तस्य च एवम् प्रभावस्य धर्मज्ञस्य महात्मनः
सुतार्थम् तप्य मानस्य न असीत् वंशकरः सुतः

tasya ca evam prabhāvasya dharmajñasya mahātmanaḥ
sutārtham tapya mānasya na asīt vaṃśakaraḥ sutaḥ

चिन्तयानस्य तस्य एवम् बुद्धिः आसीन् महात्मनः
सुतार्थम् वाजिमेधेन किम् अर्थम् न यजामि अहम्

cintayānasya tasya evam buddhiḥ āsīn mahātmanaḥ
sutārtham vājimedhena kim artham na yajāmi aham

स निश्चिताम् मतिम् कृत्वा यष्टव्यम् इति बुद्धिमान्
मंत्रिभिः सह धर्मात्मा सर्वैः अपि कृत आत्मभिः

sa niścitām matim kṛtvā yaṣṭavyam iti buddhimān
maṃtribhiḥ saha dharmātmā sarvaiḥ api kṛta ātmabhiḥ

ततः सुमंत्रः त्वरितम् गत्वा त्वरित विक्रमः
सम् आनयत् स तान् सर्वान् समस्तान् वेद पारगान्

tataḥ sumaṃtraḥ tvaritam gatvā tvarita vikramaḥ
sam ānayat sa tān sarvān samastān veda pāragān

तान् पूजयित्वा धर्मात्मा राजा दशरथः तदा
इदम् धर्म अर्थ सहितम् श्लक्ष्णम् वचनम् अब्रवीत्

tān pūjayitvā dharmātmā rājā daśarathaḥ tadā
idam dharma artha sahitam ślakṣṇam vacanam abravīt

मम लालस्य मानस्य सुतार्थम् नास्ति वै सुखम्
तदर्थम् हयमेधेन यक्ष्ह्यामि इति मतिर् मम

mama lālasya mānasya sutārtham nāsti vai sukham
tadartham hayamedhena yakṣhyāmi iti matir mama

तत् अहम् यष्टुम् इच्छमि शास्त्र दृष्टेन कर्मणा
कथम् प्राप्स्यामि अहम् कामम् बुद्धिः अत्र विचिन्त्यताम्

tat aham yaṣṭum icchami śāstra dṛṣṭena karmaṇā
katham prāpsyāmi aham kāmam buddhiḥ atra vicintyatām

ततः साधु इति तद्वाक्यम् ब्राह्मणाः प्रत्यपूजयन्
वशिष्ठ प्रमुखाः सर्वे पार्थिवस्य मुखेरितम्

tataḥ sādhu iti tadvākyam brāhmaṇāḥ pratyapūjayan
vaśiṣṭha pramukhāḥ sarve pārthivasya mukheritam

ऊचुः च परम प्रीताः सर्वे दशरथम् वचः
संभाराः संभ्रियंताम् ते तुरगः च विमुच्यताम्

ūcuḥ ca parama prītāḥ sarve daśaratham vacaḥ
saṃbhārāḥ saṃbhriyaṃtām te turagaḥ ca vimucyatām

सरय्वाः च उत्तरे तीरे यज्ञ भूमिर् विधीयताम्
सर्वथा प्राप्स्यसे पुत्रान् अभिप्रेतान् च पार्थिव

sarayvāḥ ca uttare tīre yajña bhūmir vidhīyatām
sarvathā prāpsyase putrān abhipretān ca pārthiva

ततः तुष्टो।अभवत् राजा श्रुत्वा तद् द्विज भाषितम्

tataḥ tuṣṭo|abhavat rājā śrutvā tad dvija bhāṣitam

समर्थ अधिष्ठितः च अश्वः सः उपाध्यायो विमुच्यताम्
सरय्वाः च उत्तरे तीरे यज्ञ भूमिर् विधीयताम्

samartha adhiṣṭhitaḥ ca aśvaḥ saḥ upādhyāyo vimucyatām
sarayvāḥ ca uttare tīre yajña bhūmir vidhīyatām

शान्तयः च अपि वर्धन्ताम् यथा कल्पम् यथा विधि
शक्यः प्राप्तुम् अयम् यज्ञः सर्वेण अपि महीक्षिता
न अपराधो भवेत् कष्टो यदि अस्मिन् क्रतु सत्तमे
१८१६

śāntayaḥ ca api vardhantām yathā kalpam yathā vidhi
śakyaḥ prāptum ayam yajñaḥ sarveṇa api mahīkṣitā
na aparādho bhavet kaṣṭo yadi asmin kratu sattame
1-8-16

छिद्रम् हि मृगयन्ते स्म विद्वांसो ब्रह्म राक्षसाः
विधि हीनस्य यज्ञस्य सद्यः कर्ता विनश्यति

chidram hi mṛgayante sma vidvāṃso brahma rākṣasāḥ
vidhi hīnasya yajñasya sadyaḥ kartā vinaśyati

तद्यथा विधि पूर्वम् मे क्रतुरेष समाप्यते
तथा विधानम् क्रियताम् समर्थाः साधनेषु इति

tadyathā vidhi pūrvam me kratureṣa samāpyate
tathā vidhānam kriyatām samarthāḥ sādhaneṣu iti

तथा इति च अब्रुवन् सर्वे मंत्रिणः प्रतिपूजिता
पार्थिवेन्द्रस्य तद् वाक्यम् यथा पूर्वम् निशंय ते

tathā iti ca abruvan sarve maṃtriṇaḥ pratipūjitā
pārthivendrasya tad vākyam yathā pūrvam niśaṃya te

तथा द्विजाः ते धर्मज्ञा वर्थयतो नृपोत्तमम्
अनुज्ञाताः ततः सर्वे पुनर् जग्मुर् यथा आगतम्

tathā dvijāḥ te dharmajñā varthayato nṛpottamam
anujñātāḥ tataḥ sarve punar jagmur yathā āgatam

विसर्जयित्वा तान् विप्रान् सचिवान् इदम् अब्रवीत्
ऋत्विग्भिः उपसंदिष्टो यथावत् क्रतुर् आप्यताम्

visarjayitvā tān viprān sacivān idam abravīt
ṛtvigbhiḥ upasaṃdiṣṭo yathāvat kratur āpyatām

इति उक्त्वा नृप शार्दूलः सचिवान् समुपस्थितान्
विसर्जयित्वा स्वम् वेश्म प्रविवेश महामतिः

iti uktvā nṛpa śārdūlaḥ sacivān samupasthitān
visarjayitvā svam veśma praviveśa mahāmatiḥ

ततः स गत्वा ताः पत्नीर् नरेन्द्रो हृदयंगमाः
उवाच दीक्षाम् विशत यक्षे।अहम् सुत कारणात्

tataḥ sa gatvā tāḥ patnīr narendro hṛdayaṃgamāḥ
uvāca dīkṣām viśata yakṣe|aham suta kāraṇāt

इति वाल्मीकि रामायणे आदि कावे अष्टमः सर्गः

iti vālmīki rāmāyaṇe ādi kāve aṣṭamaḥ sargaḥ