यमानम् परेण च
न संतप्यति काकुत्स्थः कृत्वा सुगर्हितम्

asthāne vālinam hatvā yudhyamānam pareṇa ca
na saṃtapyati kākutsthaḥ kṛtvā sugarhitam

वैधव्यम् शोक संतापम् कृपणम् अकृपणा सती
अदुह्ख उपचिता पूर्वम् वर्तयिष्यामि अनाथवत्

vaidhavyam śoka saṃtāpam kṛpaṇam akṛpaṇā satī
aduhkha upacitā pūrvam vartayiṣyāmi anāthavat

लालितः च अंगदो वीरः सुकुमारः सुखोचितः
वत्स्यते काम् अवस्थाम् मे पितृव्ये क्रोध मूर्च्छिते

lālitaḥ ca aṃgado vīraḥ sukumāraḥ sukhocitaḥ
vatsyate kām avasthām me pitṛvye krodha mūrcchite

कुरुष्व पितरम् पुत्र सुदृष्टम् धर्म वत्सलम्
दुर्लभम् दर्शनम् तस्य तव वत्स भविष्यति

kuruṣva pitaram putra sudṛṣṭam dharma vatsalam
durlabham darśanam tasya tava vatsa bhaviṣyati

समाश्वासय पुत्रम् त्वम् संदेशम् संदिशस्व मे
मूर्ध्नि च एनम् समाघ्राय प्रवासम् प्रस्थितो हि असि

samāśvāsaya putram tvam saṃdeśam saṃdiśasva me
mūrdhni ca enam samāghrāya pravāsam prasthito hi asi

रामेण हि महत् कर्म कृतम् त्वाम् अभिनिघ्नता
आनृण्यम् तु गतम् तस्य सुग्रीवस्य प्रतिश्रवे

rāmeṇa hi mahat karma kṛtam tvām abhinighnatā
ānṛṇyam tu gatam tasya sugrīvasya pratiśrave

सकामो भव सुग्रीव रुमाम् त्वम् प्रतिपत्स्यसे
भुंक्ष्व राज्यम् अनुद्विग्नः शस्तो भ्राता रिपुः तव

sakāmo bhava sugrīva rumām tvam pratipatsyase
bhuṃkṣva rājyam anudvignaḥ śasto bhrātā ripuḥ tava

किम् माम् एवम् प्रलपतीम् प्रियाम् त्वम् न अभिभाषसे
इमाः पश्य वरा बह्वयः भार्याः ते वानरेश्वर

kim mām evam pralapatīm priyām tvam na abhibhāṣase
imāḥ paśya varā bahvayaḥ bhāryāḥ te vānareśvara

तस्या विलपितम् श्रुत्वा वानर्यः सर्वतः च ताः
परिगृह्य अंगदम् दीना दुह्ख आर्ताः परिचुक्रुशुः

tasyā vilapitam śrutvā vānaryaḥ sarvataḥ ca tāḥ
parigṛhya aṃgadam dīnā duhkha ārtāḥ paricukruśuḥ

किम् अंगदम् स अंगद वीर बाहो
विहाय यातो असि अद्य चिरम् प्रवासम्
न युक्तम् एवम् गुण संनिकृष्टम्
विहाय पुत्रम् प्रिय पुत्रम् प्रिय चारु वेषम्

kim aṃgadam sa aṃgada vīra bāho
vihāya yāto asi adya ciram pravāsam
na yuktam evam guṇa saṃnikṛṣṭam
vihāya putram priya putram priya cāru veṣam

यदि अप्रियम् किंचिद् असंप्रधार्य
कृतम् मया स्यात् तव दीर्घ बाहो
क्षमस्व मे तत् हरि वंश नाथ
व्रजामि मूर्ध्ना तव वीर पादौ

yadi apriyam kiṃcid asaṃpradhārya
kṛtam mayā syāt tava dīrgha bāho
kṣamasva me tat hari vaṃśa nātha
vrajāmi mūrdhnā tava vīra pādau

इति वाल्मीकि रामायणे आदि काव्ये किष्किन्ध काण्डे विंशः सर्गः

iti vālmīki rāmāyaṇe ādi kāvye kiṣkindha kāṇḍe viṃśaḥ sargaḥ