अवष्टब्ध धनुम् रामम् क्रुद्धम् च रिपु घातिनम्
ददर्श आश्रमम् आगम्य खरः सह पुरःसरैः

avaṣṭabdha dhanum rāmam kruddham ca ripu ghātinam
dadarśa āśramam āgamya kharaḥ saha puraḥsaraiḥ

तम् दृष्ट्वा सगुणम् चापम् उद्यम्य खर निःस्वनम्
रामस्य अभिमुखम् सूतम् चोद्यताम् इति अचोदयत्

tam dṛṣṭvā saguṇam cāpam udyamya khara niḥsvanam
rāmasya abhimukham sūtam codyatām iti acodayat

स खरस्य आज्ञया सूतः तुरगान् समचोदयत्
यत्र रामो महाबाहुः एको धुन्वन् धनुः स्थितः

sa kharasya ājñayā sūtaḥ turagān samacodayat
yatra rāmo mahābāhuḥ eko dhunvan dhanuḥ sthitaḥ

तम् तु निष्पतितम् दृष्ट्वा सर्वे ते रजनी चराः
मुंचमाना महानादम् सचिवाः पर्यवारयन्

tam tu niṣpatitam dṛṣṭvā sarve te rajanī carāḥ
muṃcamānā mahānādam sacivāḥ paryavārayan

स तेषाम् यातुधानानाम् मध्ये रथः गतः खरः
बभूव मध्ये ताराणाम् लोहिता।ंग इव उदितः

sa teṣām yātudhānānām madhye rathaḥ gataḥ kharaḥ
babhūva madhye tārāṇām lohitā|ṃga iva uditaḥ

ततः शर सहस्रेन रामम् अप्रतिम ओजसम्
अर्दयित्वाअ महानादम् ननाद समरे खरः

tataḥ śara sahasrena rāmam apratima ojasam
ardayitvāa mahānādam nanāda samare kharaḥ

ततः तम् भीम धन्वानम् क्रुद्धाः सर्वे निशाचराः
रामम् नाना विधैः शस्त्रैः अभ्यवर्षन्त दुर्जयम्

tataḥ tam bhīma dhanvānam kruddhāḥ sarve niśācarāḥ
rāmam nānā vidhaiḥ śastraiḥ abhyavarṣanta durjayam

मुद्गरैः आयसैः शूलैः प्रासैः खड्गैः परश्वधैः
राक्षसाः समरे रामम् निजघ्नू रोष तत्पराः

mudgaraiḥ āyasaiḥ śūlaiḥ prāsaiḥ khaḍgaiḥ paraśvadhaiḥ
rākṣasāḥ samare rāmam nijaghnū roṣa tatparāḥ

ते वलाहक संकाशा महाकाया महाबलाः
अभ्यधावन्त काकुत्स्थम् रथैः वाजिभिः एव च

te valāhaka saṃkāśā mahākāyā mahābalāḥ
abhyadhāvanta kākutstham rathaiḥ vājibhiḥ eva ca

ते रामे शर वर्षाणि व्यसृजन् रक्षसाम् गणाः

te rāme śara varṣāṇi vyasṛjan rakṣasām gaṇāḥ

सर्वैः परिवृतो रामो राक्षसैः कॄरदर्शिनैः

sarvaiḥ parivṛto rāmo rākṣasaiḥ kṝradarśinaiḥ

तानि मुक्तानि शस्त्राणि यातुधानैः स राघवः

tāni muktāni śastrāṇi yātudhānaiḥ sa rāghavaḥ

स तैः प्रहरणैः घोरैः भिन्न गात्रो न विव्यथे

sa taiḥ praharaṇaiḥ ghoraiḥ bhinna gātro na vivyathe

स विद्धः क्षतज दिग्धः सर्व गात्रेषु राघवः

sa viddhaḥ kṣataja digdhaḥ sarva gātreṣu rāghavaḥ

विषेदुर् देव गन्धर्वाः सिद्धाः च परम ऋषयः

viṣedur deva gandharvāḥ siddhāḥ ca parama ṛṣayaḥ

ततो रामः तु सुसंक्रुद्धो मण्डली कृत कार्मुकः

tato rāmaḥ tu susaṃkruddho maṇḍalī kṛta kārmukaḥ

दुरवारान् दुर्विषहान् कालपाश उपमान् रणे

duravārān durviṣahān kālapāśa upamān raṇe

ते शराः शत्रु सैन्येषु मुक्ता रामेण लीलया

te śarāḥ śatru sainyeṣu muktā rāmeṇa līlayā

भित्त्वा राक्षस देहान् ताम् ते शरा रुधिर आप्लुताः

bhittvā rākṣasa dehān tām te śarā rudhira āplutāḥ

असंख्येयाः तु रामस्य सायकाः चाप मण्डलात्

asaṃkhyeyāḥ tu rāmasya sāyakāḥ cāpa maṇḍalāt

तैः धनूंषि ध्वज अग्राणि चर्माणि च शिरांसि च

taiḥ dhanūṃṣi dhvaja agrāṇi carmāṇi ca śirāṃsi ca

हयान् कांचन सन्नाहान् रथ युक्तान् स सारथीन्
गजाम् च स गज आरोहान् स हयान् सारधिनः तदा

hayān kāṃcana sannāhān ratha yuktān sa sārathīn
gajām ca sa gaja ārohān sa hayān sāradhinaḥ tadā

ततो नालीक नाराचैः तीक्ष्ण अग्रैः विकर्णिभिः
भीमम् आर्त स्वरम् चक्रुः छ्हिद्यमाना निशाचराः

tato nālīka nārācaiḥ tīkṣṇa agraiḥ vikarṇibhiḥ
bhīmam ārta svaram cakruḥ chhidyamānā niśācarāḥ

