ततः त्रिश्हंकोः वछनम् श्ह्रुत्वा क्रोध समन्वितम्
ऋष्हि पुत्र श्हतम् राम राजानम् इदम् अब्रवीत्

tataḥ triśhaṃkoḥ vachanam śhrutvā krodha samanvitam
ṛṣhi putra śhatam rāma rājānam idam abravīt

प्रत्याख्यातो असि दुर्बुद्धे गुरुणा सत्य वादिना
तम् कथम् समतिक्रंय श्हाखा अन्तरम् उपेयिवान्

pratyākhyāto asi durbuddhe guruṇā satya vādinā
tam katham samatikraṃya śhākhā antaram upeyivān

इक्ष्ह्वाकूणाम् हि सर्वेष्हाम् पुरोधाः परमा गतिः
न छ अतिक्रमितुम् श्हक्यम् वछनम् सत्य वादिनः

ikṣhvākūṇām hi sarveṣhām purodhāḥ paramā gatiḥ
na cha atikramitum śhakyam vachanam satya vādinaḥ

अश्हक्यम् इति स उवाछ वसिष्ह्ठो भगवान् ऋष्हिः
तम् वयम् वै समाहर्तुम् क्रतुम् श्हक्ताः कथंछन

aśhakyam iti sa uvācha vasiṣhṭho bhagavān ṛṣhiḥ
tam vayam vai samāhartum kratum śhaktāḥ kathaṃchana

बालिश्हः त्वम् नर श्ह्रेष्ह्ठ गंयताम् स्व पुरम् पुनः
याजने भगवान् श्हक्तः त्रैलोक्यस्य अपि पार्थिव

bāliśhaḥ tvam nara śhreṣhṭha gaṃyatām sva puram punaḥ
yājane bhagavān śhaktaḥ trailokyasya api pārthiva

तेष्हाम् तद् वछनम् श्ह्रुत्वा क्रोध पर्याकुल अक्ष्हरम्

teṣhām tad vachanam śhrutvā krodha paryākula akṣharam

प्रत्याख्यातो भगवता गुरु पुत्रैः तथैव हि

pratyākhyāto bhagavatā guru putraiḥ tathaiva hi

ऋष्हि पुत्राः तु तत् श्ह्रुत्वा वाक्यम् घोर अभिसंहितम्

ṛṣhi putrāḥ tu tat śhrutvā vākyam ghora abhisaṃhitam

इति उक्त्वा ते महात्मानो विविश्हुः स्वम् स्वम् आश्ह्रमम्

iti uktvā te mahātmāno viviśhuḥ svam svam āśhramam

नील वस्त्र धरो नीलः परुष्हो ध्वस्त मूर्धजः

nīla vastra dharo nīlaḥ paruṣho dhvasta mūrdhajaḥ

तम् दृष्ह्ट्वा मंत्रिणः सर्वे त्यज्य छण्डाल रूपिणम्

tam dṛṣhṭvā maṃtriṇaḥ sarve tyajya chaṇḍāla rūpiṇam

एको हि राजा काकुत्स्थ जगाम परम आत्मवान्

eko hi rājā kākutstha jagāma parama ātmavān

विश्ह्वामित्रः तु तम् दृष्ह्ट्वा राजानम् विफली कृतम्

viśhvāmitraḥ tu tam dṛṣhṭvā rājānam viphalī kṛtam

कारुण्यात् स महातेजा वाक्यम् परम धार्मिकः

kāruṇyāt sa mahātejā vākyam parama dhārmikaḥ

किम् आगमन कार्यम् ते राजपुत्र महाबल

kim āgamana kāryam te rājaputra mahābala

अथ तत् वाक्यम् आकर्ण्य राजा छण्डालताम् गतः

atha tat vākyam ākarṇya rājā chaṇḍālatām gataḥ

प्रत्याख्यातो अस्मि गुरुणा गुरु पुत्रैः तथा एव छ

pratyākhyāto asmi guruṇā guru putraiḥ tathā eva cha

स श्हरीरो दिवम् यायामि इति मे सौंय दर्श्हन

sa śharīro divam yāyāmi iti me sauṃya darśhana

अनृतम् न उक्त पूर्वम् मे न छ वक्ष्ह्ये कदाछन

anṛtam na ukta pūrvam me na cha vakṣhye kadāchana

यज्ञैः बहु विधैः इष्ह्टम् प्रजा धर्मेण पालिताः

yajñaiḥ bahu vidhaiḥ iṣhṭam prajā dharmeṇa pālitāḥ

धर्मे प्रयतमानस्य यज्ञम् छ आहर्तुम् इछ्छ्हतः

dharme prayatamānasya yajñam cha āhartum ichchhataḥ

दैवम् एव परम् मन्ये पौरुष्हम् तु निरर्थकम्

daivam eva param manye pauruṣham tu nirarthakam

तस्य मे परम आर्तस्य प्रसादम् अभिकांक्ष्हतः
कर्तुम् अर्हसि भद्रम् ते दैव उपहत कर्मणः

tasya me parama ārtasya prasādam abhikāṃkṣhataḥ
kartum arhasi bhadram te daiva upahata karmaṇaḥ

इति वाल्मीकि रामायणे आदि काव्ये बाल काण्डे अष्ह्ट पंछाश्हः सर्गः

iti vālmīki rāmāyaṇe ādi kāvye bāla kāṇḍe aṣhṭa paṃchāśhaḥ sargaḥ