एवम् अस्मि तदा मुक्तः कथंचित् तेन संयुगे
इदानीम् अपि यत् वृत्तम् तत् शृउणुष्व यत् उत्तरम्

evam asmi tadā muktaḥ kathaṃcit tena saṃyuge
idānīm api yat vṛttam tat śṛuṇuṣva yat uttaram

राक्षाभ्याम् अहम् द्वाभ्याम् अनिर्विण्णः तथा कृतः
सहितो मृग रूपाभ्याम् प्रविष्टो द।न्डका वने

rākṣābhyām aham dvābhyām anirviṇṇaḥ tathā kṛtaḥ
sahito mṛga rūpābhyām praviṣṭo da|nḍakā vane

दीप्त जिह्वो महादंष्ट्रः तीक्ष्ण शृंगो महाबलः
व्यचरन् द।न्डाकारण्यम् मांस भक्षो महामृगः

dīpta jihvo mahādaṃṣṭraḥ tīkṣṇa śṛṃgo mahābalaḥ
vyacaran da|nḍākāraṇyam māṃsa bhakṣo mahāmṛgaḥ

अग्निहोत्रेषु तीर्थेषु चैत्य वृक्षेषु रावण
अत्यन्त घोरो व्यचरन् तापसान् संप्रधर्षयन्

agnihotreṣu tīrtheṣu caitya vṛkṣeṣu rāvaṇa
atyanta ghoro vyacaran tāpasān saṃpradharṣayan

निहत्य द।न्डकारण्ये तापसान् धर्मचरिणः
रुधिराणि पिबन्तः तेषाम् तन् मांसानि च भक्षयन्

nihatya da|nḍakāraṇye tāpasān dharmacariṇaḥ
rudhirāṇi pibantaḥ teṣām tan māṃsāni ca bhakṣayan

ऋषि माअंस अशनः क्रूरः त्रासयन् वनगोचरान्
तदा रुधिर मत्तो अहम् व्यचरन् द।न्डका वनम्

ṛṣi māaṃsa aśanaḥ krūraḥ trāsayan vanagocarān
tadā rudhira matto aham vyacaran da|nḍakā vanam

तदा अहम् द।न्डकारण्ये विचरन् धर्म दूषकः
आसादयम् तदा रामम् तापसम् धर्मम् आश्रितम्

tadā aham da|nḍakāraṇye vicaran dharma dūṣakaḥ
āsādayam tadā rāmam tāpasam dharmam āśritam

तापसम् नियत आहारम् सर्व बूत हिते रतम्

tāpasam niyata āhāram sarva būta hite ratam

तेन त्यक्ताः त्रयो बाणाः शिताः शत्रु निबर्हणाः
विकृष्य सुमहत् चापम् सुपर्ण अनिल तुल्य गाः

tena tyaktāḥ trayo bāṇāḥ śitāḥ śatru nibarhaṇāḥ
vikṛṣya sumahat cāpam suparṇa anila tulya gāḥ

ते बाणा वज्र संकाशाः सुघोरा रक्त भोजनाः
आजग्मुः सहिताः सर्वे त्रयः संनतपर्वणः

te bāṇā vajra saṃkāśāḥ sughorā rakta bhojanāḥ
ājagmuḥ sahitāḥ sarve trayaḥ saṃnataparvaṇaḥ

पराक्रमज्ञो रामस्य शठो दृष्ट भयः पुरा
समुत्क्रांतः ततः मुक्तः तौ उभौ राक्षसौ हतौ

parākramajño rāmasya śaṭho dṛṣṭa bhayaḥ purā
samutkrāṃtaḥ tataḥ muktaḥ tau ubhau rākṣasau hatau

शरेण मुक्तो रामस्य कथंचित् प्राप्यजीवितम्
इह प्रव्राजितो युक्तः तापसो अहम् समाहितः

śareṇa mukto rāmasya kathaṃcit prāpyajīvitam
iha pravrājito yuktaḥ tāpaso aham samāhitaḥ

वृक्षे वृक्षे हि पश्यामि चीर कृष्ण अजिन अंबरम्
गृहीत धनुषम् रामम् पाश हस्तम् इव अंतकम्

vṛkṣe vṛkṣe hi paśyāmi cīra kṛṣṇa ajina aṃbaram
gṛhīta dhanuṣam rāmam pāśa hastam iva aṃtakam

अपि राम सहस्राणि भीतः पश्यामि रावण
राम भूतम् इदम् सर्वम् अरण्यम् प्रतिभाति मे

api rāma sahasrāṇi bhītaḥ paśyāmi rāvaṇa
rāma bhūtam idam sarvam araṇyam pratibhāti me

रामम् एव हि पश्यामि रहिते राक्षसेश्वर
दृष्ट्वा स्वप्न गतम् रामम् उद् भ्रमामि विचेतनः

rāmam eva hi paśyāmi rahite rākṣaseśvara
dṛṣṭvā svapna gatam rāmam ud bhramāmi vicetanaḥ

र कार अदीनि नामानि राम त्रस्तस्य रवण
रत्नानि च रथाः च एव वित्रासम् जनयन्ति मे

ra kāra adīni nāmāni rāma trastasya ravaṇa
ratnāni ca rathāḥ ca eva vitrāsam janayanti me

अहम् तस्य प्रभावज्ञो न युद्धम् तेन ते क्षमम्
बलिम् वा नमुचिं वा अपि हन्यद्धि रघुन्ंअंदन

aham tasya prabhāvajño na yuddham tena te kṣamam
balim vā namuciṃ vā api hanyaddhi raghunṃaṃdana

रणे रामेण युद्ध्स्व क्षमाम् वा कुरु रावण
न ते राम कथा कार्या यदि माम् द्रष्टुम् इच्छसि

raṇe rāmeṇa yuddhsva kṣamām vā kuru rāvaṇa
na te rāma kathā kāryā yadi mām draṣṭum icchasi

बहवः साधवो लोके युक्ता धर्मम् अनुष्टिताः
परेषाम् अपराधेन विनष्टाः स परिच्छदाः

bahavaḥ sādhavo loke yuktā dharmam anuṣṭitāḥ
pareṣām aparādhena vinaṣṭāḥ sa paricchadāḥ

सः अहम् पर अपराधेन विनाशेयम् निशाचर
कुरु यत् ते क्षमम् तत् त्वम् अहम् त्वाम् न अनुयामि वै

saḥ aham para aparādhena vināśeyam niśācara
kuru yat te kṣamam tat tvam aham tvām na anuyāmi vai

रामः च हि महातेजा महासत्त्वो महाबलः
अपि राक्षस लोकस्य भवेत् अन्तकरो अपि हि

rāmaḥ ca hi mahātejā mahāsattvo mahābalaḥ
api rākṣasa lokasya bhavet antakaro api hi

यदि शूर्पणखा हेतोः जनस्थान गत खरः
अति वृत्तो हतः पूर्वम् रामेण अक्लिष्ट कर्मणा
अत्र ब्रूहि यथावत् त्वम् को रामस्य व्यतिक्रमः

yadi śūrpaṇakhā hetoḥ janasthāna gata kharaḥ
ati vṛtto hataḥ pūrvam rāmeṇa akliṣṭa karmaṇā
atra brūhi yathāvat tvam ko rāmasya vyatikramaḥ

इति वाल्मीकि रामायणे आदि काव्ये अरण्य काण्डे एकोन चत्वारिंशः सर्गः

iti vālmīki rāmāyaṇe ādi kāvye araṇya kāṇḍe ekona catvāriṃśaḥ sargaḥ