तौ तु तत्र स्थितौ दृष्ट्वा भ्रातरौ राम लक्ष्मणौ
बाहु पाश परिक्षिप्तौ कबन्धो वाक्यम् अब्रवीत्

tau tu tatra sthitau dṛṣṭvā bhrātarau rāma lakṣmaṇau
bāhu pāśa parikṣiptau kabandho vākyam abravīt

तिष्ठतः किम् नु माम् दृष्ट्वा क्षुधा आर्तम् क्षत्रिय ऋषभौ
आहार अर्थम् तु सन्दिष्टौ दैवेन गत चेतसौ

tiṣṭhataḥ kim nu mām dṛṣṭvā kṣudhā ārtam kṣatriya ṛṣabhau
āhāra artham tu sandiṣṭau daivena gata cetasau

तत् श्रुत्वा लक्ष्मणो वाक्यम् प्राप्त कालम् हितम् तदा
उवाच आर्तिम् समापन्नो विक्रमे कृत निश्चयः

tat śrutvā lakṣmaṇo vākyam prāpta kālam hitam tadā
uvāca ārtim samāpanno vikrame kṛta niścayaḥ

त्वाम् च माम् च पुरा तूर्णम् आदत्ते राक्षस अधमः
तस्मात् असिभ्याम् अस्य आशु बाहू चिन्दावहे गुरू

tvām ca mām ca purā tūrṇam ādatte rākṣasa adhamaḥ
tasmāt asibhyām asya āśu bāhū cindāvahe gurū

भिषणो अयम् महाकायो राक्षसो भुज विक्रमः
लोकम् हि अति जितम् कृत्वा हि अवाम् हन्तुम् इह इच्छति

bhiṣaṇo ayam mahākāyo rākṣaso bhuja vikramaḥ
lokam hi ati jitam kṛtvā hi avām hantum iha icchati

निश्चेष्टानाम् वधो राजन् कुत्स्तितो जगती पतेः
क्रतु मध्य उपनीतानाम् पशूनाम् इव राघव

niśceṣṭānām vadho rājan kutstito jagatī pateḥ
kratu madhya upanītānām paśūnām iva rāghava

एतत् संजल्पितम् श्रुत्वा तयोः क्रुद्धः तु राक्षसः
विदार्य आस्यम् ततो रौद्रम् तौ भक्षयितुम् आरभत्

etat saṃjalpitam śrutvā tayoḥ kruddhaḥ tu rākṣasaḥ
vidārya āsyam tato raudram tau bhakṣayitum ārabhat

ततः तौ देश कालज्ञौ खड्गाभ्याम् एव राघवौ
अच्छिन्दताम् सुसंहृष्टौ बाहू तस्य अंस देशतः

tataḥ tau deśa kālajñau khaḍgābhyām eva rāghavau
acchindatām susaṃhṛṣṭau bāhū tasya aṃsa deśataḥ

दक्षिणो दक्षिणम् बाहुम् असक्तम् असिना ततः
चिच्छेद रामो वेगेन सव्यम् वीरः तु लक्ष्मणः

dakṣiṇo dakṣiṇam bāhum asaktam asinā tataḥ
ciccheda rāmo vegena savyam vīraḥ tu lakṣmaṇaḥ

स पपात महाबाहुः चिन्न बाहुः महा स्वनः
खम् च गाम् च दिशः चैव नादयन् जलदो यथा

sa papāta mahābāhuḥ cinna bāhuḥ mahā svanaḥ
kham ca gām ca diśaḥ caiva nādayan jalado yathā

स निकृत्तौ भुजौ दृष्ट्वा शोणित ओघ परिप्लुतः
दीनः पप्रच्छ तौ वीरौ कौ युवाम् इति दानवः

sa nikṛttau bhujau dṛṣṭvā śoṇita ogha pariplutaḥ
dīnaḥ papraccha tau vīrau kau yuvām iti dānavaḥ

इति तस्य ब्रुवाणस्य लक्ष्मणः शुभ लक्षणः
शशंस तस्य काकुत्स्थम् कबंधस्य महाबलः

iti tasya bruvāṇasya lakṣmaṇaḥ śubha lakṣaṇaḥ
śaśaṃsa tasya kākutstham kabaṃdhasya mahābalaḥ

अयम् इक्ष्वाकु दायादो रामो नाम जनैः श्रुतः
तस्य एव अवरजम् विद्धि भ्रातरम् माम् च लक्ष्मणम्

ayam ikṣvāku dāyādo rāmo nāma janaiḥ śrutaḥ
tasya eva avarajam viddhi bhrātaram mām ca lakṣmaṇam

मात्रा प्रतिहतो राज्ये रामः प्रवाजितो वनम्
मया सह चरति एष भार्यया च महत् वनम्

mātrā pratihato rājye rāmaḥ pravājito vanam
mayā saha carati eṣa bhāryayā ca mahat vanam

अस्य देव प्रभावस्य वसतो विजने वने
रक्षसा अपहृता भार्या याम् इच्छन्तौ इह आगतौ

asya deva prabhāvasya vasato vijane vane
rakṣasā apahṛtā bhāryā yām icchantau iha āgatau

त्वम् तु को वा किम् अर्थम् वा कबन्ध सदृशो वने
आस्येन उरसि दीप्तेन भग्न जन्घो विचेष्टसे

tvam tu ko vā kim artham vā kabandha sadṛśo vane
āsyena urasi dīptena bhagna jangho viceṣṭase

एवम् उक्तः कबंधः तु लक्ष्मणेन उत्तरम् वचः
उवाच परम प्रीतः तत् इन्द्र वचनम् स्मरन्

evam uktaḥ kabaṃdhaḥ tu lakṣmaṇena uttaram vacaḥ
uvāca parama prītaḥ tat indra vacanam smaran

स्वागतम् वाम् नरव्याघ्रौ दिष्ट्या पश्यामि वाम् अहम्
दिष्ट्या च इमौ निकृत्तौ मे युवाभ्याम् बाहु बन्धनौ

svāgatam vām naravyāghrau diṣṭyā paśyāmi vām aham
diṣṭyā ca imau nikṛttau me yuvābhyām bāhu bandhanau

इति वाल्मीकि रामायणे आदि काव्ये अरण्य काण्डे सप्ततितमः सर्गः

iti vālmīki rāmāyaṇe ādi kāvye araṇya kāṇḍe saptatitamaḥ sargaḥ