तप्यमाने तदा देवे स इन्द्राः स अग्नि पुरोगमाः
सेनापतिम् अभीप्सन्तः पितामहम् उपागमन्

tapyamāne tadā deve sa indrāḥ sa agni purogamāḥ
senāpatim abhīpsantaḥ pitāmaham upāgaman

ततो अब्रुवन् सुराः सर्वे भगवंतम् पितामहम्
प्रणिपत्य सुराः राम स इन्द्राः स अग्नि पुरोगमाः

tato abruvan surāḥ sarve bhagavaṃtam pitāmaham
praṇipatya surāḥ rāma sa indrāḥ sa agni purogamāḥ

येन सेनापतिः देव दत्तो भगवता पुरा
स तपः परम् आस्थाय तप्यते स्म सह उमया

yena senāpatiḥ deva datto bhagavatā purā
sa tapaḥ param āsthāya tapyate sma saha umayā

यत् अत्र अनंतरम् कार्यम् लोकानाम् हित कांयया
संविधत्स्व विधानज्ञ त्वम् हि नः परमा गतिः

yat atra anaṃtaram kāryam lokānām hita kāṃyayā
saṃvidhatsva vidhānajña tvam hi naḥ paramā gatiḥ

देवतानाम् वचः श्रुत्वा सर्व लोक पितामहः
सान्त्वयन् मधुरैः वाक्यैः त्रिदशान् इदम् अब्रवीत्

devatānām vacaḥ śrutvā sarva loka pitāmahaḥ
sāntvayan madhuraiḥ vākyaiḥ tridaśān idam abravīt

शैल पुत्र्या यत् उक्तम् तत् न प्रजाः स्वासु पत्निषु
तस्या वचनम् अक्लिष्टम् सत्यम् एव न संशयः

śaila putryā yat uktam tat na prajāḥ svāsu patniṣu
tasyā vacanam akliṣṭam satyam eva na saṃśayaḥ

इयम् आकाश गंगा यस्याम् पुत्रम् हुताशनः
जनयिष्यति देवानाम् सेनापतिम् अरिंदमम्

iyam ākāśa gaṃgā yasyām putram hutāśanaḥ
janayiṣyati devānām senāpatim ariṃdamam

ज्येष्ठा शैलेन्द्र दुहिता मानयिष्यति तम् सुतम्
उमायाः तत् बहुमतम् भविष्यति न संशयः

jyeṣṭhā śailendra duhitā mānayiṣyati tam sutam
umāyāḥ tat bahumatam bhaviṣyati na saṃśayaḥ

तत् श्रुत्वा वचनम् तस्य कृतार्था रघुनन्दन
प्रणिपत्य सुराः सर्वे पितामहम् अपूजयन्

tat śrutvā vacanam tasya kṛtārthā raghunandana
praṇipatya surāḥ sarve pitāmaham apūjayan

ते गत्वा परमम् राम कैलासम् धातु मण्डितम्
अग्निम् नियोजयामासुः पुत्रार्थम् सर्व देवताः

te gatvā paramam rāma kailāsam dhātu maṇḍitam
agnim niyojayāmāsuḥ putrārtham sarva devatāḥ

देव कार्यम् इदम् देव समाधत्स्व हुताशन
शैल पुत्र्याम् महातेजो गंगायाम् तेज उत्सृज

deva kāryam idam deva samādhatsva hutāśana
śaila putryām mahātejo gaṃgāyām teja utsṛja

देवतानाम् प्रतिज्ञाय गंगाम् अभ्येत्य पावकः
गर्भम् धारय वै देवि देवतानाम् इदम् प्रियम्

devatānām pratijñāya gaṃgām abhyetya pāvakaḥ
garbham dhāraya vai devi devatānām idam priyam

इति एतत् वचनम् श्रुत्वा दिव्यम् रूपम् अधारयत्
स तस्या महिमाम् दृष्ट्वा समंतात् अवकीर्यत

iti etat vacanam śrutvā divyam rūpam adhārayat
sa tasyā mahimām dṛṣṭvā samaṃtāt avakīryata

समंततः तदा देवीम् अभ्यषिंचत पावकः
सर्व स्रोतांसि पूर्णानि गंगाया रघुनन्दन

samaṃtataḥ tadā devīm abhyaṣiṃcata pāvakaḥ
sarva srotāṃsi pūrṇāni gaṃgāyā raghunandana

तम् उवाच ततो गंगा सर्व देव पुरोगमम्
अशक्ता धारणे देव तेजः तव समुद्धतम्

tam uvāca tato gaṃgā sarva deva purogamam
aśaktā dhāraṇe deva tejaḥ tava samuddhatam

