स दृष्ट्वा लक्ष्मणम् दीनम् शून्यम् दशरथ आत्मजः
पर्यपृच्छत धर्माअत्मा वैदेहीम् आगतम् विना

sa dṛṣṭvā lakṣmaṇam dīnam śūnyam daśaratha ātmajaḥ
paryapṛcchata dharmāatmā vaidehīm āgatam vinā

प्रस्थितम् दण्डक अरण्यम् या माम् अनुजगाम ह
क्व सा लक्ष्मण वैदेही याम् हित्वा त्वम् इह आगतः

prasthitam daṇḍaka araṇyam yā mām anujagāma ha
kva sā lakṣmaṇa vaidehī yām hitvā tvam iha āgataḥ

राज्य भ्रष्टस्य दीनस्य दण्डकान् परिधावतः
क्व सा दुःख सहाया मे वैदेही तनु मध्यमा

rājya bhraṣṭasya dīnasya daṇḍakān paridhāvataḥ
kva sā duḥkha sahāyā me vaidehī tanu madhyamā

याम् विना न उत्सहे वीर मुहूर्तम् अपि जीवितुम्
क्व सा प्राण सहाया मे सीता सुर सुत उपमा

yām vinā na utsahe vīra muhūrtam api jīvitum
kva sā prāṇa sahāyā me sītā sura suta upamā

पतित्वम् अमराणाम् वा पृथिव्याः च अपि लक्ष्मण
विना ताम् तपनीय आभाम् न इच्छेयम् जनक आत्मजाम्

patitvam amarāṇām vā pṛthivyāḥ ca api lakṣmaṇa
vinā tām tapanīya ābhām na iccheyam janaka ātmajām

कच्चित् जीवति वैदेही प्राणैः प्रियतरा मम
कच्चित् प्रव्राजनम् वीर न मे मिथ्या भविष्यति

kaccit jīvati vaidehī prāṇaiḥ priyatarā mama
kaccit pravrājanam vīra na me mithyā bhaviṣyati

सीता निमित्तम् सौमित्रे मृते मयि गते त्वयि
कच्चित् स कामा सुखिता कैकेयी सा भविष्यति

sītā nimittam saumitre mṛte mayi gate tvayi
kaccit sa kāmā sukhitā kaikeyī sā bhaviṣyati

स पुत्र राज्याम् सिद्ध अर्थाम् मृत पुत्रा तपस्विनी
उपस्थास्यति कौसल्या कच्चित् सौम्येन सौम्य न कैकयीम्

sa putra rājyām siddha arthām mṛta putrā tapasvinī
upasthāsyati kausalyā kaccit saumyena - saumya na - kaikayīm

यदि जीवति वैदेही गमिष्याम्य् आश्रमम् पुनः
सुवृत्ता यदि वृत्ता सा प्राणान् त्यक्ष्यामि लक्ष्मण

yadi jīvati vaidehī gamiṣyāmy āśramam punaḥ
suvṛttā yadi vṛttā sā prāṇān tyakṣyāmi lakṣmaṇa

यदि माम् आश्रम गतम् वैदेही न अभिभाषते
पुनः प्रहसिता सीता विनशिष्यामि लक्ष्मण

yadi mām āśrama gatam vaidehī na abhibhāṣate
punaḥ prahasitā sītā vinaśiṣyāmi lakṣmaṇa

ब्रूहि लक्ष्मण वैदेही यदि जीवति वा न वा
त्वयि प्रमत्ते रक्षोभिः भक्षिता वा तपस्विनी

brūhi lakṣmaṇa vaidehī yadi jīvati vā na vā
tvayi pramatte rakṣobhiḥ bhakṣitā vā tapasvinī

सुकुमारी च बाला च नित्यम् च अदुःख दर्शिनी
मत् वियोगेन वैदेही व्यक्तम् शोचति दुर्मनाः

sukumārī ca bālā ca nityam ca aduḥkha darśinī
mat viyogena vaidehī vyaktam śocati durmanāḥ

सर्वथा रक्षसा तेन जिह्मेन सुदुरात्मना
वदता लक्ष्मण इति उच्छैः तव अपि जनितम् भयम्

sarvathā rakṣasā tena jihmena sudurātmanā
vadatā lakṣmaṇa iti ucchaiḥ tava api janitam bhayam

श्रुतः च मन्ये वैदेह्या स स्वरः सदृशो मम
त्रस्तया प्रेषितः त्वम् च द्रष्टुम् माम् शीघ्रम् आगतः

śrutaḥ ca manye vaidehyā sa svaraḥ sadṛśo mama
trastayā preṣitaḥ tvam ca draṣṭum mām śīghram āgataḥ

सर्वथा तु कृतम् कष्टम् सीताम् उत्सृजता वने
प्रतिकर्तुम् नृशंसानाम् रक्षसाम् दत्तम् अन्तरम्

sarvathā tu kṛtam kaṣṭam sītām utsṛjatā vane
pratikartum nṛśaṃsānām rakṣasām dattam antaram

दुःखिताः खर घातेन राक्षसाः पिशित अशनाः
तैः सीता निहता घोरैः भविष्यति न संशयः

duḥkhitāḥ khara ghātena rākṣasāḥ piśita aśanāḥ
taiḥ sītā nihatā ghoraiḥ bhaviṣyati na saṃśayaḥ

अहो अस्मि व्यसने मग्नः सर्वथा रिपु नाशन
किम् तु इदानीम् करिष्यामि शंके प्राप्तव्यम् ईदृशम्

aho asmi vyasane magnaḥ sarvathā ripu nāśana
kim tu idānīm kariṣyāmi śaṃke prāptavyam īdṛśam

इति सीताम् वरारोहाम् चिंतयन् एव राघवः
आजगाम जन स्थानम् त्वरया सह लक्ष्मणः

iti sītām varārohām ciṃtayan eva rāghavaḥ
ājagāma jana sthānam tvarayā saha lakṣmaṇaḥ

इति वाल्मीकि रामायणे आदि काव्ये अरण्य काण्डे अष्ट पंचाशः सर्गः

iti vālmīki rāmāyaṇe ādi kāvye araṇya kāṇḍe aṣṭa paṃcāśaḥ sargaḥ