स पुनः पतिताम् दृष्ट्वा क्रोधात् शूर्पणखाम् खरः
उवाच व्यक्तता वाचा ताम् अनर्थ अर्थम् आगताम्

sa punaḥ patitām dṛṣṭvā krodhāt śūrpaṇakhām kharaḥ
uvāca vyaktatā vācā tām anartha artham āgatām

मया तु इदानीम् शूराः ते राक्षसा पिशित अशनाः
त्वत् प्रियार्थम् विनिर्दिष्टाः किम् अर्थम् रुद्यते पुनः

mayā tu idānīm śūrāḥ te rākṣasā piśita aśanāḥ
tvat priyārtham vinirdiṣṭāḥ kim artham rudyate punaḥ

भक्ताः चैव अनुरक्ताः च हिताः च मम नित्यशः
हन्यमाना अपि न हन्यन्ते न न कुर्युः वचो मम

bhaktāḥ caiva anuraktāḥ ca hitāḥ ca mama nityaśaḥ
hanyamānā api na hanyante na na kuryuḥ vaco mama

किम् एतत् श्रोतुम् इच्छ्हामि कारणम् यत् कृते पुनः
हा नाथ इति विनर्दन्ती सर्पवत् चेष्टसे क्षितौ

kim etat śrotum icchhāmi kāraṇam yat kṛte punaḥ
hā nātha iti vinardantī sarpavat ceṣṭase kṣitau

अनाथ वत् विलपसि किम् नु नाथे मयि स्थिते
उत्तिष्ठोत्तिष्ठ मा मैवम् वैक्लव्यम् त्यज्यताम् इति

anātha vat vilapasi kim nu nāthe mayi sthite
uttiṣṭhottiṣṭha mā maivam vaiklavyam tyajyatām iti

इति एवम् उक्ता दुर्धर्षा खरेण परिसान्त्विता
विमृज्य नयने स अस्रे खरम् भ्रातरम् अब्रवीत्

iti evam uktā durdharṣā khareṇa parisāntvitā
vimṛjya nayane sa asre kharam bhrātaram abravīt

अस्मि इदानीम् अहम् प्रप्ता हत श्रवण नासिका
शोणित ओघ परिक्लिन्ना त्वया च परिसमन्विता

asmi idānīm aham praptā hata śravaṇa nāsikā
śoṇita ogha pariklinnā tvayā ca parisamanvitā

प्रेषिताः च त्वया शूरा राक्षसाः ते चतुर् दश
निहन्तुम् राघवम् घोराम् मत् प्रियार्थम् स लक्ष्मणम्

preṣitāḥ ca tvayā śūrā rākṣasāḥ te catur daśa
nihantum rāghavam ghorām mat priyārtham sa lakṣmaṇam

ते तु रामेण सामर्षाः शूल पट्टिस पाणयः
समरे निहताः सर्वे सायकैः मर्म भेदिभिः

te tu rāmeṇa sāmarṣāḥ śūla paṭṭisa pāṇayaḥ
samare nihatāḥ sarve sāyakaiḥ marma bhedibhiḥ

तान् भूमौ पतितान् दृष्ट्वा क्षणेन एव महाजवान्
रामस्य च महत् कर्म महान् त्रासो अभवन् मम

tān bhūmau patitān dṛṣṭvā kṣaṇena eva mahājavān
rāmasya ca mahat karma mahān trāso abhavan mama

सा अस्मि भीता समुद्विग्ना विषण्णा च निशाचर
शरणम् त्वाम् पुनः प्राप्ता सर्वतो भय दर्शिनी

sā asmi bhītā samudvignā viṣaṇṇā ca niśācara
śaraṇam tvām punaḥ prāptā sarvato bhaya darśinī

विषाद नक्र अध्युषिते परित्रास ऊर्मि मालिनि
किम् माम् न त्रायसे मग्नाम् विपुले शोक सागरे

viṣāda nakra adhyuṣite paritrāsa ūrmi mālini
kim mām na trāyase magnām vipule śoka sāgare

एते च निहता भूमौ रामेण निशितैः शरैः
ये च मे पदवीम् प्राप्ता राक्षसाः पिशित अशनाः

ete ca nihatā bhūmau rāmeṇa niśitaiḥ śaraiḥ
ye ca me padavīm prāptā rākṣasāḥ piśita aśanāḥ

मयि ते यदि अनुक्रोशो यदि रक्षःसु तेषु च
रामेण यदि शक्तिः ते तेजो वा अस्ति निशा चर

mayi te yadi anukrośo yadi rakṣaḥsu teṣu ca
rāmeṇa yadi śaktiḥ te tejo vā asti niśā cara

ओर्

or

बुद्ध्या अहम् अनुपश्यामि न त्वम् रामस्य संयुगे

buddhyā aham anupaśyāmi na tvam rāmasya saṃyuge

अपयाहि जन स्थानात् त्वरितः सह बान्धवः
जहि त्वम् समरे मूढान् यथा तु कुलपांसन

apayāhi jana sthānāt tvaritaḥ saha bāndhavaḥ
jahi tvam samare mūḍhān yathā tu kulapāṃsana

राम तेजो अभिभूतो हि त्वम् क्षिप्रम् विनशिष्यसि
स हि तेजः समायुक्तो रामो दशरथात्मजः

rāma tejo abhibhūto hi tvam kṣipram vinaśiṣyasi
sa hi tejaḥ samāyukto rāmo daśarathātmajaḥ

इति वाल्मीकि रामायणे आदि काव्ये किष्किन्ध काण्डे एक विंशः सर्गः

iti vālmīki rāmāyaṇe ādi kāvye kiṣkindha kāṇḍe eka viṃśaḥ sargaḥ