ते तु तस्मिन् महा वृक्षौषित्वा रजनीम् शिवाम्
विमले अभ्युदिते सूर्ये तस्मात् देशात् प्रतस्थिरे

te tu tasmin mahā vṛkṣauṣitvā rajanīm śivām
vimale abhyudite sūrye tasmāt deśāt pratasthire

यत्र भागीरथी गन्गा यमुनाम् अभिवर्तते
जग्मुस् तम् देशम् उद्दिश्य विगाह्य सुमहद् वनम्

yatra bhāgīrathī gangā yamunām abhivartate
jagmus tam deśam uddiśya vigāhya sumahad vanam

यथा क्षेमेण गच्चन् स पश्यम्ः च विविधान् द्रुमान्
निवृत्त मात्रे दिवसे रामः सौमित्रिम् अब्रवीत्

yathā kṣemeṇa gaccan sa paśyamḥ ca vividhān drumān
nivṛtta mātre divase rāmaḥ saumitrim abravīt

प्रयागम् अभितः पश्य सौमित्रे धूमम् उन्नतम्
अग्नेर् भगवतः केतुम् मन्ये सम्निहितः मुनिः

prayāgam abhitaḥ paśya saumitre dhūmam unnatam
agner bhagavataḥ ketum manye samnihitaḥ muniḥ

नूनम् प्राप्ताः स्म सम्भेदम् गन्गा यमुनयोः वयम्
तथा हि श्रूयते शम्ब्दो वारिणा वारि घट्टितः

nūnam prāptāḥ sma sambhedam gangā yamunayoḥ vayam
tathā hi śrūyate śambdo vāriṇā vāri ghaṭṭitaḥ

दारूणि परिभिन्नानि वनजैः उपजीविभिः
भरद्वाज आश्रमे च एते दृश्यन्ते विविधा द्रुमाः

dārūṇi paribhinnāni vanajaiḥ upajīvibhiḥ
bharadvāja āśrame ca ete dṛśyante vividhā drumāḥ

धन्विनौ तौ सुखम् गत्वा लम्बमाने दिवा करे
गन्गा यमुनयोह् संधौ प्रापतुर् निलयम् मुनेः

dhanvinau tau sukham gatvā lambamāne divā kare
gangā yamunayoh saṃdhau prāpatur nilayam muneḥ

रामः तु आश्रमम् आसाद्य त्रासयन् मृग पक्षिणः
गत्वा मुहूर्तम् अध्वानम् भरद्वाजम् उपागमत्

rāmaḥ tu āśramam āsādya trāsayan mṛga pakṣiṇaḥ
gatvā muhūrtam adhvānam bharadvājam upāgamat

ततः तु आश्रमम् आसाद्य मुनेर् दर्शन कान्क्षिणौ
सीतया अनुगतौ वीरौ दूरात् एव अवतस्थतुः

tataḥ tu āśramam āsādya muner darśana kānkṣiṇau
sītayā anugatau vīrau dūrāt eva avatasthatuḥ

स प्रविश्य महात्मानमृषिम् शिष्यगणैर्वऋतम्
संशितव्रतमेकाग्रम् तपसा लब्धचक्षुषम्

sa praviśya mahātmānamṛṣim śiṣyagaṇairvaṛtam
saṃśitavratamekāgram tapasā labdhacakṣuṣam

न्यवेदयत च आत्मानम् तस्मै लक्ष्मण पूर्वजः
पुत्रौ दशरथस्य आवाम् भगवन् राम लक्ष्मणौ

nyavedayata ca ātmānam tasmai lakṣmaṇa pūrvajaḥ
putrau daśarathasya āvām bhagavan rāma lakṣmaṇau

भार्या मम इयम् वैदेही कल्याणी जनक आत्मजा
माम् च अनुयाता विजनम् तपो वनम् अनिन्दिता

bhāryā mama iyam vaidehī kalyāṇī janaka ātmajā
mām ca anuyātā vijanam tapo vanam aninditā

