कामधेनुम् वसिष्ह्ठो अपि यदा न त्यजते मुनिः
तदा अस्य श्हबलाम् राम विश्ह्वामित्रो अन्वकर्ष्हत

kāmadhenum vasiṣhṭho api yadā na tyajate muniḥ
tadā asya śhabalām rāma viśhvāmitro anvakarṣhata

नीयमाना तु श्हबला राम राज्ञा महात्मना
दुःखिता छिन्तयामास रुदंती श्होक कर्श्हिता

nīyamānā tu śhabalā rāma rājñā mahātmanā
duḥkhitā chintayāmāsa rudaṃtī śhoka karśhitā

परित्यक्ता वसिष्ह्ठेन किम् अहम् सुमहात्मना
या अहम् राज भृतैः दीना ह्रियेयम् भृश्ह दुःखिता

parityaktā vasiṣhṭhena kim aham sumahātmanā
yā aham rāja bhṛtaiḥ dīnā hriyeyam bhṛśha duḥkhitā

किम् मया अपकृतम् तस्य महर्ष्हेः भावित आत्मनः
यन् माम् अनागसम् भक्ताम् इष्ह्टाम् त्यजति धार्मिकः

kim mayā apakṛtam tasya maharṣheḥ bhāvita ātmanaḥ
yan mām anāgasam bhaktām iṣhṭām tyajati dhārmikaḥ

इति संछिन्तयित्वा तु निःश्ह्वस्य छ पुनः पुनः
जगाम वेगेन तदा वसिष्ह्ठम् परम ओजसम्

iti saṃchintayitvā tu niḥśhvasya cha punaḥ punaḥ
jagāma vegena tadā vasiṣhṭham parama ojasam

श्हबला सा रुदन्ती छ क्रोश्हन्ती छ इदम् अब्रवीत्
वसिष्ह्ठस्य अग्रतः स्थित्वा मेघ निःस्वना

śhabalā sā rudantī cha krośhantī cha idam abravīt
vasiṣhṭhasya agrataḥ sthitvā megha niḥsvanā

भगवन् किम् परित्यक्ता त्वया अहम् ब्रह्मणः सुत
यस्मात् राज भटा माम् हि नयन्ते त्वत् सकाश्हतः

bhagavan kim parityaktā tvayā aham brahmaṇaḥ suta
yasmāt rāja bhaṭā mām hi nayante tvat sakāśhataḥ

एवम् उक्तः तु ब्रह्मर्ष्हिर् इदम् वछनम् अब्रवीत्
श्होक संतप्त हृदयाम् स्व सारम् इव दुःखिताम्

evam uktaḥ tu brahmarṣhir idam vachanam abravīt
śhoka saṃtapta hṛdayām sva sāram iva duḥkhitām

न त्वाम् त्यजामि श्हबले न अपि मे अपकृतम् त्वया
एष्ह त्वाम् नयते राजा बलात् मत्तः महाबलः

na tvām tyajāmi śhabale na api me apakṛtam tvayā
eṣha tvām nayate rājā balāt mattaḥ mahābalaḥ

न हि तुल्यम् बलम् मह्यम् राजा तु अद्य विश्हेष्हतः
बली राजा क्ष्हत्रियः छ पृथिव्याः पतिः एव छ

na hi tulyam balam mahyam rājā tu adya viśheṣhataḥ
balī rājā kṣhatriyaḥ cha pṛthivyāḥ patiḥ eva cha

इयम् अक्ष्हौहिणी पूर्णा गज वाजि रथ आकुला
हस्ति ध्वज समाकीर्णा तेन असौ बलवत्तरः

iyam akṣhauhiṇī pūrṇā gaja vāji ratha ākulā
hasti dhvaja samākīrṇā tena asau balavattaraḥ

एवम् उक्ता वसिष्ह्ठेन प्रत्युवाछ विनीतवत्
वछनम् वछनज्ञा सा ब्रह्मर्ष्हिम् अतुल प्रभम्

evam uktā vasiṣhṭhena pratyuvācha vinītavat
vachanam vachanajñā sā brahmarṣhim atula prabham

न बलम् क्ष्हत्रियस्य आहुः ब्राह्मणो बलवत्तरः
ब्रह्मन् ब्रह्म बलम् दिव्यम् क्ष्हत्रात् तु बलवत्तरम्

na balam kṣhatriyasya āhuḥ brāhmaṇo balavattaraḥ
brahman brahma balam divyam kṣhatrāt tu balavattaram

अप्रमेय बलम् तुभ्यम् न त्वया बलवत्तरः
विश्ह्वामित्रो महावीर्यः तेजः तव दुरासदम्

aprameya balam tubhyam na tvayā balavattaraḥ
viśhvāmitro mahāvīryaḥ tejaḥ tava durāsadam

नियुङ्क्ष्ह्व माम् महातेजः त्वत् ब्रह्म बल संभृताम्
तस्य दर्पम् बलम् यत्नम् नाश्हयामि दुरात्मनः

niyuṅkṣhva mām mahātejaḥ tvat brahma bala saṃbhṛtām
tasya darpam balam yatnam nāśhayāmi durātmanaḥ

इति उक्तः तु तया राम वसिष्ह्ठः सुमहायश्हाः
सृजस्व इति तदा उवाछ बलम् पर बल अर्दनम्

iti uktaḥ tu tayā rāma vasiṣhṭhaḥ sumahāyaśhāḥ
sṛjasva iti tadā uvācha balam para bala ardanam

तस्य तत् वछनम् श्ह्रुत्वा सुरभिः सा असृजत् तदा
तस्या हुंभा रव उत्सृष्ह्टाः पह्लवाः श्हतश्हो नृप

tasya tat vachanam śhrutvā surabhiḥ sā asṛjat tadā
tasyā huṃbhā rava utsṛṣhṭāḥ pahlavāḥ śhataśho nṛpa

स राजा परम क्रुद्धः क्रोध विस्फारित ईक्ष्हणः

sa rājā parama kruddhaḥ krodha visphārita īkṣhaṇaḥ

विश्ह्वामित्र अर्दितान् दृष्ह्ट्वा पह्लवान् श्हतश्हः तदा

viśhvāmitra arditān dṛṣhṭvā pahlavān śhataśhaḥ tadā

तैः आसीत् संवृता भूमिः श्हकैः यवन मिश्ह्रितैः

taiḥ āsīt saṃvṛtā bhūmiḥ śhakaiḥ yavana miśhritaiḥ

दीर्घासिपट्टिश्हधरैर्हेमवर्णाम्बराअवृतैः

dīrghāsipaṭṭiśhadharairhemavarṇāmbarāavṛtaiḥ

इति वाल्मीकि रामायणे आदि काव्ये बाल काण्डे छतुः पंछाश्हः सर्गः

iti vālmīki rāmāyaṇe ādi kāvye bāla kāṇḍe chatuḥ paṃchāśhaḥ sargaḥ