सा तथा उक्ता तु वैदेही निर्भया शोक कर्शिता
तृणम् अन्तरतः कृत्वा रावणम् प्रति अभाषत

sā tathā uktā tu vaidehī nirbhayā śoka karśitā
tṛṇam antarataḥ kṛtvā rāvaṇam prati abhāṣata

राजा दशरथो नाम धर्म सेतुः इव अचलः
सत्य सन्धः परिज्ञातो यस्य पुत्रः स राघवः

rājā daśaratho nāma dharma setuḥ iva acalaḥ
satya sandhaḥ parijñāto yasya putraḥ sa rāghavaḥ

रामो नाम स धर्मात्मा त्रिषु लोकेषु विश्रुतः
दीर्घ बाहुः विशालाक्षो दैवतम् स पतिः मम

rāmo nāma sa dharmātmā triṣu lokeṣu viśrutaḥ
dīrgha bāhuḥ viśālākṣo daivatam sa patiḥ mama

इक्ष्वाकूणाम् कुले जातः सिंह स्कन्धो महाद्युतिः
लक्ष्मणेन सह भ्रात्रा यः ते प्राणान् हरिष्यति

ikṣvākūṇām kule jātaḥ siṃha skandho mahādyutiḥ
lakṣmaṇena saha bhrātrā yaḥ te prāṇān hariṣyati

प्रत्यक्षम् यदि अहम् तस्य त्वया स्याम् धर्षिता बलात्
शयिता त्वम् हतः संख्ये जनस्थाने यथा
खरः

pratyakṣam yadi aham tasya tvayā syām dharṣitā balāt
śayitā tvam hataḥ saṃkhye janasthāne yathā
kharaḥ

य एते राक्षसाः प्रोक्ता घोर रूपा महाबलाः
राघवे निर्विषाः सर्वे सुपर्णे पन्नगा यथा

ya ete rākṣasāḥ proktā ghora rūpā mahābalāḥ
rāghave nirviṣāḥ sarve suparṇe pannagā yathā

तस्य ज्या विप्रमुक्ताः ते शराः कांचन भूषणाः
शरीरम् विधमिष्यन्ति गंगा कूलम् इव ऊर्मयः

tasya jyā vipramuktāḥ te śarāḥ kāṃcana bhūṣaṇāḥ
śarīram vidhamiṣyanti gaṃgā kūlam iva ūrmayaḥ

असुरैः वा सुरैः वा त्वम् यदि अवध्यो असि रावण
उत्पाद्य सुमहत् वैरम् जीवन् तस्य न मोक्ष्यसे

asuraiḥ vā suraiḥ vā tvam yadi avadhyo asi rāvaṇa
utpādya sumahat vairam jīvan tasya na mokṣyase

स ते जीवित शेषस्य राघवो अन्त करो बली
पशोः यूप गतस्य इव जीवितम् तव दुर्लभम्

sa te jīvita śeṣasya rāghavo anta karo balī
paśoḥ yūpa gatasya iva jīvitam tava durlabham

यदि पश्येत् स रामः त्वाम् रोष दीप्तेन चक्षुषा
रक्षः त्वम् अद्य निर्दग्धो यथा रुद्रेण मन्मधः

yadi paśyet sa rāmaḥ tvām roṣa dīptena cakṣuṣā
rakṣaḥ tvam adya nirdagdho yathā rudreṇa manmadhaḥ

यः चन्द्रम् नभसो भूमौ पातयेन् नाशयेत वा
सागरम् शोषयेत् वा अपि स सीताम् मोचयेत् इह

yaḥ candram nabhaso bhūmau pātayen nāśayeta vā
sāgaram śoṣayet vā api sa sītām mocayet iha

गत आयुः त्वम् गत श्रीकः गत सत्त्वो गत इन्द्रियः
लंका वैधव्य संयुक्ता त्वत् कृतेन भविष्यति

gata āyuḥ tvam gata śrīkaḥ gata sattvo gata indriyaḥ
laṃkā vaidhavya saṃyuktā tvat kṛtena bhaviṣyati

न ते पापम् इदम् कर्म सुख उदर्कम् भविष्यति
या अहम् नीता विना भावम् पति पार्श्वात् त्वया वनात्

na te pāpam idam karma sukha udarkam bhaviṣyati
yā aham nītā vinā bhāvam pati pārśvāt tvayā vanāt

स हि देवर दैवत संयुक्तो मम भर्ता महाद्युतिः
निर्भयो वीर्यम् आश्रित्य शून्ये वसति दण्डके

sa hi devara - daivata - saṃyukto mama bhartā mahādyutiḥ
nirbhayo vīryam āśritya śūnye vasati daṇḍake

स ते वीर्यम् दर्पम् बलम् उत्सेकम् च तथा विधम्
अपनेष्यति गात्रेभ्यः शर वर्षेण संयुगे

sa te vīryam darpam balam utsekam ca tathā vidham
apaneṣyati gātrebhyaḥ śara varṣeṇa saṃyuge

यदा विनाशो भूतानाम् दृश्यते काल चोदितः
तदा कार्ये प्रमाद्यन्ति नराः काल वशम् गताः

yadā vināśo bhūtānām dṛśyate kāla coditaḥ
tadā kārye pramādyanti narāḥ kāla vaśam gatāḥ