पित्रा प्रव्राज्यमानम् माम् सौमित्रिर् अनुजः प्रियः
अयम् अन्वगमद् भ्राता वनम् एव दृढ व्रतः

pitrā pravrājyamānam mām saumitrir anujaḥ priyaḥ
ayam anvagamad bhrātā vanam eva dṛḍha vrataḥ

पित्रा नियुक्ता भगवन् प्रवेष्यामः तपो वनम्
धर्मम् एव आचरिष्यामः तत्र मूल फल अशनाः

pitrā niyuktā bhagavan praveṣyāmaḥ tapo vanam
dharmam eva ācariṣyāmaḥ tatra mūla phala aśanāḥ

तस्य तत् वचनम् श्रुत्वा राज पुत्रस्य धीमतः
उपानयत धर्म आत्मा गाम् अर्घ्यम् उदकम् ततः

tasya tat vacanam śrutvā rāja putrasya dhīmataḥ
upānayata dharma ātmā gām arghyam udakam tataḥ

नानाविधानन्नरसान् वन्यमूलफलाश्रयान्
तेभ्यो ददौ तप्ततपा वासम् चैवाभ्यकल्पयत्

nānāvidhānannarasān vanyamūlaphalāśrayān
tebhyo dadau taptatapā vāsam caivābhyakalpayat

मृग पक्षिभिर् आसीनो मुनिभिः च समन्ततः
रामम् आगतम् अभ्यर्च्य स्वागतेन आह तम् मुनिः

mṛga pakṣibhir āsīno munibhiḥ ca samantataḥ
rāmam āgatam abhyarcya svāgatena āha tam muniḥ

प्रतिगृह्य च ताम् अर्चाम् उपविष्टम् स राघवम्
भरद्वाजो अब्रवीद् वाक्यम् धर्म युक्तम् इदम् तदा

pratigṛhya ca tām arcām upaviṣṭam sa rāghavam
bharadvājo abravīd vākyam dharma yuktam idam tadā

चिरस्य खलु काकुत्स्थ पश्यामि त्वाम् इह आगतम्
श्रुतम् तव मया च इदम् विवासनम् अकारणम्

cirasya khalu kākutstha paśyāmi tvām iha āgatam
śrutam tava mayā ca idam vivāsanam akāraṇam

अवकाशो विविक्तः अयम् महा नद्योह् समागमे
पुण्यः च रमणीयः च वसतु इह भगान् सुखम्

avakāśo viviktaḥ ayam mahā nadyoh samāgame
puṇyaḥ ca ramaṇīyaḥ ca vasatu iha bhagān sukham

एवम् उक्तः तु वचनम् भरद्वाजेन राघवः
प्रत्युवाच शुभम् वाक्यम् रामः सर्व हिते रतः

evam uktaḥ tu vacanam bharadvājena rāghavaḥ
pratyuvāca śubham vākyam rāmaḥ sarva hite rataḥ

भगवन्न् इताअसन्नः पौर जानपदो जनः
सुदर्शमिह माम् प्रेक्ष्य मन्ये।अह मिममाश्रमम्

bhagavann itāasannaḥ paura jānapado janaḥ
sudarśamiha mām prekṣya manye|aha mimamāśramam

एक अन्ते पश्य भगवन्न् आश्रम स्थानम् उत्तमम्
रमते यत्र वैदेही सुख अर्हा जनक आत्मजा

eka ante paśya bhagavann āśrama sthānam uttamam
ramate yatra vaidehī sukha arhā janaka ātmajā

एतत् श्रुत्वा शुभम् वाक्यम् भरद्वाजो महा मुनिः
राघवस्य ततः वाक्यम् अर्थ ग्राहकम् अब्रवीत्

etat śrutvā śubham vākyam bharadvājo mahā muniḥ
rāghavasya tataḥ vākyam artha grāhakam abravīt

