तत् श्रुत्वा वचनम् तस्य स्नेह पर्याकुलाक्षरम्
समन्युः कौशिको वाक्यम् प्रति उवाच महीपतिम्

tat śrutvā vacanam tasya sneha paryākulākṣaram
samanyuḥ kauśiko vākyam prati uvāca mahīpatim

पूर्वम् अर्थम् प्रति श्रुत्य प्रतिज्ञाम् हातुम् इच्छसि
राघवाणाम् अयुक्तो।अयम् कुलस्य अस्य विपर्ययः

pūrvam artham prati śrutya pratijñām hātum icchasi
rāghavāṇām ayukto|ayam kulasya asya viparyayaḥ

यद् इदम् ते क्षमम् राजन् गमिष्यामि यथा आगतम्
मिथ्या प्रतिज्ञः काकुत्स्थ सुखी भव सु हृद् वृतः

yad idam te kṣamam rājan gamiṣyāmi yathā āgatam
mithyā pratijñaḥ kākutstha sukhī bhava su hṛd vṛtaḥ

तस्य रोष परीतस्य विश्वामित्रस्य धीमतः
चचाल वसुधा कृत्स्ना देवानाम् च भयम्

tasya roṣa parītasya viśvāmitrasya dhīmataḥ
cacāla vasudhā kṛtsnā devānām ca bhayam

त्रस्त रूपम् तु विज्ञाय जगत्सर्वम् महान् ऋषिः
नृपतिम् सुव्रतो धीरो वसिष्ठो वाक्यम् अब्रवीत्

trasta rūpam tu vijñāya jagatsarvam mahān ṛṣiḥ
nṛpatim suvrato dhīro vasiṣṭho vākyam abravīt

इक्ष्वाकूणाम् कुले जातः साक्षात् धर्म इव अपरः
धृतिमान् सुव्रतः श्रीमान् न धर्मम् हातुम् अर्हसि

ikṣvākūṇām kule jātaḥ sākṣāt dharma iva aparaḥ
dhṛtimān suvrataḥ śrīmān na dharmam hātum arhasi

त्रिषु लोकेषु विख्यातो धर्मात्मा इति राघव
स्व धर्मम् प्रतिपद्यस्व न अधर्मम् वोढुम् अर्हसि

triṣu lokeṣu vikhyāto dharmātmā iti rāghava
sva dharmam pratipadyasva na adharmam voḍhum arhasi

प्रति श्रुत्य करिष्ये इति उक्तम् वाक्यम् अकुर्वतः
इष्टापूर्त वधो भूयात् तस्मात् रामम् विसर्जय

prati śrutya kariṣye iti uktam vākyam akurvataḥ
iṣṭāpūrta vadho bhūyāt tasmāt rāmam visarjaya

कृतास्त्रम् अकृतास्त्रम् वा न एवम् शक्ष्यन्ति राक्षसाः
गुप्तम् कुइशिक पुत्रेण ज्वलनेन अमृतम् यथा

kṛtāstram akṛtāstram vā na evam śakṣyanti rākṣasāḥ
guptam kuiśika putreṇa jvalanena amṛtam yathā

एष विग्रहवान् धर्म एष वीर्यवताम् वरः
एष विद्य अधिको लोके तपसः च परायणम्

eṣa vigrahavān dharma eṣa vīryavatām varaḥ
eṣa vidya adhiko loke tapasaḥ ca parāyaṇam

एषो अस्त्रान् विविधान् वेत्ति त्रैलोक्ये स चराचरे
न एनम् अन्यः पुमान् वेत्ति न च वेत्स्यन्ति केचन

eṣo astrān vividhān vetti trailokye sa carācare
na enam anyaḥ pumān vetti na ca vetsyanti kecana

न देवा न ऋषयः के चित् न अमरा न च राक्षसाः
गन्धर्व यक्ष प्रवराः स किन्नर महोरगाः

na devā na ṛṣayaḥ ke cit na amarā na ca rākṣasāḥ
gandharva yakṣa pravarāḥ sa kinnara mahoragāḥ

सर्व अस्त्राणि कृशाश्वस्य पुत्राः परम धार्मिकाः
कौशिकाय पुरा दत्ता यदा राज्यम् प्रशासति

sarva astrāṇi kṛśāśvasya putrāḥ parama dhārmikāḥ
kauśikāya purā dattā yadā rājyam praśāsati

ते अपि पुत्रा कृशाश्वस्य प्रजापति सुता सुताः
न एक रूपा महावीर्या दीप्तिमंतो जयावहाः

te api putrā kṛśāśvasya prajāpati sutā sutāḥ
na eka rūpā mahāvīryā dīptimaṃto jayāvahāḥ

जया च सुप्रभा च एव दक्ष कन्ये सुमध्यमे
ते सूते अस्त्र शस्त्राणि शतम् परम भास्वरम्

jayā ca suprabhā ca eva dakṣa kanye sumadhyame
te sūte astra śastrāṇi śatam parama bhāsvaram

पंचाशतम् सुतान् लेभे जया लब्ध वरा वरान्
वधायासुरसैन्यानामप्रमेयानरूपिणः
यद्वा
वधाय असुर सैन्यानाम् अप्रमेयान् अरूपिणः

paṃcāśatam sutān lebhe jayā labdha varā varān
vadhāyāsurasainyānāmaprameyānarūpiṇaḥ
- yadvā -
vadhāya asura sainyānām aprameyān arūpiṇaḥ

सुप्रभा अजनयत् च अपि पुत्रान् पंचाशतम् पुनः
संहारान् नाम दुर्धर्षान् दुराक्रामान् बलीयसः

suprabhā ajanayat ca api putrān paṃcāśatam punaḥ
saṃhārān nāma durdharṣān durākrāmān balīyasaḥ

तानि च अस्त्राणि वेत्ति एष यथावत् कुशिक आत्मजः
अपूर्वाणाम् च जनने शक्तो भूयः च धर्मवित्

tāni ca astrāṇi vetti eṣa yathāvat kuśika ātmajaḥ
apūrvāṇām ca janane śakto bhūyaḥ ca dharmavit

तेन अस्य मुनि मुख्यस्य धर्मज्ञस्य महात्मनः
न किंचिद् अस्ति अविदितम् भूतम् भव्यम् च राघव

tena asya muni mukhyasya dharmajñasya mahātmanaḥ
na kiṃcid asti aviditam bhūtam bhavyam ca rāghava

एवम् वीर्यो महातेजा विश्वामित्रो महा यशाः
न राम गमने राजन् संशयम् गन्तुम् अर्हसि

evam vīryo mahātejā viśvāmitro mahā yaśāḥ
na rāma gamane rājan saṃśayam gantum arhasi

तेषाम् निग्रहणे शक्तः स्वयम् च कुशिकात्मजः
तव पुत्र हितार्थाय त्वाम् उपेत्य अभि याचते

teṣām nigrahaṇe śaktaḥ svayam ca kuśikātmajaḥ
tava putra hitārthāya tvām upetya abhi yācate

इति वाल्मीकि रामायणे आदिकाव्ये बाल काण्डे एकविंशः सर्गः

iti vālmīki rāmāyaṇe ādikāvye bāla kāṇḍe ekaviṃśaḥ sargaḥ