पुनः प्राप्ते वसन्ते तु पूर्णः संवत्सरो।अभवत्
प्रसवार्थम् गतो यष्टुम् हयमेधेन वीर्यवान्

punaḥ prāpte vasante tu pūrṇaḥ saṃvatsaro|abhavat
prasavārtham gato yaṣṭum hayamedhena vīryavān

अभिवाद्य वसिष्ठम् च न्यायतः प्रतिपूज्य च
अब्रवीत् प्रश्रितम् वाक्यम् प्रसवार्थम् द्विजोत्तमम्

abhivādya vasiṣṭham ca nyāyataḥ pratipūjya ca
abravīt praśritam vākyam prasavārtham dvijottamam

यज्ञो मे क्रियताम् ब्रह्मन् यथोक्तम् मुनिपुङ्गव
यथा न विघ्नाः क्रियन्ते यज्ञांगेषु विधीयताम्

yajño me kriyatām brahman yathoktam munipuṅgava
yathā na vighnāḥ kriyante yajñāṃgeṣu vidhīyatām

भवान् स्निग्धः सुहृन् मह्यम् गुरुः च परमो महान्
वोढव्यो भवता च एव भारो यज्ञस्य च उद्यतः

bhavān snigdhaḥ suhṛn mahyam guruḥ ca paramo mahān
voḍhavyo bhavatā ca eva bhāro yajñasya ca udyataḥ

तथा इति च स राजानम् अब्रवीत् द्विजसत्तमः
करिष्ये सर्वम् एव एतत् भवता यत् समर्थितम्

tathā iti ca sa rājānam abravīt dvijasattamaḥ
kariṣye sarvam eva etat bhavatā yat samarthitam

ततो।अब्रवीत् द्विजान् वृद्धान् यज्ञ कर्मसु निष्ठितान्
स्थापत्ये निष्ठिताम् च एव वृद्धान् परम धार्मिकान्

tato|abravīt dvijān vṛddhān yajña karmasu niṣṭhitān
sthāpatye niṣṭhitām ca eva vṛddhān parama dhārmikān

ब्राह्मण आवसथाः चैव कर्तव्याः शतशः शुभाः
भक्ष्य अन्न पानैः बहुभिः समुपेताः सुनिष्ठिताः

brāhmaṇa āvasathāḥ caiva kartavyāḥ śataśaḥ śubhāḥ
bhakṣya anna pānaiḥ bahubhiḥ samupetāḥ suniṣṭhitāḥ

तथा पौर जनस्य अपि कर्तव्याः च सुविस्तराः
आगतानाम् सुदूरात् च पार्थिवानाम् पृथक् पृथक्

tathā paura janasya api kartavyāḥ ca suvistarāḥ
āgatānām sudūrāt ca pārthivānām pṛthak pṛthak

वाजिवारण शलाः च तथा शय्या गृहाणि च
भटानाम् महदावासम् वैदेशिक निवासिनाम्

vājivāraṇa śalāḥ ca tathā śayyā gṛhāṇi ca
bhaṭānām mahadāvāsam vaideśika nivāsinām

आवासा बहु भक्ष्या वै सर्व कामैः उपस्थिताः
तथा पौरजन्स्य अपि जनस्य बहु शोभनम्

āvāsā bahu bhakṣyā vai sarva kāmaiḥ upasthitāḥ
tathā paurajansya api janasya bahu śobhanam

दातव्यम् अन्नम् विधिवत् सत्कृत्य न तु लीलया
सर्वे वर्णा यथा पूजाम् प्राप्नुवन्ति सुसत्कृताः

dātavyam annam vidhivat satkṛtya na tu līlayā
sarve varṇā yathā pūjām prāpnuvanti susatkṛtāḥ

यज्ञ कर्मसु ये व्यग्राः पुरुषाः शिल्पिनः तथा

yajña karmasu ye vyagrāḥ puruṣāḥ śilpinaḥ tathā

यथा सर्वम् सुविहितम् न किंचित् परिहीयते
तथा भवन्तः कुर्वन्तु प्रीति युक्तेन चेतसा

yathā sarvam suvihitam na kiṃcit parihīyate
tathā bhavantaḥ kurvantu prīti yuktena cetasā

ततः सर्वे समागंय वसिष्ठम् इदम् अब्रुवन्
यथेष्टम् तत् सुविहितम् न किंचित् परिहीयते

tataḥ sarve samāgaṃya vasiṣṭham idam abruvan
yatheṣṭam tat suvihitam na kiṃcit parihīyate

ततः सुमंत्रम् आहूय वसिष्ठो वाक्यम् अब्रवीत्

tataḥ sumaṃtram āhūya vasiṣṭho vākyam abravīt

मिथिलाधिपतिम् शूरम् जनकम् सत्य वादिनम्

mithilādhipatim śūram janakam satya vādinam

तथा काशी पतिम् स्निग्धम् सततम् प्रिय वादिनम्
सद् वृत्तम् देवसंकाशम् स्वयम् एव अनयस्व ह

tathā kāśī patim snigdham satatam priya vādinam
sad vṛttam devasaṃkāśam svayam eva anayasva ha