दश क्रोशैतः तात गिरिर् यस्मिन् निवत्स्यसि
महर्षि सेवितः पुण्यः सर्वतः सुख दर्शनः

daśa krośaitaḥ tāta girir yasmin nivatsyasi
maharṣi sevitaḥ puṇyaḥ sarvataḥ sukha darśanaḥ

यावता चित्र कूटस्य नरः शृन्गाणि अवेक्षते
कल्याणानि समाधत्ते न पापे कुरुते मनः

yāvatā citra kūṭasya naraḥ śṛngāṇi avekṣate
kalyāṇāni samādhatte na pāpe kurute manaḥ

ऋषयः तत्र बहवो विहृत्य शरदाम् शतम्
तपसा दिवम् आरूधाः कपाल शिरसा सह

ṛṣayaḥ tatra bahavo vihṛtya śaradām śatam
tapasā divam ārūdhāḥ kapāla śirasā saha

प्रविविक्तम् अहम् मन्ये तम् वासम् भवतः सुखम्
इह वा वन वासाय वस राम मया सह

praviviktam aham manye tam vāsam bhavataḥ sukham
iha vā vana vāsāya vasa rāma mayā saha

स रामम् सर्व कामैअः तम् भरद्वाजः प्रिय अतिथिम्
सभार्यम् सह च भ्रात्रा प्रतिजग्राह धर्मवित्

sa rāmam sarva kāmaiaḥ tam bharadvājaḥ priya atithim
sabhāryam saha ca bhrātrā pratijagrāha dharmavit

तस्य प्रयागे रामस्य तम् महर्षिम् उपेयुषः
प्रपन्ना रजनी पुण्या चित्राः कथयतः कथाः

tasya prayāge rāmasya tam maharṣim upeyuṣaḥ
prapannā rajanī puṇyā citrāḥ kathayataḥ kathāḥ

सीतातृतीय काकुत्स्थह् परिश्रान्तः सुखोचितः
भरद्वाजाश्रमे रम्ये ताम् रात्रि मवस्त्सुखम्

sītātṛtīya kākutsthah pariśrāntaḥ sukhocitaḥ
bharadvājāśrame ramye tām rātri mavastsukham

प्रभातायाम् रजन्याम् तु भरद्वाजम् उपागमत्
उवाच नर शार्दूलो मुनिम् ज्वलित तेजसम्

prabhātāyām rajanyām tu bharadvājam upāgamat
uvāca nara śārdūlo munim jvalita tejasam

शर्वरीम् भवनन्न् अद्य सत्य शील तव आश्रमे
उषिताः स्म इह वसतिम् अनुजानातु नो भवान्

śarvarīm bhavanann adya satya śīla tava āśrame
uṣitāḥ sma iha vasatim anujānātu no bhavān

रात्र्याम् तु तस्याम् व्युष्टायाम् भरद्वाजो अब्रवीद् इदम्
मधु मूल फल उपेतम् चित्र कूटम् व्रज इति ह

rātryām tu tasyām vyuṣṭāyām bharadvājo abravīd idam
madhu mūla phala upetam citra kūṭam vraja iti ha

वासमौपयिकम् मन्ये तव राम महाबल
नानानगगणोपेतः किन्नरोरगसेवितह्

vāsamaupayikam manye tava rāma mahābala
nānānagagaṇopetaḥ kinnaroragasevitah

तत्र कुन्जर यूथानि मृग यूथानि च अभितः

tatra kunjara yūthāni mṛga yūthāni ca abhitaḥ

सरित्प्रस्रवणप्रस्थान् दरीकन्धरनिर्घरान्

saritprasravaṇaprasthān darīkandharanirgharān

इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे आदिकाव्ये अयोध्याकाण्डे चतुःपंचाशः सर्गः

ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe ādikāvye ayodhyākāṇḍe catuḥpaṃcāśaḥ sargaḥ