तत् सैन्यम् निशितैः बाणैः अर्दितम् मर्म भेदिभिः
न रामेण सुखम् लेभे शुष्कम् वनम् इव अग्निना

tat sainyam niśitaiḥ bāṇaiḥ arditam marma bhedibhiḥ
na rāmeṇa sukham lebhe śuṣkam vanam iva agninā

केचिद् भीम बलाः शूराः प्रासान् शूलान् परश्वधान्
चिक्षिपुः परम क्रुद्धा रामाय रजनीचराः

kecid bhīma balāḥ śūrāḥ prāsān śūlān paraśvadhān
cikṣipuḥ parama kruddhā rāmāya rajanīcarāḥ

तेषाम् बाणैः महाबाहुः शस्त्राणि आवार्य वीर्यवान्
जहार समरे प्राणान् चिच्छ्हेद च शिरो धरान्

teṣām bāṇaiḥ mahābāhuḥ śastrāṇi āvārya vīryavān
jahāra samare prāṇān cicchheda ca śiro dharān

ते छ्हिन्न शिरसः पेतुः छ्हिन्न चर्म शरासनाः
सुपर्ण वात विक्षिप्ता जगत्याम् पादपा यथा

te chhinna śirasaḥ petuḥ chhinna carma śarāsanāḥ
suparṇa vāta vikṣiptā jagatyām pādapā yathā

अवशिष्टाः च ये तत्र विषण्णाः ते निशाचराः
खरम् एव अभ्यधावन्त शरणार्थम् शर आहताः

avaśiṣṭāḥ ca ye tatra viṣaṇṇāḥ te niśācarāḥ
kharam eva abhyadhāvanta śaraṇārtham śara āhatāḥ

तान् सर्वान् धनुर् आदाय समाश्वास्य च दूषणः
अभ्यधावत सुसंक्रुद्धः क्रुद्धः [रुद्रम्] क्रुद्ध
इव अन्तकः

tān sarvān dhanur ādāya samāśvāsya ca dūṣaṇaḥ
abhyadhāvata susaṃkruddhaḥ kruddhaḥ [rudram] kruddha
iva antakaḥ

निवृत्ताः तु पुनः सर्वे दूषण आश्रय निर्भयाः
रामम् एव अभ्यधावन्त साल ताल शिल आयुधाः

nivṛttāḥ tu punaḥ sarve dūṣaṇa āśraya nirbhayāḥ
rāmam eva abhyadhāvanta sāla tāla śila āyudhāḥ

शूल मुद्गर हस्ताः च पाश हस्ता महाबलाः
सृजन्तः शर वर्षाणि शस्त्र वर्षाणि संयुगे

śūla mudgara hastāḥ ca pāśa hastā mahābalāḥ
sṛjantaḥ śara varṣāṇi śastra varṣāṇi saṃyuge

तद् बभूव अद्भुतम् युद्धम् तुमुलम् रोम हर्षणम्

tad babhūva adbhutam yuddham tumulam roma harṣaṇam

ते समन्तात् अभिक्रुद्धा राघवम् पुनर् आर्दयन्

te samantāt abhikruddhā rāghavam punar ārdayan

ततः शर सहस्राणि निर्ययुः चाप मण्डलात्
सर्वा दश दिशो बानैः आपूर्यन्त समागतैः

tataḥ śara sahasrāṇi niryayuḥ cāpa maṇḍalāt
sarvā daśa diśo bānaiḥ āpūryanta samāgataiḥ

न आददानाम् शरान् घोरान् विमुंचंतम् शर उत्तमान्
विकर्षमाणम् पश्यन्ति राक्षसाः ते शर आर्दिताः

na ādadānām śarān ghorān vimuṃcaṃtam śara uttamān
vikarṣamāṇam paśyanti rākṣasāḥ te śara ārditāḥ

शर अन्धकारम् आकाशम् आवृणोत् स दिवाकरम्
बभूव अवस्थितो रामः प्रक्षिपन् इव तान् शरान्

śara andhakāram ākāśam āvṛṇot sa divākaram
babhūva avasthito rāmaḥ prakṣipan iva tān śarān

युगपत् पतमानैः च युगपच्च हतैः भ्रिशम्
युगपत् पतितैः चैव विकीर्णा वसुधा अभवत्

yugapat patamānaiḥ ca yugapacca hataiḥ bhriśam
yugapat patitaiḥ caiva vikīrṇā vasudhā abhavat

निहताः पतिताः क्षीणा च्छ्हिन्न भिन्न विदारिताः
तत्र तत्र स्म दृश्यन्ते राक्षसाः ते सहस्रशः

nihatāḥ patitāḥ kṣīṇā cchhinna bhinna vidāritāḥ
tatra tatra sma dṛśyante rākṣasāḥ te sahasraśaḥ

स उष्णीषैः उत्तम अंगैः च स अ।ंगदैः बाहुभिः तथा
ऊरुभिः बाहुभिः च्छ्हिन्नैः नाना रूपैः
विभूषणैः

sa uṣṇīṣaiḥ uttama aṃgaiḥ ca sa a|ṃgadaiḥ bāhubhiḥ tathā
ūrubhiḥ bāhubhiḥ cchhinnaiḥ nānā rūpaiḥ
vibhūṣaṇaiḥ

इति वाल्मीकि रामायणे आदि काव्ये अरण्य काण्डे पंच विंशः सर्गः

iti vālmīki rāmāyaṇe ādi kāvye araṇya kāṇḍe paṃca viṃśaḥ sargaḥ