अथ अब्रवीत् इदम् गंगाम् सर्व देव हुताशनः

atha abravīt idam gaṃgām sarva deva hutāśanaḥ

श्रुत्वा तु अग्नि वचो गंगा तम् गर्भम् अतिभास्वरम्

śrutvā tu agni vaco gaṃgā tam garbham atibhāsvaram

यत् अस्या निर्गतम् तस्मात् तप्त जांबूनद प्रभम्

yat asyā nirgatam tasmāt tapta jāṃbūnada prabham

ताम्रम् कार्ष्णायसम् चैव तैक्ष्ण्यात् एव अभिजायत

tāmram kārṣṇāyasam caiva taikṣṇyāt eva abhijāyata

निक्षिप्त मात्रे गर्भे तु तेजोभिः अभिरंजितम्
सर्वम् पर्वत संनद्धम् सौवर्णम् अभवत् वनम्

nikṣipta mātre garbhe tu tejobhiḥ abhiraṃjitam
sarvam parvata saṃnaddham sauvarṇam abhavat vanam

जातरूपम् इति ख्यातम् तदा प्रभृति राघव
सुवर्णम् पुरुषव्याघ्र हुताशन सम प्रभम्
तृण वृक्ष लता गुल्मम् सर्वम् भवति कांचनम्

jātarūpam iti khyātam tadā prabhṛti rāghava
suvarṇam puruṣavyāghra hutāśana sama prabham
tṛṇa vṛkṣa latā gulmam sarvam bhavati kāṃcanam

तम् कुमारम् ततो जातम् स इन्द्राः सह मरुद् गणाः
क्षीर संभावन अर्थाय कृत्तिकाः समयोजयन्

tam kumāram tato jātam sa indrāḥ saha marud gaṇāḥ
kṣīra saṃbhāvana arthāya kṛttikāḥ samayojayan

ताः क्षीरम् जात मात्रस्य कृत्वा समयम् उत्तमम्
ददुः पुत्रो अयम् अस्माकम् सर्वासाम् इति निश्चिताः

tāḥ kṣīram jāta mātrasya kṛtvā samayam uttamam
daduḥ putro ayam asmākam sarvāsām iti niścitāḥ

ततः तु देवताः सर्वाः कार्तिकेय इति ब्रुवन्
पुत्रः त्रैलोक्य विख्यातो भविष्यति न संशयः

tataḥ tu devatāḥ sarvāḥ kārtikeya iti bruvan
putraḥ trailokya vikhyāto bhaviṣyati na saṃśayaḥ

तेषाम् तत् वचनम् श्रुत्वा स्कन्नम् गर्भ परिस्रवे
स्नापयन् परया लक्ष्ंया दीप्यमानम् यथा अनलम्

teṣām tat vacanam śrutvā skannam garbha parisrave
snāpayan parayā lakṣṃyā dīpyamānam yathā analam

स्कंद इति अब्रुवन् देवाः स्कन्नम् गर्भ परिस्रवात्
कार्तिकेयम् महाबाहुम् काकुत्स्थ ज्वलन उपमम्

skaṃda iti abruvan devāḥ skannam garbha parisravāt
kārtikeyam mahābāhum kākutstha jvalana upamam

प्रादुर्भूतम् ततः क्षीरम् कृत्तिकानाम् अनुत्तमम्
षण्णाम् षड् आननो भूत्वा जग्राह स्तनजम् पयः

prādurbhūtam tataḥ kṣīram kṛttikānām anuttamam
ṣaṇṇām ṣaḍ ānano bhūtvā jagrāha stanajam payaḥ

गृहीत्वा क्षीरम् एक अह्ना सुकुमार वपुः तदा
अजयत् स्वेन वीर्येण दैत्य सैन्य गणान् विभुः

gṛhītvā kṣīram eka ahnā sukumāra vapuḥ tadā
ajayat svena vīryeṇa daitya sainya gaṇān vibhuḥ

सुर सेना गण पतिम् अभ्यषिंचत् महाद्युतिम्
ततः तम् अमराः सर्वे समेत्य अग्नि पुरोगमाः

sura senā gaṇa patim abhyaṣiṃcat mahādyutim
tataḥ tam amarāḥ sarve sametya agni purogamāḥ

एष ते राम गंगाया विस्तरो अभिहितो मया
कुमार संभवः चैव धन्यः पुण्यः तथैव च

eṣa te rāma gaṃgāyā vistaro abhihito mayā
kumāra saṃbhavaḥ caiva dhanyaḥ puṇyaḥ tathaiva ca

इति वाल्मीकि रामायणे आदि काव्ये बाल काण्डे सप्त त्रिंशः सर्गः

iti vālmīki rāmāyaṇe ādi kāvye bāla kāṇḍe sapta triṃśaḥ sargaḥ