राम प्रीतो अस्मि भद्रम् ते परितुष्टो अस्मि लक्ष्मण
अभिवादयितुम् यन् माम् प्राप्तौ स्थः सह सीतया

rāma prīto asmi bhadram te parituṣṭo asmi lakṣmaṇa
abhivādayitum yan mām prāptau sthaḥ saha sītayā

अध्व श्रमेण वाम् खेदो बाधते प्रचुर श्रमः
व्यक्तम् उत्कण्ठते वा अपि मैथिली जनक आत्मजा

adhva śrameṇa vām khedo bādhate pracura śramaḥ
vyaktam utkaṇṭhate vā api maithilī janaka ātmajā

एषा च सुकुमारी च खेदैः च न विमानिता
प्राअज्य दोषम् वनम् प्रप्ता भर्तृ स्नेह प्रचोदिता

eṣā ca sukumārī ca khedaiḥ ca na vimānitā
prāajya doṣam vanam praptā bhartṛ sneha pracoditā

यथा एषा रमते राम इह सीता तथा कुरु
दुष्करम् कृतवती एषा वने त्वाम् अभिगच्छ्हती

yathā eṣā ramate rāma iha sītā tathā kuru
duṣkaram kṛtavatī eṣā vane tvām abhigacchhatī

एषा हि प्रकृतिः स्त्रीणाम् आसृष्टे रघुनंदन
समस्थम् अनुरंजंते विषमस्थम् त्यजन्ति च

eṣā hi prakṛtiḥ strīṇām āsṛṣṭe raghunaṃdana
samastham anuraṃjaṃte viṣamastham tyajanti ca

शत ह्रदानाम् लोलत्वम् शस्त्राणाम् तीक्ष्णताम् तथा
गरुड अनिलयोः शैघ्र्यम् अनुगच्छ्हन्ति योषितः

śata hradānām lolatvam śastrāṇām tīkṣṇatām tathā
garuḍa anilayoḥ śaighryam anugacchhanti yoṣitaḥ

इयम् तु भवतो भार्या दोषैर् एतैर् विवर्जिताः
श्लाघ्या च व्यपदेश्या च यथा देवी हि अरुन्धती

iyam tu bhavato bhāryā doṣair etair vivarjitāḥ
ślāghyā ca vyapadeśyā ca yathā devī hi arundhatī

अलंकृतो अयम् देशः च यत्र सौमित्रिणा सह
वैदेह्या च अनया राम वत्स्यसि त्वम् अरिंदम

alaṃkṛto ayam deśaḥ ca yatra saumitriṇā saha
vaidehyā ca anayā rāma vatsyasi tvam ariṃdama

एवम् उक्तः तु मुनिना राघवः संयत अंजलिः
उवाच प्रश्रितम् वाक्यम् ऋषिम् दीप्तम् इव अनलम्

evam uktaḥ tu muninā rāghavaḥ saṃyata aṃjaliḥ
uvāca praśritam vākyam ṛṣim dīptam iva analam

धन्योस्मि अनुगृहीतोस्मि यस्य मे मुनि पुंगवः
गुणैः सभ्रातृ भार्यस्य गुरुः नः परितुष्यति

dhanyosmi anugṛhītosmi yasya me muni puṃgavaḥ
guṇaiḥ sabhrātṛ bhāryasya guruḥ naḥ parituṣyati

किन्तु व्यादिश मे देशम् स उदकम् बहु काननम्
यत्र आश्रम पदम् कृत्वा वसेयम् निरतः सुखम्

kintu vyādiśa me deśam sa udakam bahu kānanam
yatra āśrama padam kṛtvā vaseyam nirataḥ sukham

ततो अब्रवीत् मुनि श्रेष्ठः श्रुत्वा रामस्य भाषितम्
ध्यात्वा मुहूर्तम् धर्मात्मा धीरो धीरतरम् वचः

tato abravīt muni śreṣṭhaḥ śrutvā rāmasya bhāṣitam
dhyātvā muhūrtam dharmātmā dhīro dhīrataram vacaḥ

इतो द्वि योजने तात बहु मूल फल उदकः
देशो बहु मृगः श्रीमान् पंचवटि अभिविश्रुतः

ito dvi yojane tāta bahu mūla phala udakaḥ
deśo bahu mṛgaḥ śrīmān paṃcavaṭi abhiviśrutaḥ

तत्र गत्वा आश्रम पदम् कृत्वा सौमित्रिणा सह
रमस्व त्वम् पितुर् वाक्यम् यथा उक्तम् अनुपालयन्

tatra gatvā āśrama padam kṛtvā saumitriṇā saha
ramasva tvam pitur vākyam yathā uktam anupālayan

विदितो हि एष वृत्तांतो मम सर्वः तव अनघ
तपसः च प्रभावेण स्नेहाद् दशरथस्य च

vidito hi eṣa vṛttāṃto mama sarvaḥ tava anagha
tapasaḥ ca prabhāveṇa snehād daśarathasya ca

हृदयस्थः च ते छ्हन्दो विज्ञातः तपसा मया
इह वासम् प्रतिज्ञाय मया सह तपो वने

hṛdayasthaḥ ca te chhando vijñātaḥ tapasā mayā
iha vāsam pratijñāya mayā saha tapo vane

स हि रम्यो वनोद्देशो मैथिली तत्र रंस्यते

sa hi ramyo vanoddeśo maithilī tatra raṃsyate

गोदावर्याः समीपे च मैथिली तत्र रंस्यते

godāvaryāḥ samīpe ca maithilī tatra raṃsyate

भवान् अपि सदाचारः च शक्तः च परिरक्षणे
अपि च अत्र वसन् राम तापसान् पालयिष्यसि

bhavān api sadācāraḥ ca śaktaḥ ca parirakṣaṇe
api ca atra vasan rāma tāpasān pālayiṣyasi

एतत् आलक्ष्यते वीर मधूकानाम् महत् वनम्
उत्तरेण अस्य गंतव्यम् न्यग्रोधम् अपि गच्छ्हता

etat ālakṣyate vīra madhūkānām mahat vanam
uttareṇa asya gaṃtavyam nyagrodham api gacchhatā

ततः स्थलम् उपारुह्य पर्वतस्य अविदूरतः
ख्यातः पंचवटी इति एव नित्य पुष्पित काननः

tataḥ sthalam upāruhya parvatasya avidūrataḥ
khyātaḥ paṃcavaṭī iti eva nitya puṣpita kānanaḥ

अगस्त्येन एवम् उक्तः तु रामः सौमित्रिणा सह
सत्कृत्य आमंत्रयामास तम् ऋषिम् सत्य वादिनम्

agastyena evam uktaḥ tu rāmaḥ saumitriṇā saha
satkṛtya āmaṃtrayāmāsa tam ṛṣim satya vādinam

तौ तु तेन अभ्यनुज्ञातौ कृत पाद अभिवन्दनौ
तम् आश्रमम् पंचवटीम् जग्मतुः सह सीतया

tau tu tena abhyanujñātau kṛta pāda abhivandanau
tam āśramam paṃcavaṭīm jagmatuḥ saha sītayā

इति वाल्मीकि रामायणे आदि काव्ये अरण्य काण्डे त्रयोदशः सर्गः

iti vālmīki rāmāyaṇe ādi kāvye araṇya kāṇḍe trayodaśaḥ sargaḥ