माम् प्रधृष्य स ते कालः प्राप्तो अयम् रक्षस अधम
आत्मनो राक्षसानाम् च वधाय अन्तः पुरस्य
च

mām pradhṛṣya sa te kālaḥ prāpto ayam rakṣasa adhama
ātmano rākṣasānām ca vadhāya antaḥ purasya
ca

न शक्या यज्ञ मध्यस्था वेदिः स्रुक् भाण्ड मण्डिता
द्विजाति मंत्र संपूता चण्डालेन अवमर्दितुम्

na śakyā yajña madhyasthā vediḥ sruk bhāṇḍa maṇḍitā
dvijāti maṃtra saṃpūtā caṇḍālena avamarditum

तथा अहम् धर्म नित्यस्य धर्म पत्नी दृढ व्रता
त्वया संप्रष्टुम् न शक्या अहम् राक्षसाधम
पापिना

tathā aham dharma nityasya dharma patnī dṛḍha vratā
tvayā saṃpraṣṭum na śakyā aham rākṣasādhama
pāpinā

क्रीडन्ती राज हंसेन पद्म ष।न्डेषु नित्यशः
हंसी सा तृण षण्डस्थम् कथम् द्रक्षेत मद्गुकम्

krīḍantī rāja haṃsena padma ṣa|nḍeṣu nityaśaḥ
haṃsī sā tṛṇa ṣaṇḍastham katham drakṣeta madgukam

इदम् शरीरम् निःसंज्ञम् बन्ध वा घातयस्व वा
न इदम् शरीरम् रक्ष्यम् मे जीवितम् वा अपि राक्षस

idam śarīram niḥsaṃjñam bandha vā ghātayasva vā
na idam śarīram rakṣyam me jīvitam vā api rākṣasa

एवम् उक्त्वा तु वैदेही क्रोद्धात् सु परुषम् वचः

evam uktvā tu vaidehī kroddhāt su paruṣam vacaḥ

सीताया वचनम् श्रुत्वा परुषम् रोम हर्षणम्

sītāyā vacanam śrutvā paruṣam roma harṣaṇam

शृणु मैथिलि मत् वाक्यम् मासान् द्वादश भामिनि

śṛṇu maithili mat vākyam māsān dvādaśa bhāmini

इति उक्त्वा परुषम् वाक्यम् रावणः शत्रु रावणः
राक्षसीः च ततः क्रुद्ध इदम् वचनम् अब्रवीत्

iti uktvā paruṣam vākyam rāvaṇaḥ śatru rāvaṇaḥ
rākṣasīḥ ca tataḥ kruddha idam vacanam abravīt

शीघ्रम् एव हि राक्षस्यो विकृता घोर दर्शनाः
दर्पम् अस्या अपनेष्यन्तु मांस शोणित भोजनाः

śīghram eva hi rākṣasyo vikṛtā ghora darśanāḥ
darpam asyā apaneṣyantu māṃsa śoṇita bhojanāḥ

वचनात् एव ताः तस्य विकृता घोर दर्शनाः
कृत प्रांजलयो भूत्वा मैथिलीम् पर्यवारयन्

vacanāt eva tāḥ tasya vikṛtā ghora darśanāḥ
kṛta prāṃjalayo bhūtvā maithilīm paryavārayan

स ताः प्रोवाच राजा तु रावणो घोर दर्शनाः
प्रचाल्य चरण उत्कर्षैः दारयन् इव मेदिनीम्

sa tāḥ provāca rājā tu rāvaṇo ghora darśanāḥ
pracālya caraṇa utkarṣaiḥ dārayan iva medinīm

अशोक वनिका मध्ये मैथिली नीयताम् इति
तत्र इयम् रक्ष्यताम् गूढम् युष्माभिः परिवारिता

aśoka vanikā madhye maithilī nīyatām iti
tatra iyam rakṣyatām gūḍham yuṣmābhiḥ parivāritā

तत्र एनाम् तर्जनैः घोरैः पुनः सांत्वैः च मैथिलीम्
आनयध्वम् वशम् सर्वा वन्याम् गज वधूम्
इव

tatra enām tarjanaiḥ ghoraiḥ punaḥ sāṃtvaiḥ ca maithilīm
ānayadhvam vaśam sarvā vanyām gaja vadhūm
iva

इति प्रति समादिष्टा राक्षस्यो रावणेन ताः
अशोक वनिकाम् जग्मुः मैथिलीम् परिगृह्य तु

iti prati samādiṣṭā rākṣasyo rāvaṇena tāḥ
aśoka vanikām jagmuḥ maithilīm parigṛhya tu

सा तु शोक परीत अंगी मैथिली जनकात्मजा
राक्षसी वशम् आपन्ना व्याघ्रीणाम् हरिणी यथा

sā tu śoka parīta aṃgī maithilī janakātmajā
rākṣasī vaśam āpannā vyāghrīṇām hariṇī yathā

शोकेन महता ग्रस्ता मैथिली जनकात्मजा
न शर्म लभते भीरुः पाश बद्धा मृगी यथा

śokena mahatā grastā maithilī janakātmajā
na śarma labhate bhīruḥ pāśa baddhā mṛgī yathā

इति वाल्मीकि रामायणे आदि काव्ये अरण्य काण्डे षट् पंचाशः सर्गः

iti vālmīki rāmāyaṇe ādi kāvye araṇya kāṇḍe ṣaṭ paṃcāśaḥ sargaḥ