तथा केकय राजानम् वृद्धम् परम धार्मिकम्
श्वशुरम् राज सिंहस्य सपुत्रम् त्वम् इह आनय

tathā kekaya rājānam vṛddham parama dhārmikam
śvaśuram rāja siṃhasya saputram tvam iha ānaya

अङ्गेश्वरम् महेष्वासम् रोमपादम् सु सत्कृतम्
वयस्यम् राज सिंहस्य सपुत्रम् तम् इह आनय

aṅgeśvaram maheṣvāsam romapādam su satkṛtam
vayasyam rāja siṃhasya saputram tam iha ānaya

तथा कोसल राजानम् भानुमंतम् सुसत्कृतम्
मगध अधिपतिम् शूरम् सर्व शास्त्र विशारदम्

tathā kosala rājānam bhānumaṃtam susatkṛtam
magadha adhipatim śūram sarva śāstra viśāradam

प्राप्तिज्ञम् परमोदारम् सुसत्कृतम् पुरुषर्षभम्
राज्ञः शासनम् आदाय चोदयस्व नृपर्षभान्
प्राचीनान् सिन्धु सौवीरान् सौराष्ठ्रेयाम् च पार्थिवान्

prāptijñam paramodāram susatkṛtam puruṣarṣabham
rājñaḥ śāsanam ādāya codayasva nṛparṣabhān
prācīnān sindhu sauvīrān saurāṣṭhreyām ca pārthivān

दाक्षिणात्यान् नरेन्द्राम् च समस्तान् आनयस्व ह
सन्ति स्निग्धाः च ये च अन्ये राजानः पृथिवी तले

dākṣiṇātyān narendrām ca samastān ānayasva ha
santi snigdhāḥ ca ye ca anye rājānaḥ pṛthivī tale

वसिष्ठ वाक्यम् तत् श्रुत्वा सुमंत्रः त्वरितः तदा
व्यादिशत् पुरुषान् तत्र राज्ञाम् आनयने शुभान्

vasiṣṭha vākyam tat śrutvā sumaṃtraḥ tvaritaḥ tadā
vyādiśat puruṣān tatra rājñām ānayane śubhān

स्वयम् एव हि धर्मात्मा प्रयातो मुनि शासनात्
सुमंत्रः त्वरितो भूत्वा समानेतुम् महामतिः

svayam eva hi dharmātmā prayāto muni śāsanāt
sumaṃtraḥ tvarito bhūtvā samānetum mahāmatiḥ

ते च कर्मान्तिकाः सर्वे वसिष्ठाय च महर्षये
सर्वम् निवेदयन्ति स्म यज्ञे यत् उपकल्पितम्

te ca karmāntikāḥ sarve vasiṣṭhāya ca maharṣaye
sarvam nivedayanti sma yajñe yat upakalpitam

ततः प्रीतो द्विज श्रेष्ठः तान् सर्वान् मुनिर् अब्रवीत्
अवज्ञया न दातव्यम् कस्य चित् लीलया अपि वा

tataḥ prīto dvija śreṣṭhaḥ tān sarvān munir abravīt
avajñayā na dātavyam kasya cit līlayā api vā

ततः कैश्चित् अहो रात्रैः उपयाता महीक्षितः

tataḥ kaiścit aho rātraiḥ upayātā mahīkṣitaḥ

ततो वसिष्ठः सुप्रीतो राजानम् इदम् अब्रवीत्

tato vasiṣṭhaḥ suprīto rājānam idam abravīt

यज्ञीयम् च कृतम् सर्वम् पुरुषैः सुसमाहितैः
निर्यातु च भवान् यष्टुम् यज्ञ आयतनम् अन्तिकात्

yajñīyam ca kṛtam sarvam puruṣaiḥ susamāhitaiḥ
niryātu ca bhavān yaṣṭum yajña āyatanam antikāt

सर्वकामैः उपहृतैः उपेतम् वै समन्ततः
द्रष्टुम् अर्हसि राजेन्द्र मनसेव विनिर्मितम्

sarvakāmaiḥ upahṛtaiḥ upetam vai samantataḥ
draṣṭum arhasi rājendra manaseva vinirmitam

तथा वसिष्ठ वचनात् ऋष्यशृन्गस्य च उभयोः
दिवसे शुभ नक्षत्रे निर्यातो जगतीपतिः

tathā vasiṣṭha vacanāt ṛṣyaśṛngasya ca ubhayoḥ
divase śubha nakṣatre niryāto jagatīpatiḥ

ततो वसिष्ठ प्रमुखाः सर्व एव द्विजोत्तमाः
ऋष्यशृन्गम् पुरस्कृत्य यज्ञ कर्म आरभन् तदा

tato vasiṣṭha pramukhāḥ sarva eva dvijottamāḥ
ṛṣyaśṛngam puraskṛtya yajña karma ārabhan tadā

इति श्री वाल्मिकि रामायणे बालकाण्डे त्रयोदशः सर्गः

iti śrī vālmiki rāmāyaṇe bālakāṇḍe trayodaśaḥ sargaḥ